10 mentale vergiften (opsomming)
De Boeddhistische opsommingen
In de boeddhistische filosofie (de Dharma) komen veel opsommingen voor; de 4 dit, de 7 dat, de 12 zo... In de tijd dat Gautama de Boeddha leefde (563-483 v.Chr.) was bijna iedereen analfabeet en middels deze opsommingen was de filosofie beter uit te leggen en te onthouden. Deze filosofie is door de jaren heen nauwelijks veranderd en zo bestaan de opsommingen nog steeds. De opsommingen dienen als kapstok waar de filosofie aan hangt en in lezingen en lessen wordt vaak verwezen naar een bepaalde opsomming. Op deze wiki is een aparte categorie opgenomen met de meest voorkomende opsomming. Eén van de opsommingen is onderstaande...
De 10 mentale vergiften
Mentale vergiften zijn de bronnen van het lijden.
de basis drie-eenheid
Hoewel er meerdere opsommingen zijn van de mentale vergiften of ketenen is de basis drie-eenheid altijd
- begeerte
- aversie
- onwetendheid
in de Abhidhamma-pitaka (VII, 10) wordt de Suttanta-methode uitgelegd
- sensuele begeerte
- gehechtheid aan fijnstoffelijk bestaan
- gehechtheid aan onstoffelijk bestaan
- afkeer
- hoogmoed
- onjuiste zienswijzen
- het aanhangen van riten en ceremoniën
- twijfel
- rusteloosheid
- onwetendheid
de Abhidhamma methode (VII, 11) is
- sensuele begeerte
- gehechtheid aan bestaan
- afkeer
- hoogmoed
- onjuiste zienswijzen
- het aanhangen van riten en ceremoniën
- twijfel
- gierigheid
- onwetendheid
Loslaten mentale vergiften per stadia van de verlichting
| Mentale vergiften | Stroombetreder | Eénmalig terugkerend | Niet terugkerend | Arhat |
|---|---|---|---|---|
| Verlangen (zintuiglijk) | X | |||
| Verlangen (overig) | X | |||
| Haat | X | |||
| Onwetendheid | X | |||
| Hoogmoed | X | |||
| Onjuiste zienswijzen | X | |||
| Twijfel | X | |||
| dufheid | X | |||
| rusteloosheid | X | |||
| morele schaamteloosheid | X | |||
| Morele onbevreesdheid | X | |||
| Jaloezie | X | |||
| Gierigheid | X | |||
| Wroeging | X | |||
| (Bron: Abhidhamma-pitaka (IV, 38-41) | ||||
Volledig artikel
Een volledig artikel over dit thema kan je vinden op Mentale vergiften.