4 graden van verlichting
De Boeddhistische opsommingen
In de boeddhistische filosofie (de Dharma) komen veel opsommingen voor; de 4 dit, de 7 dat, de 12 zo... In de tijd dat Gautama de Boeddha leefde (563-483 v.Chr.) was bijna iedereen analfabeet en middels deze opsommingen was de filosofie beter uit te leggen en te onthouden. Deze filosofie is door de jaren heen nauwelijks veranderd en zo bestaan de opsommingen nog steeds. De opsommingen dienen als kapstok waar de filosofie aan hangt en in lezingen en lessen wordt vaak verwezen naar een bepaalde opsomming. Op deze wiki is een aparte categorie opgenomen met de meest voorkomende opsomming. Eén van de opsommingen is onderstaande...
De 4 graden van verlichting
De vier graden van verlichting zijn:
- Sotapanna, de stroom-instapper, heeft, door de Dhamma voor zichzelf te realiseren (of te zien), het 'instap'-niveau van Nirvana bereikt. Hij heeft de waarheid van de leer van de Boeddha in zichzelf gevalideerd door middel van inzicht in de drie karakteristieken en de Vier Nobele Waarheden. Hij is bevrijd van de eerste drie ketens: Sakkaya-ditthi (Geloof in 'persoon'-lijkheid), Vicikiccha (Sceptische twijfel), en Silabbata-paramasa (Gehechtheid aan regels en rituelen)
- Sakadagami, de eenmalig-terugkerende, zijn de vierde en vijfde keten verminderd in kracht: Kama-raga (verlangen naar sensueel genot) en Vyapada of dosa (kwade wil en haat).
- Anagami, de niet-meer-terugkerende, is volledig bevrijd van de eerste vijf ketens. Het is onmogelijk voor hem om nog begeerte en boosheid te ervaren. De Anagami kan echter wel nog steeds ignorantie (een verkeerd beeld van de werkelijkheid) ervaren.
- Arahant, de heilige, is bevrijd van alle tien ketens: de bovengenoemde, en ook nog Rupa-raga (verlangen naar fijn-materieel bestaan), Arupa-raga (verlangen naar immaterieel bestaan), Mana (verwaandheid), Udhacca (rusteloosheid), en Avijja (ignorantie). Hij heeft het volledige Nirvana bereikt, en is bevrijd uit samsara. De geest van de Arahant is volledig gezuiverd en vredig in zichzelf.
In schema
In onderstaand schema is te zien wie welke mentale vergiften heeft opgegeven.
De 4 stadia van verlichting |
|||
stroombetreder |
1. Zelfidentificatie |
Maximaal 7 wedergeboortes in Samsara |
|
éénmaal terugkeren |
nog éénmaal |
||
Niet terugkeren |
4. Sensuele begeertes |
dit is het laatste leven |
|
arhat |
6. verlangen naar materiële wedergeboorte |
||
Bron: Middellange lezingen, pp. 41-43. |