Hsuan-Tsang en Panna: verschil tussen pagina's

Uit dharma-lotus.nl
(Verschil tussen pagina's)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Nieuwe pagina aangemaakt met 'thumb|350px|Hsüan-tsang met rugzak thumb|350px|De route welke Hsüan-tsang heeft afgelegd thumb|350px|Memorial hall nabij Nalanda thumb|350px|binnenkant Memorial hall {{Sjabloon: boeddhisme}} '''Hsüan-tsang''' (Xuanzang, 6 April 602 - 5 februari 664) werd wereldberoemd...')
 
(Nieuwe pagina aangemaakt met '{{#seo: |title=Pañña, wijsheid |titlemode=append |keywords=wijsheid, panna, boeddhisme, boeddha, boeddhistisch, Dharma, Pali-canon, Gautama, boeddhist, waarheden, soetra, sutta, Dhamma, meditatie, inzicht, Ivar Mol, Dharma-Lotus, mindfulness, India, Nepal |description=Uitgebreide uitleg over het boeddhisme in het algemeen en de boeddhistische filosofie, de Dharma en de Pali-canon in het bijzonder. }} {{boeddhisme}} De Dharma|boeddhistische filosofie (D...')
 
Regel 1: Regel 1:
[[File:Brooklyn Museum - The Chinese Buddhist Pilgrim Hsuan-Tsang.jpg|thumb|350px|Hsüan-tsang met rugzak]]
{{#seo:
[[File:Xuanzang_route.jpg|thumb|350px|De route welke Hsüan-tsang heeft afgelegd]]
|title=Pañña, wijsheid
[[File:Xuang zang memorial statue.jpg|thumb|350px|Memorial hall nabij Nalanda]]
|titlemode=append
[[File:Xuanzang Memorial Hall (Wall Painting).JPG|thumb|350px|binnenkant Memorial hall]]
|keywords=wijsheid, panna, boeddhisme, boeddha, boeddhistisch, Dharma, Pali-canon, Gautama, boeddhist, waarheden, soetra, sutta, Dhamma, meditatie, inzicht, Ivar Mol, Dharma-Lotus, mindfulness, India, Nepal
{{Sjabloon: boeddhisme}}
|description=Uitgebreide uitleg over het boeddhisme in het algemeen en de boeddhistische filosofie, de Dharma en de Pali-canon in het bijzonder.  
'''Hsüan-tsang''' (Xuanzang, 6 April 602 - 5 februari 664) werd wereldberoemd vanwege zijn zestienjarige reis naar Pakistan, India, Nepal en Bangladesh en zijn carrière als vertaler van [[pali-canon|boeddhistische geschriften]]. Hij is een van de meest illustere figuren in de geschiedenis van het scholastieke Chinese boeddhisme.
}}
{{boeddhisme}}
De [[Dharma|boeddhistische filosofie (Dharma)]] is een fascinerende gedachtengoed welke door veel mensen bestudeerd worden, maar niet beoefend. Anderen [[mediteren]] elke dag en proberen [[mindfulness|mindful]] te zijn zonder de Dharma te kennen. Het ene werkt net zo min als het andere en dat komt omdat beide aanwezig dienen te zijn; het één ondersteunt en bekrachtigt het ander. In het [[boeddhisme]] staat dit bekend als de Heilige 3-eenheid:


==Jeugd (602-630)==
* [[Panna|Pañña]]; ofwel wijsheid
* [[Prana]]; ofwel de energie van balans
* [[Ego|Nãman]]; de persoon die wijsheid verkregen heeft en in Prana verkeert   


Hsüan-Tsang werd geboren als Chenhui in een familie die al generaties lang bestuurposten bezat in de prefectuur Yanshi in de provincie Henan (China). Hsüan-Tsang was de jongste van vier kinderen. Zijn overgrootvader was een ambtenaar die diende als prefect, zijn grootvader werd aangesteld als professor aan het National College in de hoofdstad, en zijn vader was een confucianist van het rigide conservatieve type die zijn ambt opgaf en zich in afzondering terugtrok om aan de politieke onrust die China op dat moment in zijn greep hield te ontkomen. Volgens traditionele biografieën vertoonde Hsüan-Tsang een vroegrijpe intelligentie en ernst, waarbij hij zijn vader verbaasde door zijn zorgvuldige naleving van de confucianistische rituelen op achtjarige leeftijd.
==De 3 stadia van Pañña (Wijsheid)==


Na de dood van Hsüan-Tsang's vader in 611, werd zijn oudere broer Chensu, later bekend als Changjie, de belangrijkste invloed op zijn leven. Als gevolg daarvan begon hij het klooster van Jingtu in Luoyang te bezoeken, waar zijn broer als [[boeddhisme|boeddhistische]] [[monnik]] woonde, en bestudeerde hij de [[Pali-canon|boeddhistische teksten]]. Toen Hsüan-Tsang op dertienjarige leeftijd vroeg om ook monnik te worden, maakte abt Zheng Shanguo in zijn geval een uitzondering vanwege zijn vroegrijpe wijsheid.
Pañña is wijsheid en wijsheid verkrijg je altijd indirect, als de som van 3 aparte delen:


In 618, als gevolg van de burgeroorlog in Henan, zochten Hsüan-Tsang en zijn broer hun toevlucht in de bergen van Sichuan, waar hij ongeveer drie jaar doorbracht in het klooster van Kong Hui om zich te verdiepen in de studie van verschillende boeddhistische teksten, zoals de [[Abhidhamma|Abhidharmakosa-sastra]]. In 622 werd hij volledig tot monnik gewijd. Hsüan-Tsang was echter geheel niet content met de teksten die in zijn ogen gebrekkig waren en tal van tegenstrijdigheden en discrepanties vertoonden. Zijn leraren konden er geen bevredigend antwoord op geven en zo besloot Hsüan-Tsang naar India te gaan en te studeren in de bakermat van het boeddhisme.
''Kennis/mentaal + Ervaring/gevoel + Intuïtie = Wijsheid (Pañña)''


==Zijn vertrek naar India (630-645)==
In de Dharma wordt het als volgt omschreven:


Een keizerlijk decreet van keizer Taizong (T'ai-tsung) verbood Hsüan-Tsang's echter zijn voorgestelde bezoek aan India op grond van het behoud van de nationale veiligheid. In plaats van zich afgeschrikt te voelen voor zijn lang gekoesterde droom, zou Hsüan-Tsang een visie hebben ervaren die zijn vastberadenheid versterkte. In 629, de keizerlijke verbodsbepaling trotserend, vertrok hij in het geheim op zijn baanbrekende reis naar het land van de [[Gautama de Boeddha]].
* Suta-mayã Pañña: ontvangende wijsheid (Kennisoverdracht)
* Cintã-mayã Pañña: wijsheid verkregen door ervaring
* Bhãvanã-mayã Pañña: wijsheid door eigen ondervinden middels inzichten


Hsüan-Tsang meldt dat hij 's nachts reisde, zich overdag verstopte, vele gevaren doormaakte en geen gids meer had nadat hij zijn metgezellen hem in de steek hadden gelaten. Na een barre tocht door de Gobi-woestijn arriveerde hij in Liangzhou in de moderne provincie Gansu. Dit was in die tijd het meest westelijke deel van de Chinese grens en het zuidelijke eindpunt van de zijderoute die China met Centraal-Azië verbond. Hier bracht hij ongeveer een maand door met het prediken van de boeddhistische boodschap voordat hij in Hami werd uitgenodigd door koning Qu Wentai van Turfan, een vrome boeddhist van Chinese afkomst.
Toen [[Gautama de Boeddha]] in 528 v. Chr. zijn [[verlichting]] bereikte in [[Bodhgaya]] (India) verbleef hij daar nadien nog eens vijf weken om het gehele proces welke hij had doorgemaakt te evalueren en te bezien. Hij begreep dat het bereiken van de verlichting voor ieder mens eender is en dat ieder mens op zijn pad dezelfde route zal afleggen met dezelfde valkuilen en dezelfde inzichten op dezelfde momenten. Hij zag alle processen en stadia en wist dat dit in een filosofisch kader uit te leggen is. Tegelijk begreep hij dat uitleg geven over het proces (kennisoverdracht: Suta-mayã Pañña) niet voldoende zou zijn. Zoals hij de verlichting mede door ondervinden (ervaring: Cintã-mayã Pañña) had bereikt, zo zou iedereen het door ondervinden moeten gaan bereiken. De 'main-key' was inzicht en het verkrijgen van dit inzicht (Bhãvanã-mayã Pañña). Inzicht verdrijft onwetendheid en al het lijden wordt in oorsprong veroorzaakt door onwetendheid.


===verblijf in Hami===
==Het verkrijgen van wijsheid==


Het werd Hsüan-Tsang al snel duidelijk dat Qu Wentai, hoewel zeer gastvrij en respectvol, van plan was hem levenslang vast te houden aan zijn Hof als kerkelijk hoofd. Als reactie hierop ondernam Hsüan-Tsang een hongerstaking totdat de koning toegaf. Hsüan-Tsang moest wel beloven na zijn reis door India terug te keren aan het hof van Qu Wentai. Na daar nog een maand te zijn gebleven in het belang van de [[Dharma]], hervatte Hsüan-Tsang zijn reis in 630, goed voorzien van brieven voor alle koningen op zijn reisroute, inclusief de Turkse Khan wiens macht zich uitstrekte tot de poorten van India. Nadat hij China aanvankelijk tegen de wil van de keizer had verlaten, was hij niet langer een onbekende vluchteling die in het geheim op de vlucht was, maar een geaccrediteerde pelgrim met een officiële status.
Wijsheid verkrijg je nooit in 1 keer. Zo kan je alle inzichten in boeken en websites lezen en het zal niks in je veranderen omdat het slechts ontvangende wijsheid (Suta-mayã Pañña) is.  


===zijn verdere reis naar het zuidwesten===
Een meditatieleraar die leerlingen aanneemt en een sangha (gemeenschap van monniken) opstart zou de Suta-mayã Pañña kunnen verzorgen middels het geven van lezingen en uitleg. Cintã-mayã Pañña zou de meditatie beoefening worden en dit kon hij faciliteren. Maar hoe verzorgd hij Bhãvanã-mayã Pañña? Dit proces is van buitenaf niet te sturen of aan te reiken een moet ieder persoon helemaal zelf doen. Suta-mayã Pañña en Cintã-mayã Pañña kan leiden tot Bhãvanã-mayã Pañña maar dat is geen vaste wetmatigheid of automatisme.


Hsüan-Tsang trok verder naar het westen en ontsnapte aan rovers om uiteindelijk Karasahr te bereiken waarna hij de kloosters van Kucha bezocht. Verder naar het westen passeerde hij Aksu voordat hij naar het noordwesten draaide om de Tian Shan's Bedel Pass over te steken naar het moderne Kirgizië . Hij liep langs Issyk Kul voordat hij Tokmak in het noordwesten bezocht, en ontmoette de grote Khagan van de Göktürks, wiens relatie met de Tang- keizer in die tijd vriendelijk was. Hij trok verder naar het zuidwesten richting Tasjkent, de hoofdstad van het moderne Oezbekistan. Vanaf hier stak hij de woestijn over naar Samarkand (Oezbekistan). Hier kwam hij enkele verlaten boeddhistische tempels tegen en Hsüan-Tsang maakte indruk op de plaatselijke koning met zijn prediking. Hsüan-Tsang vertrok verder naar het zuiden, stak een uitloper van de Pamirs over en passeerde de beroemde IJzeren Poort. Verder naar het zuiden bereikte hij de Amu Darya en Termez, waar hij een gemeenschap van meer dan duizend boeddhistische monniken ontmoette.
===Suta-mayã pañña===


Verder naar het oosten passeerde hij Kunduz (Afghanistan), waar hij enige tijd verbleef om getuige te zijn van de begrafenisrituelen van Prins Tardu, die vergiftigd was. Hier ontmoette hij de monnik Dharmasimha, en op advies van wijlen Tardu maakte hij de reis westwaarts naar Balkh, om de boeddhistische plaatsen en relikwieën te zien, vooral de Nava Vihara, die hij beschreef als het meest westelijke klooster in de boeddhistische wereld. Hier vond Hsüan-Tsang ook meer dan 3.000 niet-Mahayana-monniken, waaronder Prajnakara, een monnik met wie Hsüan-Tsang de vroege boeddhistische geschriften bestudeerde. Hij verwierf de belangrijke tekst van de Mahāvibhāṣa, welke hij later in het Chinees vertaalde.
Dit is wijsheid dat niet vanuit onszelf komt maar van een ander. Middels boeken of filmpjes, een lezing of een voordracht komt de Pañña op rationeel niveau binnen middels de zintuigen. Als we deze Pañña om welke reden dan ook overnemen is dit ontvangende wijsheid. Alle wijsheid begint bij Suta-mayã pañña, je moet het eerst zintuigelijk tot je krijgen voordat je er iets mee kunt doen. Of Suta-mayã pañña zich verder ontwikkeld tot Cintã-mayã pañña hangt helemaal van de persoon af. Zo selecteren wij mentaal de gehele dag door informatie die tot ons komt en soms doen we er iets mee en soms niet.  
===Cintã-mayã pañña===


Prajnakara vergezelde Hsüan-Tsang zuidwaarts naar Bamyan, waar Hsüan-Tsang de koning ontmoette en tientallen niet-Mahayana-kloosters zag, naast de twee grote Boeddha's van Bamiyan die uit de rotswand waren gehouwen. Het gezelschap hervatte hun reis naar het oosten, stak de Shibar-pas over en daalde af naar de regionale hoofdstad Kapisi (ongeveer 60 kilometer) ten noorden van het moderne Kabul, waar meer dan 100 kloosters en 6000 monniken, woonden. Dit maakte deel uit van het legendarische oude land Gandhara. Hsüan-Tsang nam hier deel aan een religieus debat en demonstreerde zijn kennis van vele boeddhistische scholen. Hier ontmoette hij ook de eerste Jains en Hinduvan zijn reis. Hij zette koers naar Adinapur (Jalalabad) en Laghman, waar hij meende India te hebben bereikt. Het jaar was 630.
Cintã-mayã pañña kan pas ontstaan nadat Suta-mayã pañña heeft plaatsgevonden. De ontvangende wijsheid heeft op rationeel niveau herkenning en erkenning genoten. Rationeel klopt het en daarom gaan we er een verwantschap op gevoelsmatig niveau mee aan. Zodoende wordt de wijsheid gevoelsmatig. Cintã-mayã pañña beslaat ons gevoelscentrum en is per definitie gekoppeld aan ons [[Ego]]. De ontvangende wijsheden gaan we dan ook gebruiken op ons zelf, op ons ego. Dit is niet zozeer een spiritueel als meer een sociaal proces. De veranderingen die wij ervaren zullen dan ook gedragsveranderingen zijn en verandering van visie. Dit kan grote vormen aannemen maar zal altijd gericht zijn op tastbare dingen. We gaan dingen anders doen zoals werk, relaties, hobbys, inrichting, meer milieubewust of iemand wordt vegetariër. Deze veranderingen zijn tastbaar en benoembaar. Wat echter hetzelfde blijft zijn alle interne processen van begeerte en aversie en alles wat dit teweegbrengt in ons.  


==Aankomst in India (630)==
===Bhãvanã-mayã pañña===


Hsüan-Tsang verliet Adinapur, dat weinig boeddhistische monniken had, maar veel stoepa's en kloosters. Zijn reizen omvatten het passeren van Hunza en de Khyber Pass naar het oosten, en bereikten de voormalige hoofdstad van Peshawar (Pakistan). Peshawar was niets vergeleken met zijn vroegere glorie en het boeddhisme ging achteruit in de regio. Hsüan-Tsang bezocht een aantal stoepa's rond Peshawar, met name de Kanishka-stoepa. Deze stoepa is net ten zuidoosten van Peshawar gebouwd door een voormalige koning van de stad. In 1908 werd het herontdekt dankzij de beschrijvingen van Hsüan-Tsang.
Dit is de wijsheid die vanuit onszelf ontstaat en vind altijd plaats ná Suta-mayã pañña en Cintã-mayã pañña, Doordat we de ontvangende wijsheid op onszelf gaan toetsen en testen ervaren we de positieve uitwerking ervan en dat bij herhaling. We gaan rode lijnen herkennen, vergelijkingen trekken en zodoende komen we tot bepaalde inzichten die exact hetzelfde zijn als de informatie die we kregen bij Suta-mayã pañña. Het grote verschil is dat het bij Suta-mayã pañña wijsheid was die niet van onszelf was en nu wel. Cintã-mayã pañña heeft laten zien dat de ontvangende wijsheid klopt. Dit is wijsheid op spiritueel niveau en minder op aards niveau. De veranderingen die nu optreden zijn spiritueel van aard en zijn altijd gericht op processen en zijn niet of moeilijk tastbaar te maken.  


Xuanzang verliet Peshawar en reisde in noordoostelijke richting naar de Swat-vallei. Met het bereiken van Oḍḍiyāna (India) vond hij 1.400 jaar oude kloosters, waar voorheen 18.000 monniken leefde. Hsüan-Tsang vervolgde zijn weg naar het noorden de Buner-vallei in. Hij bezocht Taxila, dat verlaten en half verwoest was, slechts een paar monniken verbleven. In 631 kwam hij aan in Kasjmir, waar hij een getalenteerde monnik ontmoette, Samghayasas, bij wie hij enige tijd studeerde. In Kasjmir waren andere stromingen van het boeddhisme gangbaar en hij beschrijft dat er meer dan 100 kloosters en meer dan 5.000 monniken. Tussen 632 en begin 633 studeerde hij bij verschillende monniken, waaronder 14 maanden bij Vinītaprabha, 4 maanden bij Candravarman, en 'een winter en een halve lente' met Jayagupta. Gedurende deze tijd schreef Hsüan-Tsang over het vierde boeddhistische [[concilie]] welke in de buurt plaats had gevonden. Hij bezocht Chiniot en Lahore en verschafte de vroegste beschikbare geschriften over de oude steden. In 634 arriveerde Xuanzang in Matipura (Mandawar).
Het gehele proces van Pañña beschreef Gautama de Boeddha als volgt:


In 634 ging hij oostwaarts naar Jalandhar in het oosten van Punjab, voordat hij omhoog klom om overwegend niet-Mahayana-kloosters in de Kulu-vallei te bezoeken en weer zuidwaarts naar Bairat en vervolgens naar Mathura, aan de Yamuna-rivier. Mathura had 2.000 monniken van beide grote boeddhistische stromingen, ondanks dat ze door de hindoes werden gedomineerd. Hsüan-Tsang reisde op de rivier naar Shrughna voordat hij oostwaarts overstak naar Matipura, waar hij in 635 aankwam. Bij het Matipura-klooster studeerde Hsüan-Tsang onder Mitrasena. Vanaf hier vertrok hij naar het zuiden richting Sankasya, de grote hoofdstad van het rijk van Harsha onder de Noord-Indiase keizer Harsha. Aangenomen wordt dat hij in 636 ook Govishan, het huidige Kashipur, in het Harsha-rijk bezocht. Hsüan-Tsang ontmoette 100 kloosters van 10.000 monniken (zowel Mahayana als niet-Mahayana), en was onder de indruk van het beschermheerschap van de koning van zowel de wetenschap als het boeddhisme. Hsüan-Tsang bracht enige tijd door in de stad en bestudeerde vroege boeddhistische geschriften, voordat hij weer oostwaarts vertrok naar Ayodhya, het thuisland van de Yogacara-school. Uiteindelijk komt hij aan in Kausambi, waar hij een kopie liet maken van een belangrijk lokaal beeld van de Boeddha.
:''zuiver begrip leidt tot zuivere gedachte''
:''zuivere gedachte leidt tot zuivere spreken''
:''zuiver spreken leidt tot zuiver handelen''
:''zuiver handelen leidt tot zuiver levensonderhoud''
:''zuiver levensonderhoud leidt tot zuivere inzet''
:''zuivere inzet leidt tot zuivere opmerkzaamheid''
:''zuiver opmerkzaamheid leidt tot zuivere concentratie''
:''zuiver concentratie leidt tot zuivere wijsheid''
:''zuiver wijsheid leidt tot zuivere bevrijding.''


==Hsüan-Tsang bezoekt de belangrijkste plaatsen uit het leven van de Boeddha==
Er zijn vele technieken beschikbaar en elke techniek bediend weer een apart deel van Pañña. Zoals gezegd kan je nooit iemand Bhãvanã-mayã pañña geven en zodoende is praten altijd Suta-mayã pañña. Massage gaat dieper maar blijft ook relatief oppervlakkig, dit komt voornamelijk doordat het proces van buitenaf gegenereerd wordt: iemand masseert jou en jij ondergaat slechts.
Met [[yoga]] en meditatie is dit anders; deze 2 technieken genereer jezelf bij jezelf zodat het inzichtelijke proces veel groter is. Bij yoga is er echter veel beweging wat op dieper niveau afleidend werkt. Meditatie werk puur vanuit de verstilling en vandaar dat meditatie het diepste inwerkt.


Hsüan-Tsang keerde vervolgens noordwaarts terug naar Shravasti en reisde door de Terai in het zuidelijke deel van het moderne Nepal waar enkele verlaten boeddhistische kloosters waren. Hij bezocht de geboortegrond van Gautama de Boeddha in [[Lumbini|Kapilavastu]] en trok vandaar uit naar Lumbini, de geboorteplaats van Gautama de Boeddha.
<table border="1" cellspacing="1" width="700">
<tr>
<td width="150">Pañña</td>
<td>geen</td>
<td colspan="3">Suta-mayã pañña</td>
<td colspan="3">Cintã-mayã pañña</td>
<td colspan="3">Bhãvanã-mayã pañña</td>
</tr>
<tr>
<td width="150">praten</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="150">massage</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="150">yoga</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="150">meditatie </td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
<td bgcolor="#C0C0C0">&nbsp;</td>
</tr>
</table>


In 637 vertrok Hsüan-Tsang van Lumbini naar [[Kushinagar]], de plaats waar Gautama de Boeddha [[Parinirvana|overleed]]. vandaar uit vertrok hij naar het hertenkamp in [[Sarnath]], waar Boeddha zijn eerste preek hield en waar Hsüan-Tsang 1.500 monniken vond. In oostelijke richting reizend, eerst via [[Varanasi]], bereikte Xuanzang Vaisali , Patna en [[Bodhgaya]]. Hij werd vervolgens vergezeld door lokale monniken naar [[Rajgir|Nalanda]], de grootste Indiase universiteit van de Indiase deelstaat Bihar.
==4 edele waarheden en het achtvoudige pad==


==Verblijf in Nalanda==
De [[4 edele waarheden]] en het [[achtvoudige pad]] is een didactisch model waarin in een notendop de hele boeddhistische filosofie én de [[Vipassana|boeddhistische meditatietechniek]] wordt uitgelegd. Ook hier vormt Pañña een belangrijk onderdeel.


Eindelijk bereikte Hsüan-Tsang zijn uiteindelijke bestemming, waar zijn grootste persoonlijke interesse in het boeddhisme lag en het grootste deel van zijn tijd in het buitenland werd doorgebracht: het [[Rajgir|Nalanda-klooster]], gelegen ten zuidwesten van de moderne stad Rajgir in de noordelijke deelstaat Bihar. Als een beroemde metropool van boeddhistisch kloosteronderwijs, was Nalanda een echte kloosterstad die bestond uit een tiental enorme tempels met tussenruimtes verdeeld in acht gebouwen, omgeven door een hoge muur. Er waren daar meer dan tienduizend Mahayana-monniken die zich bezighielden met de studie van de orthodoxe boeddhistische canon en de Veda's, rekenen en geneeskunde. Hsüan-Tsang werd de leerling van Silabhadra  (529-645), abt van Nalanda en werd in 636 ingewijd in de Yogacara-lijn van het Mahayana-boeddhisme. Terwijl hij in Nalanda was, studeerde Hsüan-Tsang ook Sanskriet en Brahmana-filosofie.


Hsüan-Tsang studeerde in Nalanda ook aan de Madhyamika School, gesticht door Nagarjuna ( 2e eeuw v.Chr.). Deze school zocht het midden tussen het realisme van de Sarvastivada School en het idealisme van de Yogacara School. Hsüan-Tsang lijkt deze twee systemen met elkaar te hebben gecombineerd in een meer eclectisch en uitgebreid Mahayanisme. Met de goedkeuring van zijn Nalanda-mentoren, schreef Hsüan-Tsang een verhandeling, Hui-zong-lun (de harmonie van de principes), die zijn synthese verwoordt.
<table border="1" cellspacing="1" width="70%">
<tr>
<td width="300" bgcolor="#F7F3D7">4 edele waarheden</td>
<td bgcolor="#F7F3D7">8-voudige pad</td>
<td bgcolor="#F7F3D7">&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="3">&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="300">waarheid van het lijden</td>
<td rowspan="3" bgcolor="#F7F3D7">&nbsp;</td>
<td rowspan="10" bgcolor="#F7F3D7">&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="300">de waarheid van de oorsprong van
het lijden</td>
</tr>
<tr>
<td width="300">de waarheid van het ophouden van het  
lijden</td>
</tr>
<tr>
<td width="300">het achtvoudige pad:</td>
<td>- zuiver spreken</td>
</tr>
<tr>
<td width="300" rowspan="7" bgcolor="#F7F3D7">&nbsp;</td>
<td width="200">- zuiver handelen</td>
</tr>
<tr>
<td>- zuiver levensonderhoud</td>
</tr>
<tr>
<td>- zuivere concentratie</td>
</tr>
<tr>
<td>- zuivere neutraliteit</td>
</tr>
<tr>
<td>- zuivere observatie</td>
</tr>
<tr>
<td>- zuivere gedachten</td>
</tr>
<tr>
<td>- zuiver inzicht</td>
<td>4 edele waarheden</td>
</tr>
</table>


In Nalanda werd Hsüan-Tsang een criticus van twee belangrijke filosofische systemen van het hindoeïsme die tegen het boeddhisme waren: de Samkhya en de Vaiseshika. De eerste was gebaseerd op het dualisme van natuur en geest. De laatste was een realistisch systeem dat rustte op de aanvaarding van het [[bewustzijn]]. Dergelijke opvattingen waren absoluut in tegenspraak met het boeddhistische yogacara, dat de substantiële entiteit van het [[ego]] en het objectieve bestaan ​​van materie afstootte. Hsüan-Tsang bekritiseerde ook het atheïstische monisme van de jains.


==Hsüan-Tsang reist verder naar het oosten==
Het Achtvoudige Pad omvat twee vormen van meditatie: de concentratie-meditatie en de inzicht-meditatie. Met concentratie-mediatie (ook wel samatha genoemd) wordt de rusteloze geest beteugeld en de geestkracht gebundeld. Dit kan leiden tot diepe stadia van concentratie (ook wel absorbtie of jhana genoemd). Door inzicht-meditatie (vipassana) doorschouwt de yogi de drie fundamentele kenmerken van van het bestaan: de onbestendigheid (anicca) en de uiteindelijke onbevredigenheid (dukkha) van alle fysieke en mentale verschijnselen en het ontbreken van een duurzaam, sturend zelf (anatta). Daardoor neemt de hechting aan fysieke en mentale verschijnselen af en kunnen de verschillende stadia van verlichting gerealiseerd worden.


Van Nalanda reisde Hsüan-Tsang door verschillende koninkrijken, waaronder Pundranagara en naar de hoofdstad van Pundravardhana in het huidige Bangladesh . Daar vond Xuanzang 20 kloosters met meer dan 3.000 monniken die zowel de [[Theravada]] als de Mahayana bestudeerden. Hij bezocht ook Somapura Mahavihara in Paharpur in het district Naogaon , in het hedendaagse Bangladesh.
===Sillã, samãdhi en pañña===


Xuanzang draaide zuidwaarts en reisde naar Andhradesa om de tempels in Amaravati en Nagarjunakonda te bezoeken. Hij verbleef in Amaravati en bestudeerde de  [[Abhidhamma|Abhidhamma-pitakam]]. Hij merkte op dat er in Amaravati veel tempels waren en dat sommigen van hen verlaten waren. Later begaf hij zich naar Kanchi, de keizerlijke hoofdstad van Pallavas, en een sterk centrum van het boeddhisme. Hij bleef reizen naar Nasik, Ajanta en Malwa en vandaar ging hij naar Multan en Pravata voordat hij weer terugkeerde naar Nalanda.
De acht paden zijn gecategoriseerd in drie blokken:


Op uitnodiging van de hindoe-koning Kumar Bhaskar Varman ging hij oostwaarts naar de oude stad Pragjyotishpura in het koninkrijk Kamarupa nadat hij de Karatoya had overgestoken en bracht hij drie maanden door in de regio. Voordat hij naar Kamarupa ging, bezocht hij Sylhet , wat nu een moderne stad van Bangladesh is. Hij geeft een gedetailleerd verslag van de cultuur en mensen van Sylhet. Later begeleidde de koning Xuanzang terug naar de Kannauj op verzoek van de koning Harshavardhana, die een bondgenoot was van Kumar Bhaskar Varman, om daar een grote boeddhistische vergadering bij te wonen die werd bijgewoond door zowel de koningen als verschillende andere koningen uit naburige koninkrijken, boeddhistische monniken, brahmanen en jaïnisten. Koning Harsha nodigde Xuanjang uit naar Kumbh Mela in Prayag, waar hij getuige was van de genereuze verdeling van geschenken aan de armen door koning Harsha.  
* sillã: de beoefening van moraliteit, het onthouden van alle onheilzame handelingen van lichaam en spraak.
* samãdhi: de beoefening van concentratie zodat we de geest scherpen om vervolgens bewust naar onszelf te kijken en observeren.
* pañña : het ontwikkelen van wijsheid en zuiver inzicht van onze ware aard.


Na een bezoek aan Prayag keerde hij terug naar Kannauj waar hij een groots afscheid kreeg van koning Harsha. Reizend door de Khyberpas van de Hindu Kush , passeerde Xuanzang Kashgar , Khotan en Dunhuang op zijn weg terug naar China. Hij arriveerde in de hoofdstad Chang'an op de zevende dag van de eerste maand van 645, 16 jaar nadat hij het Chinese grondgebied had verlaten, en een grote processie vierde zijn terugkeer.
Deze drie blokken verhouden zich als volgt met elkaar:


==Hsüan-Tsang werft steeds meer gezag==
{| class="wikitable"
! Sillã || Samãdhi || Pañña
|-
| zuiver spreken || zuiver concentratie || zuivere gedachte
|-
| zuiver handelen || zuivere neutraliteit || zuivere inzicht
|-
| zuiver levensonderhoud || zuivere observatie ||
|}<noinclude>
</noinclude>


Hsüan-Tsangs succes in religieuze en filosofische geschillen trok de aandacht van enkele Indiase potentaten, waaronder de koning van Assam en de dichter-annex-toneelschrijver koning Harsha (regering: 606-647), die als een boeddhistische patroonheilige op de troon werd beschouwd. In de eerste week van het jaar 643 werd een achttiendaagse religieuze vergadering bijeengeroepen in de hoofdstad van Harsha, Kanauj, waarin Hsüan-Tsang naar verluidt vijfhonderd brahmanen, jaïnisten en boeddhisten versloeg in een levendig debat.
Allereerst dient in [[samsara]] (het dagelijks leven) een bepaalde zuiverheid van moraliteit (sillã) aanwezig te zijn wil iemand zover zijn om überhaupt te kunnen gaan beginnen met een spirituele filosofie. Middels het zuiver spreken, handelen en levensonderhoud ontstaat deze morele zuiverheid waarbij de eerste edele waarheden ingezien worden.
Vervolgens is [[meditatie]] dé methode om dieper inzicht te verkrijgen, te beginnen met concentratie (samãdhi). Hierin worden zuivere concentratie, neutraliteit en observatie ontwikkeld. Samãdhi kan alleen ontwikkelen bij een stevige Sillã en deze twee versterken en ondersteunen elkaar nog eens. Vanuit die samenwerking treedt wijsheid en inzicht (pañña) op.


Na deze publieke successen in India besloot Hsüan-Tsang via Centraal-Azië terug te keren naar China. Hij volgde het karavaanpad dat over de Pamirs naar Dunhuang voerde. In het voorjaar van 644 bereikte hij Khotan en wachtte op een antwoord op zijn verzoek om terugkeer, gericht aan keizer Taizong. In de maand november vertrok Hsüan-Tsang naar Dunhuang bij besluit van de keizer en arriveerde in de eerste maand van het Chinese maanjaar 645 in de Chinese hoofdstad Chang'an.
Hoewel de acht paden vaak in een vaste volgorde worden uitgelegd is er tijdens het beoefenen ervan geen volgorde aanwezig. Ontwikkeling vindt plaats op het pad als geheel. Verschillende onderdelen kunnen tijdelijk een voorname plaats hebben in iemands doen en laten maar het belangrijkste is het pad als geheel en niet de onderdelen van het pad. De acht stappen versterken en ondersteunen elkaar. Moreel gedrag leidt tot wijsheid en concentratie, wijsheid leidt tot concentratie en moreel gedrag en concentratie leidt tot moreel gedrag en wijsheid.


==Zijn terugkeer naar China en carrière als vertaler (645-664)==
<table border="1" width="700px" cellspacing="1">
<tr>
<td width="25%" bgcolor="#F7F3D7">meditatie-vorm</td>
<td width="25%" bgcolor="#F7F3D7">Pañña (wijsheid)</td>
<td width="25%" bgcolor="#F7F3D7">proces</td>
<td width="25%" bgcolor="#F7F3D7">pali</td>
</tr>
<tr>
<td width="25%" bgcolor="#F7F3D7">kalmte meditatie</td>
<td width="25%">suta-mayã pañña</td>
<td width="25%">1e transformatie</td>
<td width="25%">ãnãpãnasati</td>
</tr>
<tr>
<td width="25%" bgcolor="#F7F3D7">concentratie meditatie</td>
<td width="25%">cintã-mayã pañña</td>
<td width="25%">2e transformatie</td>
<td width="25%">samãdhi</td>
</tr>
<tr>
<td width="25%" bgcolor="#F7F3D7">inzicht meditatie</td>
<td width="25%">bhãvanã-mayã pañña</td>
<td width="25%">3e transformatie</td>
<td width="25%">pañña</td>
</tr>
</table>


Traditionele bronnen melden dat de aankomst van Hsüan-Tsang in Chang'an werd begroet met een keizerlijk publiek en een aanbod voor een officiële positie aan het hof welke hij afsloeg). De rest van zijn leven besteedde Hsüan-Tsang aan de vertaling van de Sanskrietwerken die hij uit India had meegebracht, bijgestaan ​​door een staf van meer dan twintig vertalers. Naast het vertalen van boeddhistische teksten en het dicteren van de Da-tang-xi-yu-ji in 646, vertaalde Hsüan-Tsang ook de Tao-te Ching van Laozi (Lao-tzu) naar het Sanskriet en stuurde het in 647 naar India.


Zijn vertalingen kunnen over het algemeen in drie fasen worden verdeeld: de eerste zes jaar (645-650), gericht op de Yogacarabhumi-sastra ; de middelste tien jaar (651-660), gericht op de Abhidharmakosa-sastra ; en de laatste vier jaar (661-664), geconcentreerd op de Maha-prajnaparamita-sutra . In elke fase van zijn carrière als vertaler zag Hsüan-Tsang zijn taak als het in al hun integriteit introduceren van Indiase boeddhistische teksten aan het Chinese publiek. Volgens Thomas Watters is het totale aantal teksten dat Hsüan-Tsang van India naar China heeft gebracht zeshonderdzevenenvijftig, als volgt opgesomd:
Sutta-mayã pañña leidt naar het 1e transformatieproces
Cintã-mayã pañña leidt naar het 2e transformatieproces
Bhãvanã-mayã pañña leidt naar het 3e transformatieproces


* Mahayanist Sutra's: 224 teksten
===Pañña===
* Mahayanist Sastra's: 92 teksten
* Sthavira Sutra's, Sastra's en Vinaya: 4 teksten
* Mahasangika Sutra's, Sastra's en Vinaya: 5 teksten
* Mahisasaka Sutra's, Sastra's en Vinaya: 22 teksten
* Sammitiya Sutra's, Sastra's en Vinaya: 5 teksten
* Kasyapiya Sutra's, Sastra's en Vinagupta's: 7 teksten
* Dharmaya Sutra's, Sastra en  Vinaga's sutras, Vinaya, sastras: 42 teksten
* Sarvastivadin sutras, Vinaya, sastras: 67 teksten
* Yin-lun (verhandelingen over de wetenschap van inferentie): 36 teksten
* Sheng-lun (etymologische verhandelingen): 13 teksten


==Faxian en Hsuan-Tsang==
Halverwege het proces van observatie zal de meditatie overgaan van concentratie-meditatie naar inzicht-meditatie.
Doordat je gedurende langere tijd het observatiepunt kunt aanschouwen (concentratie) en dit ook zonder oordeel of sturing doet (neutraliteit) ga je op een gegeven moment steeds meer zien en dus inzicht krijgen in datgene dat zich binnen het observatiepunt afspeelt. Dit is inzicht krijgen in de mentale vergiften en zodra deze zijn erkend (en de onbelangrijkheid ervan begrepen is) kunnen we het loslaten. Gautama de Boeddha omschreef het als volgt:


Hsuan-Tsang (602-664) leefde 250 later dan [[Faxian]] (337-422) en was net als Faxian een Chinese boeddhistische pelgrim die 16 jaar lang door Pakistan, India, Nepal en Bangladesh heeft getrokken op zoek naar boeddhistische geschriften. Door de reisverslagen van de 2 monniken naast elkaar neer te leggen krijgen we een goed beeld van de veranderingen in de boeddhistische wereld in die regio. Daar waar Faxian op bepaalde plaatsen grote gemeenschappen boeddhisten vond in kloosters, waren deze 250 jaar later verlaten en vervallen.
:''Als de wortels onberoerd blijven en stevig in de grond''
:''brengt een gevelde boom steeds weer nieuwe scheuten voort.''
:''Als de onderliggende gewoonte van verlangen en afkeer niet worden uitgeroeid, ontstaat het lijden steeds weer opnieuw.''


[[Categorie: boeddhisme]]
Pañña is wijsheid en kan niet afzonderlijk gecreëerd worden. Pañña is de uitwerking van het gehele proces hiervoor waarbij sillã en samãdhi ontwikkeld zijn en elkaar verdiepen en versterken. Uit die 2-eenheid is pañña het logisch gevolg.
{| class="wikitable"
! Sillã || Samãdhi || Pañña
|-
| zuiver spreken || zuiver concentratie || zuivere gedachte
|-
| zuiver handelen || zuivere neutraliteit || zuivere inzicht
|-
| zuiver levensonderhoud || zuivere observatie ||
|}<noinclude>
</noinclude>
Pañña bhãvãna is het stadium waar je de inzichten zelf gaat ervaren. Ze hoeven niet meer aangereikt te worden en de ervaring komt van onderaf en niet meer van bovenaf. De meditatieve staat waarin je de oefeningen doet verandert ook. Lag de kern voorheen bij concentratie nu ligt deze bij inzicht: Vipassana bhãvãna. Hier bevinden zich de laatste 2 paden van het 8-voudige pad; zuivere gedachte en zuiver inzicht.
Het beoefenen van Sillã komt in elke stroming, geloofsovertuiging, sekte of religie voor. Ook Samãdhi, concentratie, is niet uniek. Het unieke van de Dharma van Gautama de Boeddha is pañña oftewel wijsheid ontwikkelen door inzicht. Sillã en Samãdhi zijn de voorboden van pañña. Gautama de Boeddha omschreef het als volgt:
 
:''Als concentratie ondersteunt wordt door sillã levert concentratie veel vrucht op''
:''Als wijsheid ondersteunt wordt door concentratie levert wijsheid veel vrucht op''
:''Als de geest ondersteunt wordt door wijsheid raakt de geest bevrijd van alle onzuiverheid en treedt verlichting op.''
 
===zuivere gedachte===
 
In de pali-canon (Saccavibhanga-Sutta, MN 141, iii 251, 25) wordt zuivere gedachte als volgt omschreven:
 
''Het is de gerichtheid op de verzaking van begeerte, de gerichtheid op het opgeven van kwaadwillendheid, de gerichtheid op geweldloosheid - dat wordt de zuivere gedachte genoemd. Zuiver gedachte zijn gedachten die geen lijden te veroorzaken. Een gedachte staat nooit op zichzelf. De gedachte is ook altijd een eindstation, nooit een beginpunt. Een gedachte is een inactieve handeling voortkomend uit de gemoedstoestand welk voortkomt uit de emotie welk voortkomt uit Sillã. De gedachte is dus de laatste schakel van het proces en vandaar uit ontstaan weer nieuwe processen. Het voordeel van de laatste schakel is dat het een meetpunt is. Aan de gedachte kan je opmerken hoe het traject daarvoor in elkaar steekt. Is er een gedachte van boosheid, dan moet er dus een negatieve gemoedstoestand en een negatieve emotie ontstaat zijn geweest. De ‘zuivere gedachte’ is geen enkelvoudige opdracht: “vanaf nu heb ik alleen nog maar zuivere gedachtes”, dat gaat je niet lukken, omdat het niet de gedachte alleen is maar het gehele voorliggende traject. Met dit 7e pad wordt dus gevraagd al de voorgaande 6 paden nogmaals te observeren. Want als de gedachte niet zuiver is, zit er ergens een kink in de kabel. Haal die eruit voordat je met het 8e pad gaat beginnen. ''
 
In de tijd van Gautama de Boeddha was er een monnik met de naam Vakkhali. Hij was monnik geworden omdat hij de Boeddha graag mocht. Hij geloofde in de Boeddha, en hij was ingetreden zodat hij dicht bij de Boeddha kon zijn. De Boeddha wist dit en zei tegen hem: 'Ga weg van mij Vakkhali, hou op met mij te volgen. Hier is niets te vinden, dit is slechts een proces, je moet nu vertrekken.'
Vakkhali zei: ' Wat heeft het voor zin voor mij om monnik te zijn als ik de Boeddha niet kan volgen. Alles zal aan me voorbij gaan, ik zal een armzalig leven leiden. Het zou beter zijn om dood te gaan dan om te leven,' en hij ging weg met de bedoeling om zelfmoord te gaan plegen. De Boeddha voelde mededogen met hem en zei: 'Vakkahli, degene die de Dharma in zichzelf ziet, ziet de Boeddha.' Niet de Boeddha als persoon, maar de Boeddha als proces.
 
Niet het lichaam, het lichaam is slechts tijdelijk, uiteindelijk sterft het. Maar als je het proces ziet, van de geestelijke en materiële verschijnselen die gezamenlijk opkomen en verdwijnen, zie je ook de Boeddha. In feite is er geen Boeddha, alleen maar het proces. Het idee van een Boeddha als persoon of een toekomstige Boeddha is niet belangrijk. Er zijn mensen die wachten op een toekomstige Boeddha, maar waarom wachten als hij al bij je is? Waarom zou je zo lang wachten? Als je meditatie beoefent in de richting van vipassana, kun je de Boeddha zo vaak als je wilt ontmoeten. Als je in aanraking komt met dit proces vind je vrede, altijddurende vrede. Als je iets volgt ben je een slaaf. Je wordt er moe van, vooral als je achter jezelf aanloopt, je ego. Ga nooit ergens achter aan lopen, het ego niet, zelfs niet de waarheid. Ben gewoon hier, ben aanwezig met wat er nu is, wat er hier is. Er zal niets aan je voorbij gaan. En de waarheid zal uit je binnenste, uit jezelf komen. Niet van boven, niet van buiten. Dan ben je pas vrij.
 
===zuiver inzicht===
 
In de pali-canon (Saccavibhanga-Sutta, MN 141, iii 251, 24) wordt zuiver inzicht als volgt omschreven:
 
''Het weten omtrent het lijden, het weten omtrent de oorsprong van het lijden, het weten omtrent het ophouden van het lijden en het weten omtrent de weg die leidt tot het ophouden van het lijden - dat wordt zuiver inzicht genoemd.''
 
Zuiver inzicht is inzicht zonder lijden te veroorzaken. Dit betreft het 8e en laatste pad waarbij alle processen doorlopen zijn en ingezien wordt dat het het lichaam, en daarmee het ik, niets anders is dan de optelsom van al deze processen bij elkaar. Dat het proces continu aan verandering onderhevig is, nooit op zichzelf staat en dat er nergens individualiteit te herkennen is.
 
====1 - ontvangen wijsheid (Suta-mayã pañña)====
 
Dit is wijsheid dat niet vanuit onszelf komt maar van een ander. Middels geschrift of prediking komt het op rationeel niveau tot ons. Als we deze wijsheid om welke reden dan ook overnemen is dat ontvangen wijsheid.
Een reden kan zijn dat je je heel goed en prettig voelt bij deze wijsheid omdat je iets beloofd wordt: genade van een God, Walhalla, Nirvana of de Hemel.
Een andere reden kan angst zijn. Angst voor het vagevuur, de duivel of de hel. Als je om deze redenen een wijsheid aanneemt is het wijsheid die je accepteert vanuit gehechtheid of uit aversie en sta je weer helemaal aan het begin van het 8-voudige pad.
 
====2 - gevoelsmatige wijsheid (Cintã-mayã pañña)====
 
De ontvangende wijsheid heeft op rationeel niveau herkenning en erkenning genoten. Rationeel klopt het en daarom gaan we er een verwantschap op gevoelsmatig niveau mee aan. Zodoende wordt de wijsheid gevoelsmatig.
 
====3 - wijsheid op ervaring berust (Bhãvanã-mayã pañña)====
 
Dit is de wijsheid die vanuit onszelf ontstaat, uit het eigen ondervinden, ons persoonlijke ondervinden van de waarheid zoals deze is. Dit is wijsheid op spiritueel niveau en minder op aards niveau. Als je echt terdege bewust bent van deze wijsheid en deze ook zo voelt en ervaart dan kunnen er veranderingen ontstaan.
De rust aan de oppervlakte middels moraliteit (Sillã) en de concentratie (Samãdhi) waarmee we de geest scherpen heeft geleid tot een wijsheid die vanuit onszelf komt.
 
Gautama de Boeddha omschreef het als:
 
:''zuiver begrip leidt tot zuivere gedachte''
:''zuivere gedachte leidt tot zuivere spreken''
:''zuiver spreken leidt tot zuiver handelen''
:''zuiver handelen leidt tot zuiver levensonderhoud''
 
[[categorie: boeddhisme]]

Versie van 18 nov 2022 06:06

De boeddhistische filosofie (Dharma) is een fascinerende gedachtengoed welke door veel mensen bestudeerd worden, maar niet beoefend. Anderen mediteren elke dag en proberen mindful te zijn zonder de Dharma te kennen. Het ene werkt net zo min als het andere en dat komt omdat beide aanwezig dienen te zijn; het één ondersteunt en bekrachtigt het ander. In het boeddhisme staat dit bekend als de Heilige 3-eenheid:

  • Pañña; ofwel wijsheid
  • Prana; ofwel de energie van balans
  • Nãman; de persoon die wijsheid verkregen heeft en in Prana verkeert

De 3 stadia van Pañña (Wijsheid)

Pañña is wijsheid en wijsheid verkrijg je altijd indirect, als de som van 3 aparte delen:

Kennis/mentaal + Ervaring/gevoel + Intuïtie = Wijsheid (Pañña)

In de Dharma wordt het als volgt omschreven:

  • Suta-mayã Pañña: ontvangende wijsheid (Kennisoverdracht)
  • Cintã-mayã Pañña: wijsheid verkregen door ervaring
  • Bhãvanã-mayã Pañña: wijsheid door eigen ondervinden middels inzichten

Toen Gautama de Boeddha in 528 v. Chr. zijn verlichting bereikte in Bodhgaya (India) verbleef hij daar nadien nog eens vijf weken om het gehele proces welke hij had doorgemaakt te evalueren en te bezien. Hij begreep dat het bereiken van de verlichting voor ieder mens eender is en dat ieder mens op zijn pad dezelfde route zal afleggen met dezelfde valkuilen en dezelfde inzichten op dezelfde momenten. Hij zag alle processen en stadia en wist dat dit in een filosofisch kader uit te leggen is. Tegelijk begreep hij dat uitleg geven over het proces (kennisoverdracht: Suta-mayã Pañña) niet voldoende zou zijn. Zoals hij de verlichting mede door ondervinden (ervaring: Cintã-mayã Pañña) had bereikt, zo zou iedereen het door ondervinden moeten gaan bereiken. De 'main-key' was inzicht en het verkrijgen van dit inzicht (Bhãvanã-mayã Pañña). Inzicht verdrijft onwetendheid en al het lijden wordt in oorsprong veroorzaakt door onwetendheid.

Het verkrijgen van wijsheid

Wijsheid verkrijg je nooit in 1 keer. Zo kan je alle inzichten in boeken en websites lezen en het zal niks in je veranderen omdat het slechts ontvangende wijsheid (Suta-mayã Pañña) is.

Een meditatieleraar die leerlingen aanneemt en een sangha (gemeenschap van monniken) opstart zou de Suta-mayã Pañña kunnen verzorgen middels het geven van lezingen en uitleg. Cintã-mayã Pañña zou de meditatie beoefening worden en dit kon hij faciliteren. Maar hoe verzorgd hij Bhãvanã-mayã Pañña? Dit proces is van buitenaf niet te sturen of aan te reiken een moet ieder persoon helemaal zelf doen. Suta-mayã Pañña en Cintã-mayã Pañña kan leiden tot Bhãvanã-mayã Pañña maar dat is geen vaste wetmatigheid of automatisme.

Suta-mayã pañña

Dit is wijsheid dat niet vanuit onszelf komt maar van een ander. Middels boeken of filmpjes, een lezing of een voordracht komt de Pañña op rationeel niveau binnen middels de zintuigen. Als we deze Pañña om welke reden dan ook overnemen is dit ontvangende wijsheid. Alle wijsheid begint bij Suta-mayã pañña, je moet het eerst zintuigelijk tot je krijgen voordat je er iets mee kunt doen. Of Suta-mayã pañña zich verder ontwikkeld tot Cintã-mayã pañña hangt helemaal van de persoon af. Zo selecteren wij mentaal de gehele dag door informatie die tot ons komt en soms doen we er iets mee en soms niet.

Cintã-mayã pañña

Cintã-mayã pañña kan pas ontstaan nadat Suta-mayã pañña heeft plaatsgevonden. De ontvangende wijsheid heeft op rationeel niveau herkenning en erkenning genoten. Rationeel klopt het en daarom gaan we er een verwantschap op gevoelsmatig niveau mee aan. Zodoende wordt de wijsheid gevoelsmatig. Cintã-mayã pañña beslaat ons gevoelscentrum en is per definitie gekoppeld aan ons Ego. De ontvangende wijsheden gaan we dan ook gebruiken op ons zelf, op ons ego. Dit is niet zozeer een spiritueel als meer een sociaal proces. De veranderingen die wij ervaren zullen dan ook gedragsveranderingen zijn en verandering van visie. Dit kan grote vormen aannemen maar zal altijd gericht zijn op tastbare dingen. We gaan dingen anders doen zoals werk, relaties, hobbys, inrichting, meer milieubewust of iemand wordt vegetariër. Deze veranderingen zijn tastbaar en benoembaar. Wat echter hetzelfde blijft zijn alle interne processen van begeerte en aversie en alles wat dit teweegbrengt in ons.

Bhãvanã-mayã pañña

Dit is de wijsheid die vanuit onszelf ontstaat en vind altijd plaats ná Suta-mayã pañña en Cintã-mayã pañña, Doordat we de ontvangende wijsheid op onszelf gaan toetsen en testen ervaren we de positieve uitwerking ervan en dat bij herhaling. We gaan rode lijnen herkennen, vergelijkingen trekken en zodoende komen we tot bepaalde inzichten die exact hetzelfde zijn als de informatie die we kregen bij Suta-mayã pañña. Het grote verschil is dat het bij Suta-mayã pañña wijsheid was die niet van onszelf was en nu wel. Cintã-mayã pañña heeft laten zien dat de ontvangende wijsheid klopt. Dit is wijsheid op spiritueel niveau en minder op aards niveau. De veranderingen die nu optreden zijn spiritueel van aard en zijn altijd gericht op processen en zijn niet of moeilijk tastbaar te maken.

Het gehele proces van Pañña beschreef Gautama de Boeddha als volgt:

zuiver begrip leidt tot zuivere gedachte
zuivere gedachte leidt tot zuivere spreken
zuiver spreken leidt tot zuiver handelen
zuiver handelen leidt tot zuiver levensonderhoud
zuiver levensonderhoud leidt tot zuivere inzet
zuivere inzet leidt tot zuivere opmerkzaamheid
zuiver opmerkzaamheid leidt tot zuivere concentratie
zuiver concentratie leidt tot zuivere wijsheid
zuiver wijsheid leidt tot zuivere bevrijding.

Er zijn vele technieken beschikbaar en elke techniek bediend weer een apart deel van Pañña. Zoals gezegd kan je nooit iemand Bhãvanã-mayã pañña geven en zodoende is praten altijd Suta-mayã pañña. Massage gaat dieper maar blijft ook relatief oppervlakkig, dit komt voornamelijk doordat het proces van buitenaf gegenereerd wordt: iemand masseert jou en jij ondergaat slechts. Met yoga en meditatie is dit anders; deze 2 technieken genereer jezelf bij jezelf zodat het inzichtelijke proces veel groter is. Bij yoga is er echter veel beweging wat op dieper niveau afleidend werkt. Meditatie werk puur vanuit de verstilling en vandaar dat meditatie het diepste inwerkt.

Pañña geen Suta-mayã pañña Cintã-mayã pañña Bhãvanã-mayã pañña
praten                    
massage                    
yoga                    
meditatie                    

4 edele waarheden en het achtvoudige pad

De 4 edele waarheden en het achtvoudige pad is een didactisch model waarin in een notendop de hele boeddhistische filosofie én de boeddhistische meditatietechniek wordt uitgelegd. Ook hier vormt Pañña een belangrijk onderdeel.


4 edele waarheden 8-voudige pad  
 
waarheid van het lijden    
de waarheid van de oorsprong van het lijden
de waarheid van het ophouden van het lijden
het achtvoudige pad: - zuiver spreken
  - zuiver handelen
- zuiver levensonderhoud
- zuivere concentratie
- zuivere neutraliteit
- zuivere observatie
- zuivere gedachten
- zuiver inzicht 4 edele waarheden


Het Achtvoudige Pad omvat twee vormen van meditatie: de concentratie-meditatie en de inzicht-meditatie. Met concentratie-mediatie (ook wel samatha genoemd) wordt de rusteloze geest beteugeld en de geestkracht gebundeld. Dit kan leiden tot diepe stadia van concentratie (ook wel absorbtie of jhana genoemd). Door inzicht-meditatie (vipassana) doorschouwt de yogi de drie fundamentele kenmerken van van het bestaan: de onbestendigheid (anicca) en de uiteindelijke onbevredigenheid (dukkha) van alle fysieke en mentale verschijnselen en het ontbreken van een duurzaam, sturend zelf (anatta). Daardoor neemt de hechting aan fysieke en mentale verschijnselen af en kunnen de verschillende stadia van verlichting gerealiseerd worden.

Sillã, samãdhi en pañña

De acht paden zijn gecategoriseerd in drie blokken:

  • sillã: de beoefening van moraliteit, het onthouden van alle onheilzame handelingen van lichaam en spraak.
  • samãdhi: de beoefening van concentratie zodat we de geest scherpen om vervolgens bewust naar onszelf te kijken en observeren.
  • pañña : het ontwikkelen van wijsheid en zuiver inzicht van onze ware aard.

Deze drie blokken verhouden zich als volgt met elkaar:

Sillã Samãdhi Pañña
zuiver spreken zuiver concentratie zuivere gedachte
zuiver handelen zuivere neutraliteit zuivere inzicht
zuiver levensonderhoud zuivere observatie


Allereerst dient in samsara (het dagelijks leven) een bepaalde zuiverheid van moraliteit (sillã) aanwezig te zijn wil iemand zover zijn om überhaupt te kunnen gaan beginnen met een spirituele filosofie. Middels het zuiver spreken, handelen en levensonderhoud ontstaat deze morele zuiverheid waarbij de eerste edele waarheden ingezien worden. Vervolgens is meditatie dé methode om dieper inzicht te verkrijgen, te beginnen met concentratie (samãdhi). Hierin worden zuivere concentratie, neutraliteit en observatie ontwikkeld. Samãdhi kan alleen ontwikkelen bij een stevige Sillã en deze twee versterken en ondersteunen elkaar nog eens. Vanuit die samenwerking treedt wijsheid en inzicht (pañña) op.

Hoewel de acht paden vaak in een vaste volgorde worden uitgelegd is er tijdens het beoefenen ervan geen volgorde aanwezig. Ontwikkeling vindt plaats op het pad als geheel. Verschillende onderdelen kunnen tijdelijk een voorname plaats hebben in iemands doen en laten maar het belangrijkste is het pad als geheel en niet de onderdelen van het pad. De acht stappen versterken en ondersteunen elkaar. Moreel gedrag leidt tot wijsheid en concentratie, wijsheid leidt tot concentratie en moreel gedrag en concentratie leidt tot moreel gedrag en wijsheid.

meditatie-vorm Pañña (wijsheid) proces pali
kalmte meditatie suta-mayã pañña 1e transformatie ãnãpãnasati
concentratie meditatie cintã-mayã pañña 2e transformatie samãdhi
inzicht meditatie bhãvanã-mayã pañña 3e transformatie pañña


Sutta-mayã pañña leidt naar het 1e transformatieproces Cintã-mayã pañña leidt naar het 2e transformatieproces Bhãvanã-mayã pañña leidt naar het 3e transformatieproces

Pañña

Halverwege het proces van observatie zal de meditatie overgaan van concentratie-meditatie naar inzicht-meditatie. Doordat je gedurende langere tijd het observatiepunt kunt aanschouwen (concentratie) en dit ook zonder oordeel of sturing doet (neutraliteit) ga je op een gegeven moment steeds meer zien en dus inzicht krijgen in datgene dat zich binnen het observatiepunt afspeelt. Dit is inzicht krijgen in de mentale vergiften en zodra deze zijn erkend (en de onbelangrijkheid ervan begrepen is) kunnen we het loslaten. Gautama de Boeddha omschreef het als volgt:

Als de wortels onberoerd blijven en stevig in de grond
brengt een gevelde boom steeds weer nieuwe scheuten voort.
Als de onderliggende gewoonte van verlangen en afkeer niet worden uitgeroeid, ontstaat het lijden steeds weer opnieuw.

Pañña is wijsheid en kan niet afzonderlijk gecreëerd worden. Pañña is de uitwerking van het gehele proces hiervoor waarbij sillã en samãdhi ontwikkeld zijn en elkaar verdiepen en versterken. Uit die 2-eenheid is pañña het logisch gevolg.

Sillã Samãdhi Pañña
zuiver spreken zuiver concentratie zuivere gedachte
zuiver handelen zuivere neutraliteit zuivere inzicht
zuiver levensonderhoud zuivere observatie


Pañña bhãvãna is het stadium waar je de inzichten zelf gaat ervaren. Ze hoeven niet meer aangereikt te worden en de ervaring komt van onderaf en niet meer van bovenaf. De meditatieve staat waarin je de oefeningen doet verandert ook. Lag de kern voorheen bij concentratie nu ligt deze bij inzicht: Vipassana bhãvãna. Hier bevinden zich de laatste 2 paden van het 8-voudige pad; zuivere gedachte en zuiver inzicht. Het beoefenen van Sillã komt in elke stroming, geloofsovertuiging, sekte of religie voor. Ook Samãdhi, concentratie, is niet uniek. Het unieke van de Dharma van Gautama de Boeddha is pañña oftewel wijsheid ontwikkelen door inzicht. Sillã en Samãdhi zijn de voorboden van pañña. Gautama de Boeddha omschreef het als volgt:

Als concentratie ondersteunt wordt door sillã levert concentratie veel vrucht op
Als wijsheid ondersteunt wordt door concentratie levert wijsheid veel vrucht op
Als de geest ondersteunt wordt door wijsheid raakt de geest bevrijd van alle onzuiverheid en treedt verlichting op.

zuivere gedachte

In de pali-canon (Saccavibhanga-Sutta, MN 141, iii 251, 25) wordt zuivere gedachte als volgt omschreven:

Het is de gerichtheid op de verzaking van begeerte, de gerichtheid op het opgeven van kwaadwillendheid, de gerichtheid op geweldloosheid - dat wordt de zuivere gedachte genoemd. Zuiver gedachte zijn gedachten die geen lijden te veroorzaken. Een gedachte staat nooit op zichzelf. De gedachte is ook altijd een eindstation, nooit een beginpunt. Een gedachte is een inactieve handeling voortkomend uit de gemoedstoestand welk voortkomt uit de emotie welk voortkomt uit Sillã. De gedachte is dus de laatste schakel van het proces en vandaar uit ontstaan weer nieuwe processen. Het voordeel van de laatste schakel is dat het een meetpunt is. Aan de gedachte kan je opmerken hoe het traject daarvoor in elkaar steekt. Is er een gedachte van boosheid, dan moet er dus een negatieve gemoedstoestand en een negatieve emotie ontstaat zijn geweest. De ‘zuivere gedachte’ is geen enkelvoudige opdracht: “vanaf nu heb ik alleen nog maar zuivere gedachtes”, dat gaat je niet lukken, omdat het niet de gedachte alleen is maar het gehele voorliggende traject. Met dit 7e pad wordt dus gevraagd al de voorgaande 6 paden nogmaals te observeren. Want als de gedachte niet zuiver is, zit er ergens een kink in de kabel. Haal die eruit voordat je met het 8e pad gaat beginnen.

In de tijd van Gautama de Boeddha was er een monnik met de naam Vakkhali. Hij was monnik geworden omdat hij de Boeddha graag mocht. Hij geloofde in de Boeddha, en hij was ingetreden zodat hij dicht bij de Boeddha kon zijn. De Boeddha wist dit en zei tegen hem: 'Ga weg van mij Vakkhali, hou op met mij te volgen. Hier is niets te vinden, dit is slechts een proces, je moet nu vertrekken.' Vakkhali zei: ' Wat heeft het voor zin voor mij om monnik te zijn als ik de Boeddha niet kan volgen. Alles zal aan me voorbij gaan, ik zal een armzalig leven leiden. Het zou beter zijn om dood te gaan dan om te leven,' en hij ging weg met de bedoeling om zelfmoord te gaan plegen. De Boeddha voelde mededogen met hem en zei: 'Vakkahli, degene die de Dharma in zichzelf ziet, ziet de Boeddha.' Niet de Boeddha als persoon, maar de Boeddha als proces.

Niet het lichaam, het lichaam is slechts tijdelijk, uiteindelijk sterft het. Maar als je het proces ziet, van de geestelijke en materiële verschijnselen die gezamenlijk opkomen en verdwijnen, zie je ook de Boeddha. In feite is er geen Boeddha, alleen maar het proces. Het idee van een Boeddha als persoon of een toekomstige Boeddha is niet belangrijk. Er zijn mensen die wachten op een toekomstige Boeddha, maar waarom wachten als hij al bij je is? Waarom zou je zo lang wachten? Als je meditatie beoefent in de richting van vipassana, kun je de Boeddha zo vaak als je wilt ontmoeten. Als je in aanraking komt met dit proces vind je vrede, altijddurende vrede. Als je iets volgt ben je een slaaf. Je wordt er moe van, vooral als je achter jezelf aanloopt, je ego. Ga nooit ergens achter aan lopen, het ego niet, zelfs niet de waarheid. Ben gewoon hier, ben aanwezig met wat er nu is, wat er hier is. Er zal niets aan je voorbij gaan. En de waarheid zal uit je binnenste, uit jezelf komen. Niet van boven, niet van buiten. Dan ben je pas vrij.

zuiver inzicht

In de pali-canon (Saccavibhanga-Sutta, MN 141, iii 251, 24) wordt zuiver inzicht als volgt omschreven:

Het weten omtrent het lijden, het weten omtrent de oorsprong van het lijden, het weten omtrent het ophouden van het lijden en het weten omtrent de weg die leidt tot het ophouden van het lijden - dat wordt zuiver inzicht genoemd.

Zuiver inzicht is inzicht zonder lijden te veroorzaken. Dit betreft het 8e en laatste pad waarbij alle processen doorlopen zijn en ingezien wordt dat het het lichaam, en daarmee het ik, niets anders is dan de optelsom van al deze processen bij elkaar. Dat het proces continu aan verandering onderhevig is, nooit op zichzelf staat en dat er nergens individualiteit te herkennen is.

1 - ontvangen wijsheid (Suta-mayã pañña)

Dit is wijsheid dat niet vanuit onszelf komt maar van een ander. Middels geschrift of prediking komt het op rationeel niveau tot ons. Als we deze wijsheid om welke reden dan ook overnemen is dat ontvangen wijsheid. Een reden kan zijn dat je je heel goed en prettig voelt bij deze wijsheid omdat je iets beloofd wordt: genade van een God, Walhalla, Nirvana of de Hemel. Een andere reden kan angst zijn. Angst voor het vagevuur, de duivel of de hel. Als je om deze redenen een wijsheid aanneemt is het wijsheid die je accepteert vanuit gehechtheid of uit aversie en sta je weer helemaal aan het begin van het 8-voudige pad.

2 - gevoelsmatige wijsheid (Cintã-mayã pañña)

De ontvangende wijsheid heeft op rationeel niveau herkenning en erkenning genoten. Rationeel klopt het en daarom gaan we er een verwantschap op gevoelsmatig niveau mee aan. Zodoende wordt de wijsheid gevoelsmatig.

3 - wijsheid op ervaring berust (Bhãvanã-mayã pañña)

Dit is de wijsheid die vanuit onszelf ontstaat, uit het eigen ondervinden, ons persoonlijke ondervinden van de waarheid zoals deze is. Dit is wijsheid op spiritueel niveau en minder op aards niveau. Als je echt terdege bewust bent van deze wijsheid en deze ook zo voelt en ervaart dan kunnen er veranderingen ontstaan. De rust aan de oppervlakte middels moraliteit (Sillã) en de concentratie (Samãdhi) waarmee we de geest scherpen heeft geleid tot een wijsheid die vanuit onszelf komt.

Gautama de Boeddha omschreef het als:

zuiver begrip leidt tot zuivere gedachte
zuivere gedachte leidt tot zuivere spreken
zuiver spreken leidt tot zuiver handelen
zuiver handelen leidt tot zuiver levensonderhoud