|
|
| Regel 1: |
Regel 1: |
| {{#seo: | | {{#seo: |
| |title=De 3 grote stromingen binnen het boeddhisme uitgelegd | | |title=De lotusbloem, een symbool in het boeddhisme |
| |titlemode=append | | |titlemode=append |
| |keywords=boeddhisme, boeddha, boeddhistisch, Dharma, Pali-canon, Gautama, boeddhist, waarheden, soetra, sutta, Dhamma, meditatie, inzicht, Ivar Mol, Dharma-Lotus, mindfulness, India, Nepal | | |keywords=boeddhisme, symbolen, symboliek, boeddha, tekens, |
| |description=Uitgebreide uitleg over het boeddhisme in het algemeen en de boeddhistische filosofie, de Dharma en de Pali-canon in het bijzonder. | | |description=Uitleg over dit symboll binnen de Boeddhistische filosofie en mythologie. |
| }} | | }} |
| {{boeddhisme}} | | {{Boeddhistische symboliek}} |
| [[File:Buddhist_sects.png|thumb|350px|Verdeling van de grote boeddhistische stromingen]] | | [[bestand:Thailand (273247610).jpg|thumb|350px|het brengen van Lotusbloemen in een Thaise tempel]] |
| {{Boeddhisme per land}}
| | De '''lotusbloem''' symboliseert in het [[boeddhisme]] de [[verlichting]], het streven om boven het modderige water uit te stijgen om het zonlicht te ontvangen. In de boeddhistische leer is de lotusbloem niet alleen een mooie bloem; het is een diepzinnig symbool dat de geheimen van spirituele transformatie, zuiverheid en wijsheid fluistert. |
| Wat [[Gautama de Boeddha]] onderwees is door de eeuwen heen op verschillende manieren geformuleerd en beoefend. Er zijn hierin vier hoofdstromen te onderscheiden, waar de huidige sangha’s in Nederland deel van uitmaken.
| |
|
| |
|
| ==3 stromingen==
| | De wetenschappelijke naam van de lotusbloem is Nelumbo nucifera, en het is echt een meesterwerk van de natuur. Afkomstig uit tropische gebieden in Azië en Australië, is de lotusbloem zeer populair geworden vanwege zijn onmiskenbare culturele betekenis en schoonheid. Deze bloem is nauw verbonden met verschillende religieuze en spirituele tradities, waaronder het boeddhisme en het hindoeïsme, en symboliseert zuiverheid, verlichting en wedergeboorte. |
|
| |
|
| De huidige drie boeddhistische hoofdstromingen zijn het [[Theravada]], [[Mahayana]] en [[Vajrayana]]. | | De lotusplant is indrukwekkend en gedijt goed in ondiep, modderig water, zoals vijvers en rivieroevers, waar hij zijn wortels kan uitstrekken en kan groeien. De plant heeft massieve, ronde bladeren die wel zestig centimeter in doorsnee kunnen worden, bedekt met een wasachtige substantie die water afstoot en ze schoon houdt, ook wel bekend als het 'lotuseffect'. |
|
| |
|
| * Theravada is de oudste school en houdt zich voornamelijk met de geschriften bezig en de bevrijding van het individu en is voornamelijk verspreid naar Zuidoost-Azië.
| | De lotusbloem is groot en geurig, met bloemblaadjes variërend van puur wit tot roze en zelfs geel. De bloemen gaan 's ochtends vroeg open, koesteren zich in de warme omhelzing van de zon en sluiten dan' s avonds of 's nachts. |
| * Mahayana is ook bekend als het "grote voertuig" en richt zich op verlossing voor iedereen en is voornamelijk verspreid naar het noorden, zoals China en Japan.
| |
| * Vajrayana is ook bekend als het "diamanten voertuig" of tantrisch boeddhisme, en is een onderdeel van het Mahayana. Dit is de meest esoterische school en is voornamelijk verspreid naar Tibet en de landen daaromheen, maar wordt ook gevonden in China en Japan.
| |
|
| |
|
| [[Bestand:Boeddhisme_scholen.PNG]]
| | Naast zijn schoonheid biedt de lotusbloem vele andere voordelen voor de mens. De zaden, wortels en zelfs bladeren worden in veel verschillende gerechten als voedsel gebruikt. In de traditionele geneeskunde wordt deze plant gebruikt om een breed scala aan aandoeningen te behandelen, van koorts en spijsverteringsproblemen tot huidproblemen en meer. |
|
| |
|
| | ==Verhalen over de lotusbloem in het boeddhisme== |
|
| |
|
| ==Terminologie==
| | Weet je dat er veel fascinerende verhalen zijn die de diepe band onthullen tussen de lotusbloem en de leer van de Boeddha? Laat me een paar van deze verhalen met je delen. |
|
| |
|
| De terminologie voor de belangrijkste onderdelen van het boeddhisme kan verwarrend zijn, aangezien het boeddhisme door geleerden en beoefenaars op verschillende manieren wordt verdeeld volgens geografische, historische en filosofische criteria, waarbij verschillende termen vaak in verschillende contexten worden gebruikt. De volgende termen kunnen worden aangetroffen in beschrijvingen van de belangrijkste boeddhistische divisies:
| | Een beroemde legende vertelt over de wonderbaarlijke geboorte van Prins Siddhartha, die later de Boeddha werd. Er wordt gezegd dat toen koningin Maya, zijn moeder, op het punt stond te bevallen, ze haar hand uitstak en zich vasthield aan een nabijgelegen boomtak. Toen de baby verscheen, deed hij zeven stappen en bij elke stap bloeide er een lotusbloem onder zijn voeten, die de zuiverheid en heiligheid van zijn komst naar deze wereld symboliseerde. |
|
| |
|
| '''Conservatief boeddhisme'''
| | Een ander verhaal vertelt Avalokiteshvara, [[Bodhisattva]] of mededogen vaak afgebeeld met een lotusbloem. Op een dag, terwijl hij mediteerde over het lijden van alle levende wezens, voelde Avalokiteshvara een diepe droefheid en begon te huilen. Haar tranen vielen op de grond en uit elke traan bloeide een lotusbloem. Deze prachtige uitdrukking van verborgen mededogen en empathie dient als een herinnering voor ons om liefdevolle vriendelijkheid en begrip in ons dagelijks leven te oefenen. |
| * een alternatieve naam voor de vroege boeddhistische scholen. De scholen waarin het boeddhisme in de eerste paar eeuwen verdeeld raakte; slechts één van deze overleeft als onafhankelijke school; Theravāda
| |
| * een term die door geleerden wordt gebruikt om de boeddhistische tradities van Japan, Korea en het grootste deel van China en Zuidoost-Azië te dekken
| |
| * een alternatieve naam die door sommige geleerden wordt gebruikt voor het Oost-Aziatische boeddhisme; soms ook gebruikt om te verwijzen naar alle traditionele vormen van boeddhisme, in tegenstelling tot westerse vormen.
| |
| * Mahayana-teksten zoals de Lotus Soetra en de Avatamsaka Soetra probeerden alle verschillende leringen op één geweldige manier te verenigen. Deze teksten dienen als inspiratie voor het gebruik van de term Ekayāna in de betekenis van "één voertuig". Dit 'ene voertuig' werd een sleutelaspect van de leerstellingen en praktijken van de boeddhistische sekten van Tiantai en Tendai, die vervolgens de leerstellingen en praktijken van Chán en Zen beïnvloedden. In Japan inspireerde de lering van de Lotus Soetra ook tot de vorming van de Nichiren-sekte.
| |
|
| |
|
| '''Esoterisch boeddhisme'''
| | In een ander verhaal is de lotusbloem nauw verbonden met de leer van de [[Gautama de Boeddha|Boeddha]], genaamd de [[Dharma]]. Eens bereidde de Boeddha zich voor om een preek te houden voor een grote groep discipelen. Hij begon met een lotusbloem omhoog te houden zonder een woord te zeggen. Alle discipelen waren in de war behalve één, Mahakasyapa, die stilletjes glimlachte. De Boeddha verklaarde toen dat Mahakasyapa de ware aard van de Dharma had begrepen, die woorden en concepten overstijgt. Deze diepgaande leer is van generatie op generatie doorgegeven onder de naam 'Flower Sermon'. |
| * meestal beschouwd als synoniem met "Vajrayāna". Sommige geleerden hebben de term toegepast op bepaalde praktijken die in de Theravāda worden aangetroffen, vooral in Cambodja.
| |
| * betekent letterlijk "mindere auto." Het wordt als een controversiële term beschouwd wanneer het door de Mahāyāna wordt toegepast om ten onrechte naar de Theravāda-school te verwijzen, en wordt als zodanig algemeen beschouwd als neerbuigend en pejoratief. Bovendien verwijst Hīnayāna naar de nu niet bestaande scholen met een beperkt aantal opvattingen, praktijken en resultaten, voorafgaand aan de ontwikkeling van de Mahāyāna-tradities. De term wordt momenteel het vaakst gebruikt als een manier om een etappe op het pad in het Tibetaans boeddhisme te beschrijven, maar wordt vaak ten onrechte verward met de hedendaagse Theravāda-traditie, die veel complexer, gediversifieerder en dieper is dan de letterlijke en beperkende definitie die wordt toegeschreven aan Hīnayāna. Het gebruik ervan in wetenschappelijke publicaties wordt nu ook als controversieel beschouwd.
| |
|
| |
|
| '''Lamaïsme'''
| | Daarom belichaamt de lotusbloem talloze wijsheid en inspiratie uit de legendes en leringen van de Boeddha. Ik hoop dat deze verhalen over de lotusbloem je zullen herinneren aan de schoonheid en het potentieel in ieder van ons, zelfs als we door de uitdagingen van de modderige wateren van het leven navigeren. |
| * een oude term, die soms nog wordt gebruikt, synoniem met Tibetaans boeddhisme; algemeen beschouwd als denigrerend.
| |
|
| |
|
| '''Mahāyāna'''
| | ==Symbolische betekenis van lotusbloem in het boeddhisme== |
| * een beweging die voortkwam uit vroege boeddhistische scholen , samen met zijn latere afstammelingen, het Oost-Aziatische en Tibetaanse boeddhisme. Vajrayāna-tradities worden soms afzonderlijk vermeld. Het belangrijkste gebruik van de term in Oost-Aziatische en Tibetaanse tradities heeft betrekking op spirituele niveaus, ongeacht de school.
| |
|
| |
|
| '''Mainstream boeddhisme'''
| | Onze organisatie heet LotusBuddhas, en nu zal ik je de betekenis van de lotusbloem vertellen en waarom we deze naam hebben gekozen! De lotusbloem neemt een speciale plaats in in de boeddhistische leer. Het is een intiem en dierbaar symbool voor ons hart, en er is een goede reden waarom we de lotus hebben gekozen als symbool voor onze organisatie. Zie je, de lotus symboliseert zuiverheid, spiritueel ontwaken en de reis die we allemaal maken op het pad ernaartoe verlichting. |
| * een term die door sommige geleerden werd gebruikt voor de vroege boeddhistische scholen.
| |
|
| |
|
| '''Mantrayāna'''
| | De lotusbloem groeit in modderig water, maar stijgt boven de duisternis uit om te bloeien, onaangetast door de onzuiverheden eromheen. Evenzo streven wij als boeddhistische beoefenaars ernaar om boven het lijden en de beperkingen van deze wereld uit te stijgen om een staat van verlichting en innerlijke vrede te bereiken. Het is een mooie metafoor, vind je niet? |
| * meestal beschouwd als synoniem met "Vajrayāna". De Tendai- school in Japan wordt beschreven als beïnvloed door Mantrayana.
| |
|
| |
|
| '''Navayāna'''
| | Bovendien is het je misschien opgevallen dat de lotusbloem in veel verschillende kleuren voorkomt, elk met zijn eigen speciale betekenis in de boeddhistische leer. De witte lotus is bijvoorbeeld een symbool van spirituele zuiverheid en perfectie. Aan de andere kant wordt de roze lotus vaak geassocieerd met de historische Boeddha, Siddhartha Gautama, evenals de verlichte wezens die bekend staan als bodhisattva's. Ik zal de betekenis van elke lotuskleur in het volgende gedeelte uitleggen. |
| * ("nieuw voertuig") verwijst naar de herinterpretatie van het boeddhisme door de moderne Indiase jurist en sociaal hervormer BR Ambedkar.
| |
| * een niet-monastiek, op kaste gebaseerd boeddhisme met patrilineaire afkomst en Sanskrietteksten.
| |
| * een niet-denigrerende vervangende term voor Hinayana of de vroege boeddhistische scholen.
| |
|
| |
|
| '''Niet-Mahāyāna'''
| | Een andere grote betekenis van de lotusbloem is dat LotusBuddhas liefdes is dat het ons eraan herinnert dat we zelfs in de moeilijkste omstandigheden nog steeds ons leven kunnen veranderen en ons ware potentieel kunnen bereiken, net zoals de lotus bloeit op de meest onwaarschijnlijke plaatsen. |
| * een alternatieve term voor de vroege boeddhistische scholen.
| |
| * een alternatieve term die door sommige geleerden wordt gebruikt voor het Tibetaans boeddhisme. Ook een oudere term die soms nog wordt gebruikt om zowel Oost-Aziatische als Tibetaanse tradities te omvatten. Het is zelfs gebruikt om alleen naar het Oost-Aziatische boeddhisme te verwijzen, zonder het Tibetaans boeddhisme.
| |
|
| |
|
| '''Geheime mantra'''
| | Zoals het beroemde citaat van zenmeester Thich Nhat Hanh: “Weglopen van lijden om geluk te zoeken is als het zoeken naar lotusbloemen op een plek zonder modder.” |
| * een alternatieve weergave van Mantrayāna, een meer letterlijke vertaling van de term die door scholen in het Tibetaans boeddhisme wordt gebruikt wanneer ze naar zichzelf verwijzen.
| |
|
| |
|
| '''Sektarisch boeddhisme'''
| | Inderdaad! Je kunt er niet voor weglopen zieken door al je zintuigen af te sluiten om de impact van de samenleving te ontkennen. Je moet het onder ogen zien en erbovenuit stijgen zoals de lotusbloem oprijst uit de modderige bodem om het zonlicht op te vangen. LotusBuddhas wenst dat de wijsheid van de lotusbloem je begeleidt op je pad. |
| * een alternatieve naam voor de vroege boeddhistische scholen.
| |
| * een alternatieve naam die door sommige geleerden voor Theravāda wordt gebruikt.
| |
| * een alternatieve naam gebruikt door sommige geleerden voor Theravāda.
| |
| * een alternatieve term die soms voor de vroege boeddhistische scholen werd gebruikt.
| |
|
| |
|
| '''Tantrayāna of Tantrisch boeddhisme'''
| | ==Lotusbloem in boeddhistische kunst en architectuur== |
| * meestal beschouwd als synoniem met "Vajrayāna". Een geleerde beschrijft echter dat de tantra-indelingen van sommige edities van de Tibetaanse geschriften Śravakayāna-, Mahāyāna- en Vajrayāna-teksten omvatten. Sommige geleerden, in het bijzonder François Bizot, hebben de term " Tantrische Theravada " gebruikt om te verwijzen naar bepaalde praktijken die vooral in Cambodja voorkomen.
| |
| * het boeddhisme van Sri Lanka , Bangladesh , Birma , Thailand , Laos , Cambodja en delen van Vietnam , China , India en Maleisië . Het is de enige overgebleven vertegenwoordiger van de historische vroege boeddhistische scholen . De term "Theravāda" wordt soms ook gebruikt om te verwijzen naar alle vroege boeddhistische scholen.
| |
| * meestal begrepen als het boeddhisme van Tibet, Mongolië, Bhutan en delen van China, India en Rusland, die de Tibetaanse traditie volgen.
| |
| * een beweging die is ontstaan uit het Indiase Mahāyāna, samen met zijn latere nakomelingen. Er is enige onenigheid over welke tradities precies in deze categorie vallen. Het wordt algemeen erkend dat het Tibetaans boeddhisme onder deze noemer valt; velen omvatten ook de Japanse Shingon- school. Sommige geleerden passen de term ook toe op de Koreaanse milgyo-traditie, die geen aparte school is. Een geleerde zegt: 'Ondanks de inspanningen van generaties boeddhistische denkers, blijft het buitengewoon moeilijk om precies vast te stellen wat de Vajrayana onderscheidt.'
| |
|
| |
|
| ==Theravada boeddhisme==
| | Lotusbloem heeft een gerespecteerde en mooie positie in de boeddhistische kunst en architectuur. Zijn aanwezigheid siert talloze tempels, beelden en schilderijen als een herinnering aan de diepe wijsheid en leringen van de Boeddha. |
|
| |
|
| De geschiedenis van het [[Theravada]] voert terug naar de gemeenschap van monniken in de tijd van de [[Boeddha]] ( ca. 450 v. Chr. tot ca. 370 v. Chr.) die zijn entourage vormden, bekend onder de naam [[Sangha]]. Na het overlijden van de Boeddha (ca 370 v. Chr.) ontstonden er door splitsingen in de Sangha verschillende vroeg boeddhistische scholen. Theravada was de hoofdstroming, waar de andere scholen door afsplitsingen uit voortkwamen. Theravada is de enige van deze vroege scholen die nog steeds bestaat.
| | Een van de meest prominente manieren waarop de lotusbloem in de boeddhistische kunst verschijnt, is als een voetstuk of troon voor de Boeddha of andere verlichte wezens, zoals bodhisattva's. Op deze manier afgebeeld, symboliseert de lotusbloem de zuiverheid en het spirituele ontwaken dat deze wezens hebben bereikt. Net zoals de lotusbloem boven de modder en het water uitsteekt, hebben deze verlichte wezens het lijden en de gebondenheid van deze wereld overstegen. |
|
| |
|
| ===de 3 korven===
| | Naast zijn rol als voetstuk is de lotusbloem ook terug te vinden op de muren, zuilen en plafonds van de tempel. Deze prachtige decoratieve elementen versterken niet alleen de esthetische aantrekkingskracht van de tempel, maar herinneren bezoekers en studenten ook aan de spirituele betekenis van de lotusbloem. Terwijl ze naar deze mooie bloesems staren, worden ze aangemoedigd om na te denken over hun eigen reis naar verlichting en het potentieel voor transformatie en groei dat in ieder van ons ligt. |
|
| |
|
| Theravada stond in de historische bronnen bekend onder de namen Sthaviravāda en Vibhajyavāda. 'Sthavira' is Sanskriet voor het Pali woord 'Thera' (ouderling), en wordt gebruikt om alle vroege boeddhistische scholen aan te duiden. 'Vibhajya' refereert aan 'analyse', de benaming werd gedurende de periode van koning [[Asoka]] (268 v. Chr. tot 263 v. Chr.) gebruikt. De sterk analytische benadering van de werkelijkheid, vindt men terug in de wijze waarop in de Abhidhamma de werkelijkheid beschreven wordt. De Abhidhamma maakt deel uit van een bundel geschriften die omstreeks 250 v. Chr. werd opgetekend uit de recitaties van de volgelingen van de Boeddha. Deze geschriften werden ingedeeld in drie bundels, die de ‘Drie Korven’ ([[Pali-canon|Ti Pitaka]]) werd genoemd:
| | Bovendien wordt de lotusbloem er vaak in verwerkt mandala in Tantrisch boeddhisme, complexe geometrische ontwerpen die de kosmos vertegenwoordigen en worden gebruikt als hulpmiddel voor meditatie en contemplatie. In deze context symboliseert de lotusbloem zuiverheid en spiritueel ontwaken, wat het uiteindelijke doel is van onze meditatie beoefening. |
|
| |
|
| * de Sutta Pitaka bevat de leerredes
| | In sommige gevallen is de lotusbloem zelfs verweven in de architectuur zelf. Het ontwerp van bepaalde stoepa's, koepelvormige structuren die relikwieën huisvesten of de aanwezigheid van de Boeddha vertegenwoordigen, kan bijvoorbeeld de vorm van een bloeiende lotusbloem bevatten, die de ontvouwing van wijsheid en het bereiken van verlichting symboliseert. |
| * de Vinaya Pitaka bevat de reglementen van de Sangha
| |
| * de Abhidhamma Pitaka biedt een diepgaande analyse van de fysieke en mentale werkelijkheid
| |
|
| |
|
| ===de leer=== | | ==Betekenis van elke kleur lotusbloem== |
|
| |
|
| Centraal in het Theravada staan het begrip dukkha (lijden, frictie, onvrede) en de weg naar bevrijding uit dukkha. Dit wordt weergegeven in de [4 edele Waarheden]] die de Boeddha in zijn eerste prediking uiteenzette:
| | Zoals ik eerder al zei, zal ik in dit gedeelte de betekenissen achter elke kleur van de lotusbloem met je delen. Deze kleuren dienen als herinnering aan verschillende aspecten van onze spirituele reis en de kwaliteiten die we willen cultiveren naarmate we verder komen op het pad. |
|
| |
|
| * er is lijden
| | ===witte Lotus=== |
| * er is een oorzaak van lijden
| | De witte lotus symboliseert zuiverheid, zowel van het lichaam als van de geest. Het vertegenwoordigt de aangeboren zuiverheid die in ieder van ons ligt, wachtend om onthuld te worden terwijl we op weg zijn naar verlichting. In de boeddhistische kunst wordt de witte lotus vaak geassocieerd met de historische Boeddha, Siddhartha Gautama, maar ook met godheden en bodhisattva's die spirituele perfectie belichamen. |
| * er is beëindiging van lijden
| |
| * er is een weg die voert naar het einde van lijden.
| |
|
| |
|
| De weg naar het ophouden van lijden wordt beschreven als Het [[8-voudige pad]], dat drie trainingen omvat: | | ===rode lotus=== |
| | De rode lotus is een symbool van liefde, mededogen en het hart. Het vertegenwoordigt ons vermogen om ons hart voor anderen te openen en liefde en begrip te bieden ondanks lijden. Op deze manier dient de rode lotus als een herinnering aan het belang van het beoefenen van liefdevolle vriendelijkheid en empathie op onze spirituele reis. |
|
| |
|
| * sila (ethiek en moraliteit)
| | ===blauwe lotus=== |
| * samadhi (concentratie en kalmte van geest)
| | De blauwe lotus symboliseert wijsheid en kennis. Het vertegenwoordigt onze zoektocht naar begrip, zowel van onszelf als van de wereld om ons heen, terwijl we ernaar streven de ware aard van de werkelijkheid bloot te leggen. De blauwe lotus moedigt ons aan om inzicht en onderscheidingsvermogen te ontwikkelen, kwaliteiten die essentieel zijn voor onze spirituele groei en het bereiken van verlichting. |
| * panna (wijsheid of inzicht)
| |
|
| |
|
| Door oefening op dit pad kan de mens zich vrij maken van lijden en de staat van verlichting realiseren. Hij is dan volledig vrij van hartstochten, boosheid en verblinding, vrij van alle bezoedelingen en bindingen met het bestaan. Een persoon die dit bereikt heeft wordt een [[verlichting|verlichte]] ([[Arhat]]) genoemd. De ontwikkeling naar perfectie heeft een gradueel verloop, uitgebeeld in de vier graden van heiligheid:
| | ===roze lotus=== |
| | De roze lotus wordt vaak geassocieerd met het hoogste niveau van spirituele verworvenheden en is nauw verbonden met de Boeddha zelf. Het vertegenwoordigt het uiteindelijke doel van verlichting en de volledige transformatie van de geest en het hart. In de boeddhistische kunst wordt de roze lotus vaak afgebeeld als de zitplaats of het voetstuk van de Boeddha, als symbool van zijn transcendente wijsheid en mededogen. |
|
| |
|
| * stroomwinnaar
| | ===paarse lotus=== |
| * eenmalig terugkerende
| | De paarse lotus, hoewel minder gebruikelijk, is een symbool van spiritualiteit en mystiek. Het vertegenwoordigt de diepe, innerlijke mysteries van de geest en het proces van spiritueel ontwaken. De paarse lotus herinnert ons eraan dat onze reis naar verlichting zowel een uiterlijke als een innerlijke zoektocht is, die van ons vereist dat we ons verdiepen in de diepten van ons eigen bewustzijn. |
| * niet terugkerende
| |
| * Arhat
| |
|
| |
|
| ===Ethiek en moraliteit (Sila)=== | | ==De boeddhistische geschriften met betrekking op de lotusbloem== |
|
| |
|
| De beoefenaars, ook bekend als yogi's, proberen zich zo te beheersen in spreken en handelen dat zij noch zichzelf noch anderen schade berokkenen. Daartoe nemen zij de vijf leefregels als uitgangspunt, die uitgebreid kunnen worden tot acht of tien; voor monnikken en nonnen zijn er respectievelijk 227 en 311 leefregels. Leken-yogi’s beoefenen afhankelijk van hun niveau van overtuiging en mentale vermogen de drie- ; de vijf- ; de vijf plus drie spraak regels ; de acht en de tien leefregels. De oefening in juist gedrag wordt als een basis beschouwd voor verdere mentale ontwikkeling (meditatie).
| | ===de Lotus Soetra (Saddharma Puṇḍarīka Sūtra)=== |
| | Dit gerespecteerde geschrift, een van de belangrijkste teksten in het Mahayana-boeddhisme, ontleent zijn naam aan de lotusbloem. De leringen in de Lotus Soetra benadrukken het potentieel dat alle levende wezens kunnen bereiken Boeddhaschap, net zoals de lotusbloem boven het modderige water uitstijgt om in zijn volle glorie te bloeien. |
|
| |
|
| ===Meditatie (samadhi en panna)=== | | ===de bloemenpreek=== |
| | Hoewel het niet per se een geschreven geschrift is, is de bloemenpreek een bekend verhaal in het zenboeddhisme dat de essentie van de leer boven woorden vat. Er wordt gezegd dat de Boeddha op een dag gewoon een lotusbloem omhoog hield voor zijn discipelen, zonder een woord te zeggen. Onder hen begreep alleen Mahakasyapa de stille boodschap en hij glimlachte. De Boeddha verklaarde toen dat hij de essentie van zijn leringen had overgedragen aan Mahakasyapa, een wijsheid zonder woorden die later de basis zou vormen van het zenboeddhisme. |
|
| |
|
| Het Achtvoudige Pad omvat twee vormen van meditatie: de kalmtemeditatie en de inzichtsmeditatie. Met kalmtemediatie (ook wel samatha genoemd) wordt de rusteloze geest beteugeld en de geestkracht gebundeld. Dit kan leiden tot diepe stadia van concentratie (ook wel absorbtie of jhana genoemd). Door inzichtsmeditatie (vipassana) doorschouwt de yogi de drie fundamentele kenmerken van van het bestaan: de onbestendigheid (anicca) en de uiteindelijke onbevredigenheid (dukkha) van alle fysieke en mentale verschijnselen en het ontbreken van een duurzaam, sturend zelf (anatta). Daardoor neemt de hechting aan fysieke en mentale verschijnselen af en kunnen de verschillende stadia van verlichting gerealiseerd worden.
| | ===de Vimalakirti Nirdesa Soetra=== |
| | In deze Mahayana sutra geeft de lekenbodhisattva Vimalakirti een les over de aard van de werkelijkheid met behulp van een wonderbaarlijke regen van lotusbloemen. Deze bloemen vallen uit de lucht en als ze de grond raken, veranderen ze in hemelse paleizen, wat de illusoire aard van verschijnselen illustreert en het belang om verder te kijken dan de schijn. |
|
| |
|
| ===Deugden en volmaaktheden=== | | ===de Amitabha Sutra=== |
| | In dit geschrift beschrijft de Boeddha het Westerse Zuivere Land van Amitabha Boeddha, ook bekend als Sukhavati, als een rijk versierd met lotusbloemen. Deze lotusbloesems symboliseren de zuiverheid en spirituele transformatie die diegenen te wachten staat die herboren worden in dit hemelse rijk door hun geloof in Amitabha Boeddha en hun beoefening van de Dharma. |
|
| |
|
| Degene die het Achtvoudige Pad bewandelt, ontwikkelt tevens wat de Boeddha de Vier Kardinale Deugden en de Tien Volmaaktheden of Perfecties noemde. De Kardinale Deugden omvatten liefdevolle welwillendheid, mededogen, medevreugde en gelijkmoedigheid. De Tien Perfecties omvatten - naast liefdevolle welwillendheid en gelijkmoedigheid - : vrijgevigheid, juist handelen, onthouding, wijsheid, energie, geduld, betrouwbaarheid en vastberadenheid. De Perfecties vinden in de Boeddha en in de Arahats (volledig verlichten) hun hoogste invulling.
| |
|
| |
|
| ===Het moderne Theravada-boeddhisme===
| |
|
| |
|
| In het moderne Theravada-boeddhisme vormt de wederzijdse afhankelijkheid van de Sangha van monniken en de lekengemeenschap, de basis van de maatschappelijke taakverdeling. Daarbij richten de leken zich op de sociaaleconomische activiteiten en de Sangha zich op
| |
| de geestelijke en spirituele gezondheid van de samenleving. Tegenwoordig is Theravada de hoofdstroming in Sri Lanka, Myanmar, Thailand – Laos – Cambodja, Maleisië en Indonesië. Vandaar dat het vaak met de term “Zuidelijk Boeddhisme” wordt aangeduid . Het aantal boeddhisten in Zuid en Zuidoost Azië wordt geschat op 146 miljoen mensen. Het is in die landen gebruikelijk dat kinderen tijdelijk in het klooster toetreden en weer uittreden en er is voor leken die zich geroepen voelen ook de mogelijkheid om voor een langere periode of voorgoed [[monnik]] of non te worden.
| |
|
| |
|
| {{Pijl}} [[Theravada|Theravada boeddhisme]]
| |
|
| |
|
| ==Mahayana boeddhisme==
| |
|
| |
|
| Zen (Chinees: Chán, Vietnamees: Thiền, Koreaans: Seon) is een school van het Mahayana-boeddhisme die zich in China gedurende de Tang-dynastie heeft ontwikkeld en later werd overgebracht naar Vietnam, Korea en Japan. Zen is de Japanse naam waaronder het in het Westen het meest bekend is geworden. Zoals alle andere scholen van het Boeddhisme heeft ook zen in de loop van haar geschiedenis veel kenmerken aangenomen van de omgeving waarin het wortel schoot; in China werd het bijvoorbeeld sterk beïnvloed door het Taoïsme en het Confucianisme. Maar over het algemeen wordt zen gezien als een traditie die zich vooral richt op de directe religieuze ervaring en de liefde en het mededogen dat vanuit die ervaring opgeroepen kunnen worden. Uitgangspunt daarbij is dat iedereen kan delen in de wijsheid van de Boeddha door zichzelf en de wereld te leren herkennen als een onmetelijk en naadloos geheel.
| |
|
| |
|
| In theoretisch opzicht is zen vooral gebaseerd op Mahayana-bronnen zoals Yogacara, de Tathagatagarbha- en Avatamsaka-soetra's met hun nadruk op onze inherente boeddha-natuur en het bodhisattva-ideaal. Ook de Prajnaparamita-, Diamant-, Lankavatara-, Lotus- en Shurangama-soetra worden vaak aangehaald. In de praktijk richt zen zich echter vooral op de manier waarop de inzichten die in deze geschriften vermeld staan ervaren kunnen worden. Daarom worden de literaire bronnen wel vergeleken met vingers die naar de maan wijzen, en vaak wordt voor de overdracht van de dharma het rechtstreekse contact met een bevoegde leraar van groter belang geacht dan de studie van teksten. Ironisch genoeg heeft de zentraditie zelf een grote bijdrage geleverd aan de boeddhistische literatuur met de levensverhalen van zenmeesters waarin o.a. hun verlichtingservaring beschreven wordt. Later werden beknopte versies van deze verhalen gebundeld en gebruikt als onderwerp van [[meditatie]] ([[koan]]).
| |
|
| |
|
| Volgens een legende die in de Chinese Tang-dynastie ontstaan is, werd de kern van zen door Shakyamuni Boeddha overgedragen op Mahakyashapa, op het moment dat de Boeddha een bloem ophield voor zijn leerlingen en Mahakyashapa als enige glimlachte. Later droeg Mahakyashapa deze mysterieuze kern op zijn beurt over aan Ananda, die het weer verder overdroeg aan een van zijn leerlingen. Daardoor ontstond het fenomeen van opvolgingslijnen die tot op heden doorgaan. In dharma-overdracht wordt de verlichtingservaring van een leerling erkend door de leraar en dit heeft de authenticiteit van de dharma door de eeuwen heen beschermd.
| | [[categorie:Boeddhistische symboliek]] |
| | |
| Bodhidharma, die deze traditie van India naar China bracht, heeft de kern van zen zo gekarakteriseerd:
| |
| | |
| : ''Zen wordt doorgegeven los van boeken,''
| |
| : ''Buiten woorden en begrippen om.''
| |
| : ''Kijk rechtstreeks in je eigen geest,''
| |
| : ''Ontdek je ware aard en word Boeddha.''
| |
| | |
| Het woord zen betekent meditatie en naast het directe contact met een leermeester is zazen (zittende meditatie) meestal het belangrijkste element van de zenbeoefening, met name in het Westen. Daarnaast krijgen ritueel, studie en sociale activiteiten in de diverse zentradities een verschillende nadruk.
| |
| | |
| In de klassieke geschriften, zoals die van de Japanse Eihei Dogen (1200-1253), wordt zazen vaak beschreven als een proces waarin we onze aandacht naar binnen keren en onze inherente boeddha-natuur wakker maken. Met andere woorden, we keren ons af van de objecten van waarneming en richten ons direct op datgene dat waarneemt. Het gevolg hiervan is dat we ons bevrijden van allerlei projecties en voorkeuren waardoor onze waarnemingskanalen gezuiverd worden. Als we onze aandacht daarna weer op de wereld richten, zien we die in een ander licht; de dingen gaan meer tot ons spreken, in een taal die aanzet tot liefdevolle respons. Dit wordt vaak shikantaza genoemd; zitten in volledige aandacht. In al zijn eenvoud is het tegelijkertijd de gemakkelijkste en moeilijkste manier van mediteren.
| |
| | |
| Shikantaza kent echter veel verschillende niveaus en om onze blik te verruimen is het vaak nodig om op een actieve manier specifieke denk- en gevoelspatronen aan de kaak te stellen. Koans blijken daar uitstekend geschikt voor te zijn: korte teksten - meestal overgeleverde dialogen tussen een meester en leerling - die de boeddhistische leer in een notendop aanbieden en gebruikt kunnen worden gebruikt als object van meditatie. De leraar geeft de leerling een koan en verwacht een spontane presentatie van de essentie ervan in een persoonlijk onderhoud (dokusan). Een eerste reeks van koans richt zich op het ervaren van de wereld als een ondeelbaar geheel. Meer gevorderde koans richten zich op de eindeloze verscheidenheid binnen dit geheel, de innige verbondenheid tussen eenheid en verscheidenheid en de manier waarop ervaringen hiervan liefdevol in woord en daad kunnen worden uitgedrukt.
| |
| | |
| Omdat in de beoefening van zen lichaam en geest in harmonie gebracht worden, heeft het altijd een sterke rituele kant gehad. De meditatiehouding, het maken van buigingen, het offeren van wierook en gezamenlijke soetra-zang worden gezien als een oefening in kinetisch bewustzijn en ook als een fysieke uitdrukking van verworven inzicht. Ceremoniële activiteiten worden bovendien beschouwd als actieve groepsmeditaties; een belangrijke aanvulling op de individuele zitmeditatie. Ritueel is ook in vele andere opzichten een essentiële tegenpool van zazen. Terwijl we bijvoorbeeld in zazen in een bevoorrechte positie zijn om de dharma te ontvangen, krijgen we tijdens ceremonies de gelegenheid om onze dankbaarheid daarvoor tot uitdrukking te brengen.
| |
| | |
| Naast ritueel is ook studie een belangrijker element van training dan vaak gedacht wordt. Dat komt o.a. omdat de meeste Boeddhistische geschriften eigenlijk handleidingen zijn. De teksten kunnen vergeleken worden met de bladmuziek van een musicus: het gaat niet alleen maar om de noten, maar de noten zijn wel belangrijk om muziek te maken. In die zin moet ook de hierboven aangehaalde uitspraak van Bodhidharma begrepen worden. Geschriften zijn wel degelijk nodig – Bodhidharma bracht zelf de Lankavatara-soetra vanuit India mee naar China – maar de bestudering daarvan alleen is niet genoeg; het is de bedoeling dat de inhoud van de geschriften in praktijk gebracht wordt.
| |
| | |
| De bodhisattva-geloften zijn een grote inspiratie voor een meer bewust en liefdevol leven. En zij krijgen hun betekenis vooral wanneer ze beoefend worden in combinatie met de andere trainingselementen. Langzaam maar zeker krijgen we meer gevoel voor situaties en wat onze rol daarin zou kunnen zijn. Doordat we beter onze mogelijkheden en ook onze beperkingen gaan inzien, kunnen we een levensvisie ontwikkelen waarin we niet alleen anderen gelukkig maken maar ook onszelf. De bodhisattva-geloften kunnen op allerlei manieren uitgedrukt worden, maar in de moderne zenwereld leiden ze vaak tot een engagement met sociale projecten.
| |
| | |
| Ondertussen mag niet vergeten worden dat westerse zen heel jong is en eigenlijk nog in een pioniersfase verkeert. In Nederland zijn er veel groepen die verschillende tradities vertegenwoordigen. Sommige daarvan willen de zenmeditatie graag losweken van de oorspronkelijke Boeddhistische context; anderen doen dat juist niet. En het is nog te vroeg om te spreken van een algemeen aanvaarde vorm. Er zijn wat dat betreft ook nog maar weinig kloosters of tempels waar men zich voor langere tijd aan zen kan wijden. Verder is het interessant dat er de afgelopen jaren door sommige groeperingen weer meer aansluiting gezocht wordt met de Aziatische traditie, met name die van Japan en China. Kortom, de toekomst van zen in Nederland ligt nog wijd open.
| |
| | |
| {{Pijl}} [[Mahayana boeddhisme]]
| |
| | |
| ==Vajrayana (Tibetaans) boeddhisme==
| |
| | |
| : ''Alle levende wezens zijn in essentie boeddha’s,''
| |
| : ''Ze zijn alleen tijdelijk verduisterd.''
| |
| : ''zijn de verduisteringen eenmaal verwijderd,''
| |
| : ''Dan toont zich hun boeddhaschap.''
| |
| | |
| ===Wortels van het vajrayana===
| |
| | |
| Veel mensen denken dat [[Tibetaans boeddhisme|vajrayana-boeddhisme]], het ‘diamanten voertuig’, een Tibetaanse inventie is, maar dit is niet zo. De wortels van het vajrayana boeddhisme liggen in India. Niet alleen dat, in essentie is vajrayana een onderdeel van het mahayana. Voor het beoefenen van het vajrayana is een stevige basis in het mahayana dan ook noodzakelijk. Naast de mahayana-soetra’s is het vajrayana ook gebaseerd op de traditie van een groep teksten genaamd Tantra’s, daarom wordt het ook wel Tantrayana genoemd. Tantra betekent ‘web’, ‘continuïteit’, en verwijst zowel naar het wederzijds afhankelijk ontstaan van verschijnselen als naar de continuïteit van bewustzijn of de Boeddhanatuur, het potentieel van ieder mens om verlicht te raken. Daarom wordt soms wel gesproken over soetra-mahayana en tantra-mahayana.
| |
| | |
| ===Het steile pad van vaardige middelen===
| |
| | |
| Terwijl het basisvoertuig van het hinayana een pad is dat vele levens duurt voor het naar nirvana leidt, en van het mahayana wordt gezegd dat slechts enkele levens voldoende zijn om volkomen realisatie van leegte te verwerven, wordt van het vajrayana gezegd dat het verlichting in één enkel leven kan brengen. Dit komt door de grote hoeveelheid vaardige middelen zoals mantras en mandalavisualisaties die de beoefenaar ter beschikking staan om gedachten en emoties te transformeren.
| |
| | |
| De tantra’s worden soms beschouwd als een vierde pitaka (verzameling), naast de vinaya, soetra en abhidharma. Het is een groep teksten van mysterieuze oorsprong die zonder inwijding in de beoefening en uitleg van een meester eigenlijk niet te begrijpen zijn. Daarom is de rol van inwijding en begeleiding door een leraar cruciaal in vajrayana. Deze praktijken vonden hun weg naar grote Indiase kloosters als Nalanda en zo ontstond een esoterische vorm van boeddhisme. Deze vorm van boeddhisme heeft zich naar noord en oost-azië (o.a. Shingon in Japan) verspreid, maar is toch vooral in Tibet tot grote bloei gekomen. Dit onderricht komen we ook nu nog in Nederland tegen.
| |
| | |
| ===Tibetaanse boeddhistische scholen===
| |
| | |
| In Tibet deed het boeddhisme voor het eerst zijn intrede gedurende de regering van koning Songtsen Gampo (609-649). Hij had een Nepalese en een Chinese vrouw die allebei een beeld van de Boeddha hadden meegenomen. Serieuzer werd het gedurende de periode van koning Trisong Detsen (742-792). Toen zich problemen voordeden met het bouwen van Samye, het eerste Tibetaanse klooster, adviseerde de aanwezige Indiase khenpo Shantarakshita de koning om de hulp in te schakelen van een Indiase mahasiddha genaamd Padmasambhava. Padmasambhava onderwierp de demonen van de oorspronkelijke Bönreligie van Tibet en maakte ze tot beschermers van de dharma. Dit leidde de eerste bloeiperiode van het boeddhisme in Tibet in. Het Tibetaanse schrift werd ontwikkeld speciaal om boeddhistische teksten uit het Sanskriet te kunnen vertalen.
| |
| | |
| Trisong Detsen organiseerde een groot debat tussen vertegenwoordigers van de Indiase traditie en de Chinese Ch’anschool. Hoewel bronnen verschillen over wie er gewonnen zou hebben, blijkt uit de geschiedenis dat de Tibetanen met de Indiase versie van het boeddhisme zijn verder gegaan. Na de komst van Padmasambhava en de Nyingma (‘de ouden’) was er weer een periode van verval van de dharma in Tibet.
| |
| | |
| Pas in de elfde eeuw ontstonden met de komst van Atisha (982-1054) de nieuwe vertaalscholen. Atisha stichtte de Kadampa’s, beroemd om het onderricht in het trainen van de geest in compassie (lojong). De Kagyü-school van de bekende yogi Milarepa gaat via Marpa terug naar Naropa en de mahasiddha Tilopa in India. Heel bijzonder is dat de Karmapa, de leider van een speciale tak, de Karma-Kagyü, de eerste was die aanwijzingen gaf waar hij opnieuw geboren zou worden. Zo ontstond de lijn der Karmapa’s. Het systeem van veelal abten van kloosters die worden herboren, en die tulku worden genoemd, is door de andere scholen overgenomen. In het Westen zijn de Dalai Lama’s de bekendste incarnatielijn, maar van oorsprong komt dit principe van de Karmapa, die nog steeds aan het einde van ieder leven een brief met precieze details over zijn volgende geboorte achterlaat.
| |
| | |
| Opmerkelijk bij de Sakya-school is dat de overdrachtslijn in tegenstelling tot de andere Tibetaanse scholen via een bloedlijn loopt. De Sakya-school kreeg grote politieke macht door een bondgenootschap met de Mongolen, gedurende de Yuandynastie (1271-1368). Dit is van grote invloed geweest op de Tibetaanse geschiedenis.
| |
| | |
| In de vijftiende eeuw stichtte de hervormer Tsong Khapa (1357-1419) de Gelugpa (‘deugdzamen’), die voortkomt uit de Kadampaschool. Zijn leerling zou later de eerste Dalai Lama worden. De titel Dalai Lama (Mongools voor ‘Oceaan van Wijsheid’) werd pas aan de derde Dalai [[Lama]] gegeven en de leerling van Tsong Khapa kreeg hem dus met terugwerkende kracht. Opnieuw ontstond een krachtige samenwerking tussen de Mongoolse krijgers en Tibetaanse lama’s, ditmaal van de Gelugpa-school. Enorme kloosters werden gesticht in Ganden, Drepung, en Shigatse met tienduizenden monniken. Dit waren kleine kloosterstadjes en centra van cultuur, studie, debat, kunst en beoefening. In de Gelugpaschool is de studie van de oude Indiase geschriften en Tibetaanse commentaren erg belangrijk. Het vereist wel eenentwintig jaar intensieve studie om de graad van [[geshe]] te behalen.
| |
| | |
| ===Verspreiding naar het westen===
| |
| | |
| Met de komst van de Chinezen na 1950 hebben een miljoen Tibetanen het leven gelaten en zijn slechts enkele van de drieënzestighonderd kloosters vernietiging gespaard gebleven. Onder leiding van de huidige veertiende Dalai Lama (1935) wordt in ballingschap geprobeerd de Tibetaanse dharmacultuur in stand te houden. Veel kloosters in India zijn dependances van de oorspronkelijke kloosters in Tibet. Ook in Tibet zelf ontstaat onder het wantrouwend oog van de Chinese autoriteiten de laatste jaren schoorvoetend weer iets meer ruimte om dharma te beoefenen. Door de Tibetaanse diaspora hebben zich lama’s van de verschillende scholen in het westen gevestigd en ook in Nederland zijn de verschillende tradities in diverse centra vertegenwoordigd.
| |
| | |
| {{Pijl}} [[Tibetaans boeddhisme]]
| |
| | |
| ==Westers boeddhisme==
| |
| | |
| Tot voor kort werden drie hoofdstromingen in het boeddhisme onderscheiden, die allen hun oorsprong hebben in het Oosten. De laatste 50 jaar begint zich een nieuwe hoofdstroming te ontwikkelen die als ‘westers boeddhisme’ wordt aangeduid. Maar wat is westers boeddhisme eigenlijk? Bestaat het wel? Wat wordt er precies met deze term ‘westers boeddhisme’ bedoeld? Daarover probeer ik in dit korte stukje duidelijkheid te geven.
| |
| | |
| In de 19e eeuw kreeg het boeddhisme bekendheid in het Westen via westerlingen met een oosterse belangstelling. In eerste instantie werd vooral het Theravada-boeddhisme, de traditie van de ouderen, bekend. In de jaren zestig van de vorige eeuw raakte men ook met andere boeddhistische tradities vertrouwd. Er kwamen leraren naar het Westen en ook gingen er westerlingen richting Azië om zich te verdiepen in de boeddhistische leer zoals daar onderricht en beoefend. Zo ontstond er een groep mensen die het boeddhisme beoefenden binnen de (oosterse) traditie overgedragen door hun leraren terwijl ze zelf leefden in de westerse cultuur.
| |
| | |
| Het boeddhisme ontwikkelde zich op verschillende plaatsen in de wereld, los van elkaar en binnen de cultuur die op die plaatsen heerste. Een grote diversiteit aan scholen was het gevolg en er ontstonden verschillende stromingen met ieder hun eigen karakter. In de huidige ‘westerse’ wereld, dat is de huidige post-industriële moderne cultuur die in Europa, de Verenigde Staten en nu ook elders in de wereld gangbaar is, hebben we toegang tot al deze stromingen.
| |
| | |
| Het is van belang om uit deze stromingen, die vaak in een cultureel jasje gestoken zijn van het land van herkomst, te onderscheiden wat de kern is van de Leer van de Boeddha en die toegankelijk te maken voor de wereld van nu. Een aantal leraren van de eerste generatie die de Dharma leerden in het Oosten hebben aan hun leerlingen de Dharma doorgegeven vanuit een oosterse boeddhistische traditie, met aanpassingen gericht op de westerse cultuur.
| |
| | |
| ==De verschillen tussen Theravada en Mahayana==
| |
| | |
| Het belangrijkste verschil tussen de Theravada (Hinayana) en de Mahayana tradities is de motivatie, of het einddoel dat men zich stelt voor het spirituele pad.
| |
| In de Theravada traditie probeert men vooral om zelf de bevrijding (Nirvana) te bereiken van het cyclische bestaan dat altijd met problemen en lijden gepaard gaat (samsara). Iemand die dit bereikt heeft wordt een Arhat genoemd.
| |
| Ofschoon in de Theravada-beoefening liefde en mededogen essentiële factoren zijn, worden ze in de Mahayana traditie zelfs nog meer benadrukt. In het Mahayana ligt het einddoel van de beoefening hoger, want dit is gericht om alle voelende wezens te verlossen van het cyclische bestaan. Om dit te kunnen doen, dient men ook zelf eerst de allerhoogste staat van boeddhaschap te bereiken, want alleen een Boeddha is alwetend, en kan dus op optimale wijze anderen helpen. Deze laatste motivatie wordt bodhicitta genoemd. Iemand die gevorderd is in dit streven naar het boeddhaschap wordt een Bodhisattva genoemd, en kan gezien worden als een soort heilige binnen het boeddhisme die een altruïstische levenshouding heeft.
| |
| | |
| De Theravada traditite baseert zich vooral op geschriften die oorspronkelijk in het Pali zijn neergeschreven, en de Mahayana geschriften zijn oorspronkelijk vooral in het Sanskriet geschreven. Het Theravada onderricht vormt in feite de basis voor het Mahayana onderricht, zodat het Mahayana gezien kan worden als een uitbreiding van de leer. Volgens de Mahayana zelf, is deze leer al door de historische Boeddha onderwezen, maar is veel later neergeschreven en toegankelijk gemaakt voor het grotere publiek.
| |
| Volgens de Mahayana scholen dienen enkele leringen van de Boeddha zoals bewaard in de Theravada traditie geinterpreteerd te worden, en niet letterlijk opgevat te worden, waardoor er hier en daar aanzienlijke verschillen ontstaan in filosofie en beoefening.
| |
| | |
| Het Theravada baseert zich op het publieke onderricht van de historische Boeddha.
| |
| | |
| Als gevolg van het optreden van keizer [[Ashoka]], die in de 3e eeuw voor Chr. leefde en die het Indische subcontinent tot eenheid bracht, verspreidde het Theravada-boeddhisme zich zowel naar het zuiden in de richting van Sri Lanka (en van daaruit naar Zuidoost Azië), als naar het noordwesten in de richting van het huidige Afghanistan en de hellenistische wereld (het gebied dat door Alexander de Grote was veroverd) en het noordoosten, naar China (via de Zijderoute). Later, in de 12de eeuw, raakte het boeddhisme in India in verval. Het werd door de islam verdrongen, zoals dat al eerder gebeurd was in de hellenistische gebieden westelijk van India. Het Theravada bleef levend in Sri Lanka, Birma, Thailand, Cambodja, delen van Vietnam en Indonesië.
| |
| | |
| Het Theravada maakt een groot onderscheid tussen de sangha (monniken en nonnen) en lekenvolgelingen. De opvatting overheerst, dat je monnik moet worden om de verlichting te kunnen bereiken. De leken hebben de taak de sangha te faciliteren en daarmee verdiensten op te bouwen, waardoor zij later zelf monnik kunnen worden en de verlichting kunnen bereiken.
| |
| | |
| In veel Zuidoost-Aziatische landen is het traditie dat een jongen rond zijn 18de jaar intreedt in de Sangha. De meesten treden na een maand of drie weer uit. Maar gedurende het leven treden zij weer enkele malen tijdelijk tot de Sangha toe. De leden van de Sangha dienen volgens de kloosterregel te leven. De lekenvolgelingen houden zich aan lekengeloften, die minder ver gaan dan die van de monniken en nonnen.
| |
| | |
| ===meditatie===
| |
| | |
| Shamatha is de meditatie waarin eenpuntige aandacht beoefend wordt, waardoor de geest tot rust komt, zijn natuurlijke helderheid hervindt en gelijkmoedigheid ontstaat. Vipassana is een inzichtmeditatie. De student leert gedachten, gevoelens en lichamelijke en zintuigelijke signalen waar te nemen zonder deze te onderdrukken en zonder zich er door te laten meeslepen. Alles wat zich in en om de mediterende afspeelt vormt zo een object voor waarneming, en als het zijn kracht verloren heeft kan de waarneming zich weer richten op de ademhaling. Hierdoor ervaart de student ook de veranderlijkheid van al het bestaande, inclusief de eigen gemoedstoestanden. Door waar te nemen zonder je met het waargenomene te verbinden wordt de identificatie doorbroken. Door de beoefening wordt niet alleen inzicht verworven in het aspect van veranderlijkheid, maar ook in dat van dukkha (lijden) en anatta (niet-zelf). Tenslotte wordt hierdoor inzicht of verlichting gerealiseerd.
| |
| | |
| ===Tibetaans boeddhisme===
| |
| | |
| De filosofische leringen van het Vadjrayana (Tibetaans boeddhisme) verschillen weinig van de algemene Mahayana leerstellingen, maar het belangrijkste onderscheid is in de methode van beoefening (zie ook de pagina over tantra). Na het verschijnen van het Vadjrayana enkele eeuwen na Chr., werden in India deze drie verschillende stromingen vaak naast elkaar beoefend, afhankelijk van de voorkeur van de persoon. Zo waren er in de beroemde kloosteruniversiteit van Nalanda in noord India monniken naast elkaar aanwezig die deze drie tradities volgden.
| |
| | |
| Vajrayana (spreek uit: vadjrayana), dat ook wel Tantrayana of Mantrayana wordt genoemd, is een afdeling van het Mahayana boeddhisme of het 'Grote Voertuig'. Het is gebaseerd op zowel de Theravada- als op algemene Mahayana-beoefeningen.
| |
| | |
| Voordat we het Vajrayana binnengaan, is het nodig dat we goed geoefend zijn in het streven om van de cyclus van wedergeboorte bevrijd te worden (drang naar bevrijding), ons hart moet toegewijd zijn aan het bereiken van de verlichting voor het welzijn van alle voelende wezens (Bodhicitta) en we moeten enig inzicht hebben in de wijsheid die de leegte van inherent bestaan realiseert.
| |
| Vervolgens kunnen we van een gekwalificeerde tantrische meester een initiatie (inwijding/toestemming) ontvangen, en dienen we ons aan eventuele geloften en verplichtingen die wij bij de initiatie ontvangen te houden. Op basis hiervan kunnen we instructies voor beoefening ontvangen en ons wijden aan de Vajrayana-meditaties.
| |
| | |
| Eén van de belangrijkste Vajrayana-technieken bestaat uit onszelf te visualiseren als boeddha en onze omgeving als de mandala, of de zuivere omgeving van deze boeddha. Door deze visualisaties, transformeren we ons negatieve zelfbeeld in dat van de boeddhavorm, en kunnen zo de edele eigenschappen van een boeddha in onze eigen geestesstroom cultiveren.
| |
| Boeddhistische tantra bezit ook technieken om onszelf tijdens het doodsproces, de tussenfase (bardo in het Tibetaans) en de wedergeboorte te transformeren in een boeddha.
| |
| Er zijn ook speciale meditatietechnieken om zowel één-puntige concentratie (Shamatha in het Sanskriet) te ontwikkelen als een buitengewoon subtiele geest te manifesteren. Deze subtiele staat van geest kan, wanneer je de leegte realiseert, zeer krachtig en snel de onzuiverheden zuiveren. Hierom kan het Vadjrayana een gestudeerde en goed getrainde beoefenaar, die werkt onder leiding van een volledig gekwalificeerde tantrameester, de verlichting brengen in het huidige leven.
| |
| | |
| Boeddhistische tantra is niet hetzelfde als hindoeïstische tantra, al lijkt het er van buiten wellicht wel op. Evenmin is het een soort magie. Er zijn over het Vajrayana een aantal boeken geschreven die onjuiste informatie of volledig misleidende interpretaties bevatten. Als we hier dus echt iets over te weten willen komen, is het van belang om of boeken te lezen die door een kundig leraar zijn geschreven of, nog veel beter, onderricht van een gekwalificeerde meester te zoeken. | |
| | |
| Vooral over het sexuele aspect van boeddhistische tantra zijn er bijzonder veel misverstanden; het gaat hier echter in het geheel niet om orgiën te vieren en orgasmes te bereiken; integendeel, als men boeddhistische tantra beoefent dan is juist volledige controle van de sexuele energie belangrijk om deze energie te transformeren in wijsheid en mededogen.
| |
| | |
| ==Bronnen==
| |
| | |
| * Onderricht door de jaren heen van Urgyen Sangharakshita ontvangen
| |
| * Boeddha in de Polder - Yashobodhi - Uitgeverij Ten Have, augustus 2006
| |
| * Boeddha Nu - Dhammaketu - Asoka/Milinda Uitgevers B.V. - januari 2012
| |
| * Auteurs: Gunabhadri, Tenkei Coppens, december 2015oktober 2015
| |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| [[categorie: boeddhisme]]
| |
het brengen van Lotusbloemen in een Thaise tempel
De lotusbloem symboliseert in het boeddhisme de verlichting, het streven om boven het modderige water uit te stijgen om het zonlicht te ontvangen. In de boeddhistische leer is de lotusbloem niet alleen een mooie bloem; het is een diepzinnig symbool dat de geheimen van spirituele transformatie, zuiverheid en wijsheid fluistert.
De wetenschappelijke naam van de lotusbloem is Nelumbo nucifera, en het is echt een meesterwerk van de natuur. Afkomstig uit tropische gebieden in Azië en Australië, is de lotusbloem zeer populair geworden vanwege zijn onmiskenbare culturele betekenis en schoonheid. Deze bloem is nauw verbonden met verschillende religieuze en spirituele tradities, waaronder het boeddhisme en het hindoeïsme, en symboliseert zuiverheid, verlichting en wedergeboorte.
De lotusplant is indrukwekkend en gedijt goed in ondiep, modderig water, zoals vijvers en rivieroevers, waar hij zijn wortels kan uitstrekken en kan groeien. De plant heeft massieve, ronde bladeren die wel zestig centimeter in doorsnee kunnen worden, bedekt met een wasachtige substantie die water afstoot en ze schoon houdt, ook wel bekend als het 'lotuseffect'.
De lotusbloem is groot en geurig, met bloemblaadjes variërend van puur wit tot roze en zelfs geel. De bloemen gaan 's ochtends vroeg open, koesteren zich in de warme omhelzing van de zon en sluiten dan' s avonds of 's nachts.
Naast zijn schoonheid biedt de lotusbloem vele andere voordelen voor de mens. De zaden, wortels en zelfs bladeren worden in veel verschillende gerechten als voedsel gebruikt. In de traditionele geneeskunde wordt deze plant gebruikt om een breed scala aan aandoeningen te behandelen, van koorts en spijsverteringsproblemen tot huidproblemen en meer.
Verhalen over de lotusbloem in het boeddhisme
Weet je dat er veel fascinerende verhalen zijn die de diepe band onthullen tussen de lotusbloem en de leer van de Boeddha? Laat me een paar van deze verhalen met je delen.
Een beroemde legende vertelt over de wonderbaarlijke geboorte van Prins Siddhartha, die later de Boeddha werd. Er wordt gezegd dat toen koningin Maya, zijn moeder, op het punt stond te bevallen, ze haar hand uitstak en zich vasthield aan een nabijgelegen boomtak. Toen de baby verscheen, deed hij zeven stappen en bij elke stap bloeide er een lotusbloem onder zijn voeten, die de zuiverheid en heiligheid van zijn komst naar deze wereld symboliseerde.
Een ander verhaal vertelt Avalokiteshvara, Bodhisattva of mededogen vaak afgebeeld met een lotusbloem. Op een dag, terwijl hij mediteerde over het lijden van alle levende wezens, voelde Avalokiteshvara een diepe droefheid en begon te huilen. Haar tranen vielen op de grond en uit elke traan bloeide een lotusbloem. Deze prachtige uitdrukking van verborgen mededogen en empathie dient als een herinnering voor ons om liefdevolle vriendelijkheid en begrip in ons dagelijks leven te oefenen.
In een ander verhaal is de lotusbloem nauw verbonden met de leer van de Boeddha, genaamd de Dharma. Eens bereidde de Boeddha zich voor om een preek te houden voor een grote groep discipelen. Hij begon met een lotusbloem omhoog te houden zonder een woord te zeggen. Alle discipelen waren in de war behalve één, Mahakasyapa, die stilletjes glimlachte. De Boeddha verklaarde toen dat Mahakasyapa de ware aard van de Dharma had begrepen, die woorden en concepten overstijgt. Deze diepgaande leer is van generatie op generatie doorgegeven onder de naam 'Flower Sermon'.
Daarom belichaamt de lotusbloem talloze wijsheid en inspiratie uit de legendes en leringen van de Boeddha. Ik hoop dat deze verhalen over de lotusbloem je zullen herinneren aan de schoonheid en het potentieel in ieder van ons, zelfs als we door de uitdagingen van de modderige wateren van het leven navigeren.
Symbolische betekenis van lotusbloem in het boeddhisme
Onze organisatie heet LotusBuddhas, en nu zal ik je de betekenis van de lotusbloem vertellen en waarom we deze naam hebben gekozen! De lotusbloem neemt een speciale plaats in in de boeddhistische leer. Het is een intiem en dierbaar symbool voor ons hart, en er is een goede reden waarom we de lotus hebben gekozen als symbool voor onze organisatie. Zie je, de lotus symboliseert zuiverheid, spiritueel ontwaken en de reis die we allemaal maken op het pad ernaartoe verlichting.
De lotusbloem groeit in modderig water, maar stijgt boven de duisternis uit om te bloeien, onaangetast door de onzuiverheden eromheen. Evenzo streven wij als boeddhistische beoefenaars ernaar om boven het lijden en de beperkingen van deze wereld uit te stijgen om een staat van verlichting en innerlijke vrede te bereiken. Het is een mooie metafoor, vind je niet?
Bovendien is het je misschien opgevallen dat de lotusbloem in veel verschillende kleuren voorkomt, elk met zijn eigen speciale betekenis in de boeddhistische leer. De witte lotus is bijvoorbeeld een symbool van spirituele zuiverheid en perfectie. Aan de andere kant wordt de roze lotus vaak geassocieerd met de historische Boeddha, Siddhartha Gautama, evenals de verlichte wezens die bekend staan als bodhisattva's. Ik zal de betekenis van elke lotuskleur in het volgende gedeelte uitleggen.
Een andere grote betekenis van de lotusbloem is dat LotusBuddhas liefdes is dat het ons eraan herinnert dat we zelfs in de moeilijkste omstandigheden nog steeds ons leven kunnen veranderen en ons ware potentieel kunnen bereiken, net zoals de lotus bloeit op de meest onwaarschijnlijke plaatsen.
Zoals het beroemde citaat van zenmeester Thich Nhat Hanh: “Weglopen van lijden om geluk te zoeken is als het zoeken naar lotusbloemen op een plek zonder modder.”
Inderdaad! Je kunt er niet voor weglopen zieken door al je zintuigen af te sluiten om de impact van de samenleving te ontkennen. Je moet het onder ogen zien en erbovenuit stijgen zoals de lotusbloem oprijst uit de modderige bodem om het zonlicht op te vangen. LotusBuddhas wenst dat de wijsheid van de lotusbloem je begeleidt op je pad.
Lotusbloem in boeddhistische kunst en architectuur
Lotusbloem heeft een gerespecteerde en mooie positie in de boeddhistische kunst en architectuur. Zijn aanwezigheid siert talloze tempels, beelden en schilderijen als een herinnering aan de diepe wijsheid en leringen van de Boeddha.
Een van de meest prominente manieren waarop de lotusbloem in de boeddhistische kunst verschijnt, is als een voetstuk of troon voor de Boeddha of andere verlichte wezens, zoals bodhisattva's. Op deze manier afgebeeld, symboliseert de lotusbloem de zuiverheid en het spirituele ontwaken dat deze wezens hebben bereikt. Net zoals de lotusbloem boven de modder en het water uitsteekt, hebben deze verlichte wezens het lijden en de gebondenheid van deze wereld overstegen.
Naast zijn rol als voetstuk is de lotusbloem ook terug te vinden op de muren, zuilen en plafonds van de tempel. Deze prachtige decoratieve elementen versterken niet alleen de esthetische aantrekkingskracht van de tempel, maar herinneren bezoekers en studenten ook aan de spirituele betekenis van de lotusbloem. Terwijl ze naar deze mooie bloesems staren, worden ze aangemoedigd om na te denken over hun eigen reis naar verlichting en het potentieel voor transformatie en groei dat in ieder van ons ligt.
Bovendien wordt de lotusbloem er vaak in verwerkt mandala in Tantrisch boeddhisme, complexe geometrische ontwerpen die de kosmos vertegenwoordigen en worden gebruikt als hulpmiddel voor meditatie en contemplatie. In deze context symboliseert de lotusbloem zuiverheid en spiritueel ontwaken, wat het uiteindelijke doel is van onze meditatie beoefening.
In sommige gevallen is de lotusbloem zelfs verweven in de architectuur zelf. Het ontwerp van bepaalde stoepa's, koepelvormige structuren die relikwieën huisvesten of de aanwezigheid van de Boeddha vertegenwoordigen, kan bijvoorbeeld de vorm van een bloeiende lotusbloem bevatten, die de ontvouwing van wijsheid en het bereiken van verlichting symboliseert.
Betekenis van elke kleur lotusbloem
Zoals ik eerder al zei, zal ik in dit gedeelte de betekenissen achter elke kleur van de lotusbloem met je delen. Deze kleuren dienen als herinnering aan verschillende aspecten van onze spirituele reis en de kwaliteiten die we willen cultiveren naarmate we verder komen op het pad.
witte Lotus
De witte lotus symboliseert zuiverheid, zowel van het lichaam als van de geest. Het vertegenwoordigt de aangeboren zuiverheid die in ieder van ons ligt, wachtend om onthuld te worden terwijl we op weg zijn naar verlichting. In de boeddhistische kunst wordt de witte lotus vaak geassocieerd met de historische Boeddha, Siddhartha Gautama, maar ook met godheden en bodhisattva's die spirituele perfectie belichamen.
rode lotus
De rode lotus is een symbool van liefde, mededogen en het hart. Het vertegenwoordigt ons vermogen om ons hart voor anderen te openen en liefde en begrip te bieden ondanks lijden. Op deze manier dient de rode lotus als een herinnering aan het belang van het beoefenen van liefdevolle vriendelijkheid en empathie op onze spirituele reis.
blauwe lotus
De blauwe lotus symboliseert wijsheid en kennis. Het vertegenwoordigt onze zoektocht naar begrip, zowel van onszelf als van de wereld om ons heen, terwijl we ernaar streven de ware aard van de werkelijkheid bloot te leggen. De blauwe lotus moedigt ons aan om inzicht en onderscheidingsvermogen te ontwikkelen, kwaliteiten die essentieel zijn voor onze spirituele groei en het bereiken van verlichting.
roze lotus
De roze lotus wordt vaak geassocieerd met het hoogste niveau van spirituele verworvenheden en is nauw verbonden met de Boeddha zelf. Het vertegenwoordigt het uiteindelijke doel van verlichting en de volledige transformatie van de geest en het hart. In de boeddhistische kunst wordt de roze lotus vaak afgebeeld als de zitplaats of het voetstuk van de Boeddha, als symbool van zijn transcendente wijsheid en mededogen.
paarse lotus
De paarse lotus, hoewel minder gebruikelijk, is een symbool van spiritualiteit en mystiek. Het vertegenwoordigt de diepe, innerlijke mysteries van de geest en het proces van spiritueel ontwaken. De paarse lotus herinnert ons eraan dat onze reis naar verlichting zowel een uiterlijke als een innerlijke zoektocht is, die van ons vereist dat we ons verdiepen in de diepten van ons eigen bewustzijn.
De boeddhistische geschriften met betrekking op de lotusbloem
de Lotus Soetra (Saddharma Puṇḍarīka Sūtra)
Dit gerespecteerde geschrift, een van de belangrijkste teksten in het Mahayana-boeddhisme, ontleent zijn naam aan de lotusbloem. De leringen in de Lotus Soetra benadrukken het potentieel dat alle levende wezens kunnen bereiken Boeddhaschap, net zoals de lotusbloem boven het modderige water uitstijgt om in zijn volle glorie te bloeien.
de bloemenpreek
Hoewel het niet per se een geschreven geschrift is, is de bloemenpreek een bekend verhaal in het zenboeddhisme dat de essentie van de leer boven woorden vat. Er wordt gezegd dat de Boeddha op een dag gewoon een lotusbloem omhoog hield voor zijn discipelen, zonder een woord te zeggen. Onder hen begreep alleen Mahakasyapa de stille boodschap en hij glimlachte. De Boeddha verklaarde toen dat hij de essentie van zijn leringen had overgedragen aan Mahakasyapa, een wijsheid zonder woorden die later de basis zou vormen van het zenboeddhisme.
de Vimalakirti Nirdesa Soetra
In deze Mahayana sutra geeft de lekenbodhisattva Vimalakirti een les over de aard van de werkelijkheid met behulp van een wonderbaarlijke regen van lotusbloemen. Deze bloemen vallen uit de lucht en als ze de grond raken, veranderen ze in hemelse paleizen, wat de illusoire aard van verschijnselen illustreert en het belang om verder te kijken dan de schijn.
de Amitabha Sutra
In dit geschrift beschrijft de Boeddha het Westerse Zuivere Land van Amitabha Boeddha, ook bekend als Sukhavati, als een rijk versierd met lotusbloemen. Deze lotusbloesems symboliseren de zuiverheid en spirituele transformatie die diegenen te wachten staat die herboren worden in dit hemelse rijk door hun geloof in Amitabha Boeddha en hun beoefening van de Dharma.
.jpg)
.jpg)
