|
Label: Doorverwijzing verwijderd |
| (Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| {{#seo: | | {{Boeddhistisch woordenboek}} |
| |title=Wat is een Boeddha?
| | ==Boeddha== |
| |titlemode=append
| |
| |keywords=boeddhisme, boeddha, boeddhistisch, Dharma, Pali-canon, Gautama, boeddhist, waarheden, soetra, sutta, Dhamma, meditatie, inzicht, Ivar Mol, Dharma-Lotus, mindfulness, India, Nepal
| |
| |description=Uitgebreide uitleg over het boeddhisme in het algemeen en de boeddhistische filosofie, de Dharma en de Pali-canon in het bijzonder.
| |
| }}
| |
| {{Titulatuur}}
| |
| [[File:A Seated Buddha statue (Gupta temple).JPG|thumb|Boeddhabeeld uit India]]
| |
| [[File:National Museum Vietnamese History 75.jpg|thumb|Boeddhabeeld uit Vietnam]]
| |
| Strikt genomen is een '''Boeddha''' iemand die op eigen kracht de [[verlichting]] bereikt heeft. Iemand kan ook dezelfde verlichting bereiken middels de begeleiding van een Boeddha. Zo'n iemand wordt een [[Arhat]] (Arahant) genoemd.
| |
| Met de naam Boeddha wordt vaak de stichter van het [[boeddhisme]] aangeduid: [[Gautama de Boeddha]]. Het woord Boeddha in de taal [[Pali]] omvat de begrippen 'de ontwaakte', 'de verlichte' en 'degene met een allesomvattend inzicht'. De betiteling Boeddha verwijst naar een niveau van ontwaken, maar is beslist geen titel.
| |
|
| |
|
| | In het [[boeddhisme]] is '''[[Boeddha]]''' een titel voor degenen die ontwaakt zijn en [[verlichting|nirvana]] hebben bereikt én dit bereikt hebben middels eigen inspanningen en inzicht. Dit in tegenstelling tot een [[Arhat]] wat ook een verlicht persoon is, maar dit heeft bereikt middels de filosofie aangedragen en onderwezen door een Boeddha. Een Boeddha heeft dus helemaal zelf ontdekt en moeten uitvinden. De titel 'Boeddha' wordt het meest gebruikt voor [[Gautama de Boeddha]], de grondlegger van het boeddhisme, die vaak eenvoudigweg "de Boeddha" wordt genoemd. Boeddhaschap is de toestand en rang van een boeddha. Deze hoogste spirituele staat van zijn wordt ook wel sammā-sambodhi genoemd. |
|
| |
|
| ==Boeddhistische pad==
| | De titel 'Boeddha' wordt ook gebruikt voor andere wezens die verlichting hebben bereikt, zoals de andere menselijke boeddha's die vóór Gautama de verlichting bereikten, de vijf hemelse boeddha's die voornamelijk in [[Mahayana boeddhisme]] en [[Tibetaans boeddhisme]] worden aanbeden, en de [[bodhisattva]] genaamd [[Maitreya]], de toekomstige Boeddha.. Doorgaans wordt de term Boeddha dus gebruikt voor [[Gautama de Boeddha]], en deze persoon heeft ook andere benamingen zoals: |
|
| |
|
| Het Boeddhaschap wordt bereikt door het volgen van het [[8-voudige pad]]. Het begint met inzicht in de drie karakteristieken van het leven:
| | * [[Gautama]] |
| | * [[Siddhartha]] |
| | * [[Sakyamuni]] |
| | * [[de verlichte]] |
| | * [[Tathagata]] |
| | * [[Boeddha]] |
| | * [[mahapurisa]] |
|
| |
|
| * dukkha (lijden, onvolmaaktheid)
| | ==Volledig artikel== |
| * anatta (het ontbreken van een onveranderlijke essentie in de stroom van ervaring)
| |
| * anicca (de voortdurende verandering van alles dat is). Hierop volgt de beoefening van sila (juist gedrag) en [[meditatie]] (samatha en [[vipassana]]).
| |
|
| |
|
| ==Niveaus van ontwaken==
| | Een volledig artikel over dit thema kan je vinden op [[Boeddha]]. |
|
| |
|
| Het Boeddhisme onderscheidt niveaus van ontwaken, en een progressie van stadia op het pad naar volledig Boeddhaschap.
| | [[Categorie: Boeddhistisch woordenboek]] |
| | |
| ===Theravada===
| |
| Het [[Theravada]]-boeddhisme beschrijft vier stadia van ontwaken:
| |
| | |
| * de Sotapanna (de stroom-instapper); De Sotapanna, de stroom-instapper, heeft, door de Dhamma voor zichzelf te realiseren (of te zien), het 'instap'-niveau van verlichting bereikt. Hij heeft de waarheid van de leer van de Boeddha in zichzelf gevalideerd door middel van inzicht in de drie karakteristieken en de Vier Nobele Waarheden. Hij is bevrijd van de eerste drie ketens: Sakkaya-ditthi (Geloof in 'persoon'-lijkheid), Vicikiccha (Sceptische twijfel), en Silabbata-paramasa (Gehechtheid aan regels en rituelen)
| |
| * Sakadagami (de eenmalig-terugkerende); Bij de Sakadagami, de eenmalig-terugkerende, zijn de vierde en vijfde keten verminderd in kracht: Kama-raga (verlangen naar sensueel genot) en Vyapada of dosa (kwade wil en haat).
| |
| * Anagami (de niet-meer-terugkerende); De Anagami, de niet-meer-terugkerende, is volledig bevrijd van de eerste vijf ketens. Het is onmogelijk voor hem om nog begeerte en boosheid te ervaren. De Anagami kan echter wel nog steeds ignorantie (een verkeerd beeld van de werkelijkheid) ervaren.
| |
| * Arahant (de heilige); De Arahant, de heilige, is bevrijd van alle tien ketens: de bovengenoemde, en ook nog Rupa-raga (verlangen naar fijn-materieel bestaan), Arupa-raga (verlangen naar immaterieel bestaan), Mana (verwaandheid), Udhacca (rusteloosheid), en Avijja (ignorantie). Hij heeft het hoogste niveau van verlichting behaald, het Nirvana, en is bevrijd uit samsara. De geest van de Arahant is volledig gezuiverd en vredig in zichzelf.
| |
| | |
| ===Zen===
| |
| In het Zen-boeddhisme zijn er verschillende visies op het bereiken van het Boeddhaschap. Rinzai legt sterk de nadruk op kensho, het zien van de eigen ware natuur. Hoewel vaak vertaald als "verlichting", is iemand hiermee nog geen volledige Boeddha. Daarvoor is, ook in Rinzai, een jarenlange vervolgtraining vereist. Soto-Zen legt de nadruk op de meditatie-beoefening. Deze wordt gezien als een uitdrukking van verlicht handelen. De inherente Boeddha-natuur manifesteert zich in dit zitten: als men zit ìs men een Boeddha.
| |
| | |
| ==Soorten ontwaakte personen==
| |
| Er zijn verschillende soorten volledig ontwaakte personen:
| |
| | |
| * De Srāvaka Boeddha (sanskriet, 'Volgeling Boeddha'; [pali Arahant). Hij wordt een volledig ontwaakte als volgeling van een Samma-Samboeddha. Wordt ook wel 'Arahatta-Boeddha' genoemd. De Sravaka Boeddha komt overeen met de Arahant van de Theravada traditie.
| |
| * De Pacceka Boeddha (pali, 'de eenzame verlichte'. Sanskrit: pratyeka-Boeddha). Een Pacceka Boeddha heeft op eigen kracht het boeddhaschap behaald, maar onderwijst de leer niet aan anderen.
| |
| * De Samma-Samboeddha (pali, 'de correct en compleet verlichte'). Dit is een Boeddha in strikte zin die op eigen kracht ontwaakt is en de leer aan anderen onderwijst. Gautama Boeddha was een Samma-Samboeddha.
| |
| | |
| ==Opeenvolging van Boeddha's==
| |
| In de Theravada traditie is Gautama Boeddha de achtentwintigste Boeddha.
| |
| In het Mahayana-boeddhisme zijn er ontelbare Boeddha's die zich ook in andere vormen dan een mensengedaante manifesteren. Deze Boeddha's belichamen bepaalde nobele kwaliteiten zoals compassie (in de vorm van Avalokiteshvara en wijsheid (in de vorm van Manjushri).
| |
| Boeddhisten geloven dat wanneer de leer van het boeddhisme verloren is in de wereld er na een zeer lange periode weer een nieuwe persoon het Boeddhaschap zal bereiken. De volgende Boeddha heet Maitreya Boeddha.
| |
| | |
| [[categorie: boeddhisme]]
| |
| [[categorie:Boeddhistische titulatuur]]
| |
Het Boeddhistisch woordenboek
In zowel de Dharma als het Boeddhisme worden veel termen gebruikt die voortkomen uit het Pali of het Sanskriet. Veel van die termen zijn voor de meeste onbekend, andere hebben een betekenis vanuit het Hindoeïsme, maar hebben een heel andere betekenis in het Boeddhisme.
Op deze wiki hebben we een woordenboek opgesteld met de meest voorkomende termen uit het Boeddhisme met een korte uitleg. Veelal bevat het ook een link naar een uitgebreider artikel.
Boeddha
In het boeddhisme is Boeddha een titel voor degenen die ontwaakt zijn en nirvana hebben bereikt én dit bereikt hebben middels eigen inspanningen en inzicht. Dit in tegenstelling tot een Arhat wat ook een verlicht persoon is, maar dit heeft bereikt middels de filosofie aangedragen en onderwezen door een Boeddha. Een Boeddha heeft dus helemaal zelf ontdekt en moeten uitvinden. De titel 'Boeddha' wordt het meest gebruikt voor Gautama de Boeddha, de grondlegger van het boeddhisme, die vaak eenvoudigweg "de Boeddha" wordt genoemd. Boeddhaschap is de toestand en rang van een boeddha. Deze hoogste spirituele staat van zijn wordt ook wel sammā-sambodhi genoemd.
De titel 'Boeddha' wordt ook gebruikt voor andere wezens die verlichting hebben bereikt, zoals de andere menselijke boeddha's die vóór Gautama de verlichting bereikten, de vijf hemelse boeddha's die voornamelijk in Mahayana boeddhisme en Tibetaans boeddhisme worden aanbeden, en de bodhisattva genaamd Maitreya, de toekomstige Boeddha.. Doorgaans wordt de term Boeddha dus gebruikt voor Gautama de Boeddha, en deze persoon heeft ook andere benamingen zoals:
Volledig artikel
Een volledig artikel over dit thema kan je vinden op Boeddha.
