|
|
| Regel 1: |
Regel 1: |
| {{#seo: | | {{WIU}} |
| |title=Alles over tantra
| | {{Boeddhistische Goden}} |
| |titlemode=append
| | De '''5 dhyani Boeddha's''', ook wel de 5 [[Boeddha|Boeddha's]] van Wijsheid verwijzen naar de vijf boeddha's in het [[mahayana boeddhisme]] en [[Tibetaans boeddhisme]]. [[Jhana|Dhyani (Jhãna]] is Sanskriet voor concentratie of [[meditatie]]. Ze geven de vijf kwaliteiten weer van [[Gautama de Boeddha]]. |
| |keywords=tantra, sessie, sessies, Kum-nye, boeddhisme, erotiek, bloot, massage, opleiding, cursus
| |
| |description=Alle informatie over Tantra in het algemeen en Kum-nye tantra in het bijzonder.
| |
| }} | |
| {{Tantra}} | |
| [[Prana]] (qi, ki, chi, grondluminescentie) is onze levensenergie die als enige energie altijd in ons aanwezig is. Het is de energie die we ervaren als we gelijkmoedig zijn, in rust en balans zijn, intens genieten om simpele eenvoud, alert + leegte + vreugde tegelijk ervaren. | |
| Omdat het lichaam altijd functioneert op de grootst mogelijk aanwezige energie én het mogelijk is om middels bepaalde oefeningen prana te vergroten kunnen we ervoor zorgen dat prana de grootst mogelijke energie is in het lichaam. Het lichaam functioneert dan op de energie van de rust en balans en alle reacties van het lichaam zijn dan ook in rust en balans; gedachten komen tot rust, lichaamsprocessen komen tot rust, emoties en gevoelens komen tot rust... alles komt tot rust.
| |
| Dit stadia, dit ervaren, dit is '''Tantra'''.
| |
|
| |
|
| ==Boeddhistische tantra==
| | [[het Boeddhisme in Tibet|Tibetaanse Boeddhisten]] geloven dat de [[Adi-Boeddha]], het oudste en hoogste wezen, de Dhyani Boeddhas heeft gecreëerd via zijn meditatieve krachten. De vijf Dhyani Boeddha‘s zijn hemelse Boeddha’s die we tijdens meditatie visualiseren. Het woord Dhyani is afgeleid van het Sanskriet dhyana, wat betekent “meditatie.” De Dhyani Boeddha worden ook wel Jinas genoemd (“Overwinnaars”). |
|
| |
|
| Toen [[Gautama de Boeddha]] gevraagd werd wat voor hem de kern van zijn [[dharma]] was antwoordde hij:
| | ==Transcedente wezens== |
|
| |
|
| :"Het is de taak van elke beoefenaar om in balans te komen''
| | Ze zijn geen historische figuren, zoals Gautama de Boeddha, maar transcendente wezens die de universele goddelijke principes of krachten symboliseren. De Dhyani Boeddha’s vertegenwoordigen verschillende aspecten van het [[verlichting|verlichte]] [[bewustzijn]] en zijn grote genezers van de geest en de ziel. Zij zijn onze gidsen voor spirituele [[transformatie processen|transformatie]]. |
| :"en in balans te blijven.''
| |
|
| |
|
| Dit antwoord heeft hij gedurende zijn leven meerdere keren gegeven en vormt de kern van de boeddhistische tantristische visie. Daarnaast onderwees hij een scholastieke boeddhistische visie.
| | Traditioneel is elke Dhyani Boeddha geassocieerd met bepaalde attributen en symbolen. Ieder belichaamt een van de vijf wijsheden, welke tegenstrijdig zijn aan de vijf dodelijke vergiften die het uiteindelijke gevaar voor de geestelijke vooruitgang van de mens zijn en hem vasthouden aan het wereldse bestaan. Naar deze dodelijke vergiften zijn de [[Woeste goden]] vernoemd. Mahayana-Boeddhisten leren dat de Dhyani Boeddha’s in staat zijn om de vijf vergiften in hun transcendente wijsheid te transmuteren. Het [[Tibetaans dodenboek|Tibetaanse Boek der Doden]] beveelt aan om toegewijd te mediteren op de Dhyani Boeddha’s, zodat hun wijsheid de negatieve krachten zullen vervangen. |
| De scholastieke boeddhistische visie heeft een hele duidelijke structuur waar middels onthoudingen de beoefenaar zichzelf behoedde van bepaalde omstandigheden die hem in onbalans zou kunnen brengen. Zo mocht een monnik geen vrouwen ontmoeten en geen werk of bezit hebben. Door zich te houden aan de regels ontstond er een kunstmatig veld van rust en balans waarin grote groepen beoefenaars konden gedijen in hun tantra-Yoga.
| |
| De tantristische visie richtte zich niet op regels en structuur, maar op de energie. Rust en balans komt namelijk voort uit de prana-energie en deze is voelbaar. Als je je volledig richt op het ervaren van deze energie heb je geen enkele regel of structuur nodig. Elke handeling voortkomend uit prana is namelijk een handeling voortkomend uit balans en zal nooit lijden kunnen veroorzaken.
| |
|
| |
|
| [[Gautama de Boeddha]] wist dat de beste manier om iets te leren het eigen ondervinden is. Tijdens het eigen ondervinden worden hindernissen en valkuilen ervaren en deze maken deel uit van het leerproces namelijk; als iets je hindert wil je dat deze stopt. Deze leermethode wordt cinta-mayã pañña genoemd; 'wijsheid door ervaring verkregen'. Pas als de beoefenaar vanuit eigen ondervinden geen vooruitgang boekt krijgt hij specifiek onderricht van zijn leraar; suttã-mayã pañña; 'wijsheid ontvangend verkregen'.
| | ==Iconografie van de Dhyani Boeddha's== |
| Tantra is dus een manier van leven waarbij er een focus is op de balans om te zorgen dat deze balans continu aanwezig is. Voorts is het belangrijk om je te vertrouwen op deze balans zodat je je steeds minder hoeft te vertrouwen op structuur en conditioneringen.
| |
|
| |
|
| ==3 Transformatie processen==
| | Iedere Boeddha regelt een van de richtingen van het universum en een van de kosmische rijken van ether, lucht, water, aarde en vuur. De Dhyani Boeddha’s verpersoonlijken ook de [[5 Khanda's]], componenten die het kosmische bestaan vormen en de menselijke persoonlijkheid. Deze componenten zijn bewustzijn, vorm, gevoel, perceptie en volheid. |
|
| |
|
| Tantra is dus het verblijven in de prana energie en dit laten transformeren. In totaal zijn er 3 [[transformatie processen]]:
| | Daarnaast is elke Dhyani Boeddha geassocieerd met een specifieke kleur, [[mudra]], symbolisch dier dat zijn troon ondersteunt, heilig symbool en bija (een metafoor voor de herkomst en oorzaak van zaken, zowel in het hindoeïsme als boeddhisme). |
|
| |
|
| | De bija vertegenwoordigt de essentie van de Dhyani Boeddha. Je kunt het gebruiken met de heilige lettergreep [[Om]] (of Aum) en de naam van de Boeddha om een mantra te maken. Een mantra wordt gedefinieerd als een reeks mystieke lettergrepen die een esoterische betekenis hebben. In het Hindoeïsme en Boeddhisme, spreken discipelen mantra’s uit om de kracht en aanwezigheid van een goddelijk wezen op te roepen. In sommige tradities gebruiken devotees mantra’s in meditatie om hen te helpen een te worden met de godheid die ze aanroepen. |
|
| |
|
| <table border="1" cellspacing="1" width="600px">
| | ==Oorsprong== |
| <tr>
| |
| <td bgcolor="#F7F3D7">proces</td>
| |
| <td bgcolor="#F7F3D7">transformatie</td>
| |
| <td bgcolor="#F7F3D7">staat van inzicht</td>
| |
| <td bgcolor="#F7F3D7">rest-energie</td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td>Shiva + Parvati → prana</td>
| |
| <td>1e transformatie</td>
| |
| <td>Sutta-mayã pañña</td>
| |
| <td>fysieke opwinding</td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td>prana → helende energie</td>
| |
| <td>2e transformatie</td>
| |
| <td>Cintã-mayã pañña</td>
| |
| <td>healing</td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td>helende energie →
| |
| inzicht energie</td>
| |
| <td>3e transformatie</td>
| |
| <td>Bhãvanã-mayã pañña</td>
| |
| <td>inzichten / gaven</td>
| |
| </tr>
| |
| </table>
| |
|
| |
|
| | De 5 Dhyani boeddha's zijn een ontwikkeling van de boeddhistische [[Tantra|tantra's]] en werden later geassocieerd met de drie-lichamen van boeddhaschap. |
|
| |
|
| | * Vairocana is de 1e Dhyani Boeddha, belichaamt soevereiniteit. [[Het Boeddhisme in Japan|Japanse Pure Land Boeddhisten]] denken dat Vairocana en de andere Dhyani Boeddha's manifestaties zijn van [[Amitabha]] maar Japanse Shingon Boeddhisten denken dat Amitabha en de andere Dhyani Boeddha's manifestaties zijn van Vairocana. |
|
| |
|
| De 3 transformaties vatten het gehele spirituele proces in een notendop samen. Het zijn de overgangen van de ene naar de andere energie en tijdens elk proces wordt er eveneens een rest-energie gevormd die zeer sterk voelbaar kan zijn. Zo sterk zelfs dat de valkuil; meegaan in deze rest-energie, soms wagenwijd open staat.
| | * Akshobhya is de 2e Dhyani Boeddha die standvastigheid belichaamt en naar het oosten kijkt. Hij zit in de Vajraparyanka-houding (ook bekend als Bhūmisparśa), met de rechterhand op de rechterknie, de handpalm naar binnen gekeerd en de middelvinger de grond rakend. |
|
| |
|
| Hoe de prana neergezet wordt is eigenlijk niet heel erg belangrijk, en elke transformatie kent ook zijn eigen technieken. Door schoonheid in muziek of de natuur middels de zintuigen te ervaren kan prana ervaren worden. Bij een massage of duo-yoga sessie zorgt een tantric ervoor dat de prana opgebouwd wordt vanuit Shiva en Parvati en stuurt vervolgens de prana in de verschillende transformatieprocessen.
| | * Amitābha (Japans: Amida) is de oudste Dhyani Boeddha, die licht belichaamt en naar het westen is gericht, en is de centrale figuur in het Pure Land-boeddhisme. Een standbeeld van Amitābha heeft, zittend, een samadhi mudrā met beide handpalmen naar boven gericht, op elkaar, in zijn schoot. |
| Toch blijft andere energiestromen aanwezig. Elk proces, elke gedachte, emotie, gemoedstoestand, gevoel of gewaarwording is een (uiting van) energie. Vergelijk het met een equalizer waarbij de tonen van de muziek als opgaande balkjes omhoog en omlaag gaan. Zo gaan ook alle energiestromingen op en neer in het lichaam, en het lichaam reageert op de grootst aanwezige energie.
| |
|
| |
|
| ==Balans==
| | Wanneer deze boeddha's worden weergegeven in mandala's, hebben ze niet altijd dezelfde kleur of zijn ze gerelateerd aan dezelfde richtingen. Met name Akshobhya en Vairocana kunnen worden verwisseld. Wanneer weergegeven in een Vairocana-mandala, zijn de Boeddha's als volgt gerangschikt: |
| [[File:Samantabhadra 03.jpg|thumb|Samantabhadra en Samantabhadri symboliseren in de boeddhistische Tantra de man-vrouw verhouding]]
| |
| Boosheid is iets wat je overkomt: je wordt boos. Je bent het niet altijd, het is niet je natuurlijke staat, je wordt boos, je wordt verdrietig, je wordt jaloers, je krijgt angst. Gelijkmoedig wordt je niet, je bent het al. Het is de natuurlijke staat van de mens en wordt veroorzaakt door prana. Echter, prana wordt vaak overschaduwt door andere energie zoals boosheid, verdriet of angst. Als deze afwezig zijn blijft de prana vanzelf over.
| |
| Er zijn nu 2 manieren om in de prana energie te komen:
| |
|
| |
|
| * zorgen dat alle andere energieën niet of nauwelijks aanwezig zijn
| | De vijf Boeddha's zijn een gebruikelijke onderwerp in mandala's. |
| * zorgen dat prana groter wordt dan alle andere energieën.
| |
|
| |
|
| ===zorgen dat alle andere energieën niet of nauwelijks aanwezig zijn=== | | {| border="0" cellspacing="5" |
| | | |
| | |align = "center"|[[Akshobhya]] |
| | (oost) |
| | | |
| | |- |
| | |align = "center"|[[Amoghasiddhi]] |
| | (noord) |
| | |align = "center"|[[Vairocana (dhyani-Boeddha)|Vairocana]] |
| | (voornaamste boeddha/mediteerder) |
| | |align = "center"|[[Ratnasambhava]] |
| | (zuid) |
| | |- |
| | | |
| | |align = "center"|[[Amitabha]] |
| | (west) |
| | | |
| | |} |
|
| |
|
| Om dit voor elkaar te krijgen moeten we gaan onderzoeken waar deze andere energieën vandaan komen. De tantra-dharma beschrijft dat de conditionering uiteindelijk de veroorzaker is van alle in-onbalans-verkerende energieën. Als de conditionering zegt: "als ik schone kleren heb aangedaan moeten deze minimaal 2 dagen schoon blijven", dan zal er ergernis in je ontstaan als er na 5 minuten als een vlek op je shirt zit. En hoe meer conditioneringen wij hebben, hoe vaker we uit balans geraken. Andersom kan je dit ook zeggen: hoe minder conditioneringen wij hebben, hoe minder vaak wij in onbalans geraken. het loont dus de moeite deze conditioneringen te gaan onderzoeken en je telkens af te vragen wat de waarde is van deze conditionering; staat deze wel goed, kan deze niet weg, en wat ligt er aan de andere kant van de conditionering?
| | [[Categorie: Goden binnen het Boeddhisme]] |
| De conditionering (grens) onderzoeken is deze van alle kanten te bekijken, er overheen te gaan. Ook dit doen we binnen de tantra. Tantra gaat dus over grenzen om er vervolgens achter te komen dat de conditionering (vaak) onjuist is, verkeerd staat of in zijn geheel weg kan. Dit is een meer therapeutische benadering van de tantra.
| |
| | |
| ===zorgen dat prana groter wordt dan alle andere energieën===
| |
| | |
| Tantra hoeft niet altijd therapeutisch en zwaar en moeilijk te zijn. Tantra is ook iets om van te genieten en dat is gelukkig heel goed mogelijk, ook al zijn er vele andere energieën in het lichaam aanwezig. Het lichaam reageert altijd op de energie die op dat moment het grootste is. Zo kan je boos zijn én verdrietig en toch voornamelijk reageren vanuit boosheid (de energie van boosheid is dan leidend). Maar je kan ook boos én verdrietig zijn en reageren vanuit verdriet (de energie van verdriet is dan leidend). We hoeven dus alleen maar de prana zo groot mogelijk te krijgen in het lichaam om te zorgen dat het gehele lichaam gaat reageren op deze prana. Dit doen we met de massage, yoga, meditatie en sessie.
| |
| Prana laat zich aanmaken door de samenvoeging (1e transformatie) van Shiva en Parvati, de 2 energieën die de basis vormen voor elke (on)balans in het lichaam. Het is nu de kunst deze prana heel groot neer te zetten en door te laten stromen door het gehele lichaam. Als dat lukt, dan beoefenen we tantra.
| |
| | |
| ==Rest energie==
| |
| | |
| Het is niet verwonderlijk dat de [[seksuele energie]] vaak gezien wordt als dé werkende energie binnen de tantra. Het is echter een onjuiste aanname aangezien de fysieke opwinding (die heel makkelijk zelf kan transformeren naar seksuele energie) de rest-energie is die ontstaat bij de 1e transformatie.
| |
| Tantra is geen alternatieve geneeswijze en toch wordt tantra soms zo gezien. Als prana de grootste energie in het lichaam is, is het lichaam volledig in balans. Als dit een langdurig karakter heeft komen alle menselijke processen op alle vlakken (fysiek, emotioneel, mentaal) in balans. Het zelfhelende vermogen van het lichaam krijgt zodoende alle kans zijn werk te doen en dat is het helende aspect van tantra.
| |
| In het spirituele proces wat tantra uiteindelijk is scherpen we ons bewustzijn wat grotendeels bestaat uit onze 6 zintuigen. Door de balans in het lichaam gaan deze beter hun werk doen en merken we de signalen beter op. Het is echter niet zo dat we nu opeens paranormaal begaafd of hoog sensitief zijn.
| |
| Seksuele energie, healing en gaven zijn bijkomstigheden die niet bepalend zijn en ook inherent niets met tantra te maken hebben.
| |
| | |
| ==Tantra in alles==
| |
| | |
| Tantra beperkt zich niet alleen tot de massage, yoga, meditatie of sessie. Tantra is het stadia waarin prana de grootst aanwezige energie in het lichaam is. Dat kan op elk moment zowel bewust als onbewust en zowel opgewekt als spontaan plaatsvinden. Hoe minder jij gebonden bent aan regels en conditioneringen hoe meer je in balans zult zijn. Je hoeft niet de conditioneringen te volgen, volg alleen maar je eigen prana stroming. Prana is balans en elke handeling voortkomende uit balans creëert balans. Als je in prana bent hoef je dus nooit 'bang' te zijn dat je een onjuiste handeling doet. Je wordt vrijer omdat je datgene doet wat zuiver is voor jou. Niet gezien vanuit je ego (egoïsme) maar neutraal geobserveerd. Zodoende is tantra altijd meditatief en leer je om bewuster om te gaan, neutraler te kijken en direct op te merken als je in onbalans komt. Of je dan meegaat met deze onbalans of niet is dan een keuze die jij bewust dient te maken. Dit geldt dus voor het hele leven, in al zijn activiteiten en bezigheden.
| |
| | |
| ==De Tantra's==
| |
| | |
| Het thema leegte (sûnyatâ) is de basis voor de opkomst van tantra zowel in het hindoeïsme als in het boeddhisme en de benaming voor de belangrijkste groep geschriften, de Tantra's, binnen het vajrayaìta-boeddhime (Tibetaans-boeddhisme, tantristisch boeddhisme, diamanten voertuig).
| |
| | |
| De [[meditatie]] technieken beschreven binnen de Tantra's kenmerkt zich door de aanwezigheid van een vaste drie-éénheid:
| |
| | |
| * de persoon die mediteert
| |
| * de wegen die de mediterende volgt
| |
| * de gevolgen die de vrucht vormen van de meditatiepraktijk.
| |
| | |
| Deze drie zijn kenmerkend voor de manieren waarop tantra tot uitdrukking komt. In de woorden van de Boeddha wordt de leegte omschreven als volgt:
| |
| | |
| * afhankelijk van de olie en van de lont brandt het licht van de lamp.
| |
| * het brandt niet door het ene, of door het andere alleen. of door iets uit zichzelf.
| |
| * de verschijnselen (om ons heen) bestaan op dezelfde wijze evenmin uit zichzelf.
| |
| * alle dingen zijn niet-bestaand, en zijn waanvoorstellingen.
| |
| * Nibbanna (nirvanna) is de enige waarheid. (Pali-canin: Majjhima-nikãya III 140).
| |
| | |
| Uiteindelijk bestaat alles uit leegte, is er alleen leegte. Een persoon of individu is inherent ook leeg, alleen door het geloof in een identiteit ontstaat er vorm in de leegte welk niet reëel maar gemaakt is. Dit is het begin van de dualiteit, die dus ook niet reëel maar gemaakt is:
| |
| | |
| * leegte versus vorm
| |
| * zelf versus niet-zelf
| |
| * samsãra versus nirvãna
| |
| * onwetendheid versus wijsheid
| |
| | |
| De werkelijkheid is niet te vergelijken als een leeg vast, want ook het vat zelf bestaat uit leegte. De dingen zijn leeg want ze zijn van elkander afhankelijk (pratïtya-samutpãda). Leegte is de bestaansvoorwaarde voor alle zijn en tegelijk voor de vergankelijkheid daarvan; leegte maakt ook de bevrijding uit samsára mogelijk. Leegte begrijpen door wijsheid is verwezenlijking van de verlossing. De Indiase wijsgeer Nàgârjuna (2e eeuw na Chr.) formuleerde dit als volgt:
| |
| | |
| De conventionele waarheid (samvríti-satya) wordt door de doorsnee mens beschouwd als zijnde werkelijkheid. In wezen existeert zij niet, maar is alleen door het afhankelijk ontstaan naar voren getreden.
| |
| | |
| De hoogste waarheid (paraìnartha-satya) is onuitsprekelijk en alleen intuïtief te ervaren. Daartoe behorende technieken zijn onder andere yoga en meditatie en de tantra heeft gespecialiseerd in deze intuïtieve technieken. De meer scholarische boeddhistische stromingen, zoals de [[Theravada]], verklaren 'leegte' door uit te leggen wat het niet is. De tantra kiest een meer positievere benadering door uit te leggen wat het wel is, en dit ook te laten ervaren middels intuïtief zelfonderzoek.
| |
| | |
| ==Conditioneringen==
| |
| | |
| het tegenover gestelde van 'Leegte' zijn de conditioneringen. Normaal' gesproken leven wij op basis van gewoontepatronen, structuren, regels, aangeleerd gedrag en de-regels-van-de-samenleving. Dit wordt binnen de tantra als geconditioneerd gedrag gezien: sillã. Deze sillã hanteren wij omdat we het idee hebben zodoende binnen de lijntjes te tekenen, het zo goed te doen, ofwel op de manier in balans te zijn. Dit is onjuist. Balans is een individueel gegeven en dat is niet te omschrijven met een collectieve regel. Een bepaalde situatie kan mij in balans brengen en jou uit balans, toch heeft geen van ons beide gelijk als we zeggen: "deze situatie is goed c.q. slecht voor je". Als iets goed voor je is dan kan je dat opmerken omdat de prana veelvuldig aanwezig is én goed stroomt.
| |
| Als iets niet goed voor je is zal een andere energie (boosheid, verdriet, angst) veelvuldig aanwezig zijn én goed stromen. Als we boos zijn dan merken we dat op, ons gehele lichaam reageert op deze boosheid (ademhaling, hartslag, adrenaline, gedachten, attitude, etc...). Boosheid is een gemakkelijk herkenbare energiestroming in ons lichaam net als verdriet of angst. Prana is ook een energiestroming in ons lichaam en ook deze kunnen we opmerken; we voelen geluk, gelijkmoedig, compassie en mededogen, we zitten dus "lekker in ons vel". Het is niet zo heel moeilijk onszelf boos te maken, maar hoe zorg je ervoor dat je in prana komt, tantra is een methode die hier helemaal op gericht is. Tantra begint als de prana veelvuldig aanwezig is én goed stroomt.
| |
| | |
| ==Lezing over Tantra op YouTube==
| |
| | |
| <youtube service="youtube">https://www.youtube.com/watch?list=UUtO0nww6pG44XHBOTbhhjZw&v=okxom7qWWAU"</youtube>
| |
| | |
| ==Woordenboekje==
| |
| | |
| Tantram tantrisch, Tantra-dharma.., soms is het behoorlijk ingewikkeld qua termen. Even een woordenlijstje:
| |
| | |
| ===Boeddhistische tantra===
| |
| Het [[Tibetaans boeddhisme]] en dan voornamelijk de [[Dzogchen]] stroming.
| |
| | |
| ===Kum-nye tantra===
| |
| Een school binnen de Dzogchen stroming die zich helemaal richt op de oorspronkelijke boeddhistische leer.
| |
| | |
| ===Tantra-dharma===
| |
| "De leer van de Tantra" ofwel de theorie van de tantra. Hierin wordt uitgelegd dat prana de natuurlijke staat van de mens is en dat deze middels oefening te transformeren is.
| |
| | |
| ===de Tantra's===
| |
| De boeddhistische geschriften die over de tantra gaan.
| |
| | |
| ===Tantra-Yoga===
| |
| De beoefening van de Tantra-dharma ofwel de praktijk van de tantra.
| |
| | |
| ===Tantra-yoga===
| |
| Het yoga systeem binnen de tantra, oa de Vishna's.
| |
| | |
| ===Tantristisch===
| |
| Bewust leven op de tantra manier.
| |
| | |
| ===Tantrisch===
| |
| Gelijkend op. Als iets tantrisch is lijkt het op de Tantra-dharma, maar is het inherent iets anders.
| |
|
| |
| | |
| [[categorie: Tantra]]
| |
Aan dit artikel wordt nog gewerkt
De 5 dhyani Boeddha's, ook wel de 5 Boeddha's van Wijsheid verwijzen naar de vijf boeddha's in het mahayana boeddhisme en Tibetaans boeddhisme. Dhyani (Jhãna is Sanskriet voor concentratie of meditatie. Ze geven de vijf kwaliteiten weer van Gautama de Boeddha.
Tibetaanse Boeddhisten geloven dat de Adi-Boeddha, het oudste en hoogste wezen, de Dhyani Boeddhas heeft gecreëerd via zijn meditatieve krachten. De vijf Dhyani Boeddha‘s zijn hemelse Boeddha’s die we tijdens meditatie visualiseren. Het woord Dhyani is afgeleid van het Sanskriet dhyana, wat betekent “meditatie.” De Dhyani Boeddha worden ook wel Jinas genoemd (“Overwinnaars”).
Transcedente wezens
Ze zijn geen historische figuren, zoals Gautama de Boeddha, maar transcendente wezens die de universele goddelijke principes of krachten symboliseren. De Dhyani Boeddha’s vertegenwoordigen verschillende aspecten van het verlichte bewustzijn en zijn grote genezers van de geest en de ziel. Zij zijn onze gidsen voor spirituele transformatie.
Traditioneel is elke Dhyani Boeddha geassocieerd met bepaalde attributen en symbolen. Ieder belichaamt een van de vijf wijsheden, welke tegenstrijdig zijn aan de vijf dodelijke vergiften die het uiteindelijke gevaar voor de geestelijke vooruitgang van de mens zijn en hem vasthouden aan het wereldse bestaan. Naar deze dodelijke vergiften zijn de Woeste goden vernoemd. Mahayana-Boeddhisten leren dat de Dhyani Boeddha’s in staat zijn om de vijf vergiften in hun transcendente wijsheid te transmuteren. Het Tibetaanse Boek der Doden beveelt aan om toegewijd te mediteren op de Dhyani Boeddha’s, zodat hun wijsheid de negatieve krachten zullen vervangen.
Iconografie van de Dhyani Boeddha's
Iedere Boeddha regelt een van de richtingen van het universum en een van de kosmische rijken van ether, lucht, water, aarde en vuur. De Dhyani Boeddha’s verpersoonlijken ook de 5 Khanda's, componenten die het kosmische bestaan vormen en de menselijke persoonlijkheid. Deze componenten zijn bewustzijn, vorm, gevoel, perceptie en volheid.
Daarnaast is elke Dhyani Boeddha geassocieerd met een specifieke kleur, mudra, symbolisch dier dat zijn troon ondersteunt, heilig symbool en bija (een metafoor voor de herkomst en oorzaak van zaken, zowel in het hindoeïsme als boeddhisme).
De bija vertegenwoordigt de essentie van de Dhyani Boeddha. Je kunt het gebruiken met de heilige lettergreep Om (of Aum) en de naam van de Boeddha om een mantra te maken. Een mantra wordt gedefinieerd als een reeks mystieke lettergrepen die een esoterische betekenis hebben. In het Hindoeïsme en Boeddhisme, spreken discipelen mantra’s uit om de kracht en aanwezigheid van een goddelijk wezen op te roepen. In sommige tradities gebruiken devotees mantra’s in meditatie om hen te helpen een te worden met de godheid die ze aanroepen.
Oorsprong
De 5 Dhyani boeddha's zijn een ontwikkeling van de boeddhistische tantra's en werden later geassocieerd met de drie-lichamen van boeddhaschap.
- Vairocana is de 1e Dhyani Boeddha, belichaamt soevereiniteit. Japanse Pure Land Boeddhisten denken dat Vairocana en de andere Dhyani Boeddha's manifestaties zijn van Amitabha maar Japanse Shingon Boeddhisten denken dat Amitabha en de andere Dhyani Boeddha's manifestaties zijn van Vairocana.
- Akshobhya is de 2e Dhyani Boeddha die standvastigheid belichaamt en naar het oosten kijkt. Hij zit in de Vajraparyanka-houding (ook bekend als Bhūmisparśa), met de rechterhand op de rechterknie, de handpalm naar binnen gekeerd en de middelvinger de grond rakend.
- Amitābha (Japans: Amida) is de oudste Dhyani Boeddha, die licht belichaamt en naar het westen is gericht, en is de centrale figuur in het Pure Land-boeddhisme. Een standbeeld van Amitābha heeft, zittend, een samadhi mudrā met beide handpalmen naar boven gericht, op elkaar, in zijn schoot.
Wanneer deze boeddha's worden weergegeven in mandala's, hebben ze niet altijd dezelfde kleur of zijn ze gerelateerd aan dezelfde richtingen. Met name Akshobhya en Vairocana kunnen worden verwisseld. Wanneer weergegeven in een Vairocana-mandala, zijn de Boeddha's als volgt gerangschikt:
De vijf Boeddha's zijn een gebruikelijke onderwerp in mandala's.
