Meditatie en Mindfulness: verschil tussen pagina's
Geen bewerkingssamenvatting |
Label: Ongedaan gemaakt |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{ | {{Sjabloon:Boeddhistische dharma}} | ||
[[ | {{4 edele waarheden en 8 voudige pad}} | ||
[[ | '''Mindfulness''' wordt tegenwoordig veelvuldig aangeboden in verschillende varianten. Vele maken er een eigen interpretatie van en combineren het met dansen, schilderen of andere activiteiten. Het wordt vaak vertaald als: bewust zijn, bewust handelen, meditatief handelen maar mindfulness is véél meer dan dat. Wat Mindfulness in oorsprong is weten we want [[Gautama de Boeddha]] heeft het namelijk zelf ontwikkeld en het is als zodanig in [[dharma]] ([[Pali-canon]]: Majjhima-Nikãya, Ãnãpãnasati-Sutta) opgenomen en heet Ãnãpãnasati. | ||
De eigenlijke term mindfulness is dus Ãnãpãnasati en deze is onderdeel van het [[8-voudige pad]] dat het hart van de [[dharma|Boeddhistische dharma]] is. Mindfulness is een (concentratie) meditatietechniek gericht op het observeren van de ademhaling en kan op 2 manieren toegepast worden: | |||
* in [[meditatie]] (zazen) als voorbereiding op de [[vipassana]] (inzicht-meditatie) | |||
* in het dagelijks leven ([[samsara]]) | |||
In de [[Ãnãpãnasati-Sutta]] staat letterlijk dat aandacht voor de ademhaling grote vruchten zal afwerpen mits juist beoefenend. Het brengt in volgorde de volgende processen op gang: | |||
* | * het juist observeren van de ademhaling (creëert de 4 vormen van cultiveren van aandacht) | ||
* de 4 vormen van cultiveren van aandacht (brengen de 7 factoren van het ontwaken) | |||
* de 7 factoren van ontwaken (brengen ware [[zuivering door kennis en inzicht | kennis en bevrijding]]) | |||
* ware kennis en bevrijding | |||
==Het juist observeren van de ademhaling== | |||
Het juist observeren van de ademhaling is geconcentreerd, gefocust en neutraal kijken naar de ademhaling zonder deze te sturen of te tellen. Je laat de ademhaling gaan zoals deze gaat zonder een mening of gedachte er over te hebben: | |||
* | * als je lang inademt, weet dat je lang inademt | ||
* | * als je kort inademt, weet dat je kort inademt | ||
* | * heeft je ademhaling een schokje, weet dat je ademhaling een schokje heeft | ||
* adem je voornamelijk door je linkerneusgat, weet dat je voornamelijk door je linkerneusgat ademt | |||
* zit er een piepje in je neus, weet dat er een piepje in je neus zit. | |||
Observeer de ademhaling zoals deze op dit moment is. Laat je niet afleiden maar blijf bij de ademhaling en blijf daar langdurig. Als je dit juist doet dan cultiveer je vanzelf de '4 vormen van aandacht'. | |||
==de 4 vormen van cultiveren van aandacht== | |||
Door een juiste observatie van de ademhaling wordt, in volgorde, het volgende ontwikkeld: | |||
===aandacht op het (fysieke) lichaam=== | |||
Door steeds minder (snel) afgeleid te worden en de focus geheel bij de ademhaling te houden en deze ook neutraal observeert dan ga je de uitwerking van de ademhaling én de wisselwerking tussen ademhaling en het (fysieke) lichaam steeds beter inzien. | |||
===aandacht bij de gevoelens=== | |||
Door de wisselwerking tussen de ademhaling en het (fysieke) lichaam steeds beter in te zien ga je opmerken dat de gewaarwordingen op het (fysieke) lichaam ontstaan vanuit de emoties. Dat emoties beladen zijn met begeerte of met aversie en dat emotie altijd onbalans is. Als emoties wegvallen blijft gevoel over. En dat gevoel is altijd balans, neutraal en zuiver. | |||
===aandacht bij de geest=== | |||
Door in te zien wat emotie is en doet en om het verschil tussen emotie en gevoel te ervaren krijgen we inzicht in wat de geest is. Deze is niet individueel en zit anders in elkaar dat je wellicht altijd denkt. In dit stadium van cultiveren leer je wat de geest is (en niet is). | |||
===aandacht bij de mentale factoren=== | |||
De geest heeft een wisselwerking met de mentale factoren. Deze kun je vrij vertalen als gemoedstoestanden die voortkomen uit de emoties en het handelen of door onze gedachten worden gecreëerd. Alle gemoedstoestanden (en dus alle emoties) ontstaan uit begeerte of uit aversie dat op hun beurt weer gecreëerd wordt door onwetendheid. Dit geheel zijn de mentale factoren. | |||
De 4 vormen van cultiveren van aandacht dienen volledig ontwikkeld te worden. Is dit juist gedaan dan brengt dit de '7 factoren van het ontwaken' met zich mee. | |||
==De 7 factoren van het ontwaken | 7 mentale factoren== | |||
In de boeddhistische dharma worden de [[mentale vergiften]] benoemd als de keten die de mens vasthoudt aan samsara. De opsomming betreft 10 vergiften met als basis onwetendheid, begeerte en aversie. Dit zijn dus de negatieve eigenschappen van een mens die uiteindelijk lijden doet veroorzaken. Aan de andere kant staan 7 mentale factoren die ontwikkeld worden op het pad naar verlichting/realisatie. Dit pad is het doorlopen van de 9 verschillende jhãna's waarbij dus gaandeweg de mentale vergiften worden losgelaten en de mentale factoren worden gecreëerd. De '7 factoren van het ontwaken' zijn 7 verschillende processen en/of inzichten die altijd in volgorde verlopen. | |||
===aandacht=== | |||
[[File:Thich Nhat Hanh 12 (cropped).jpg|thumb|Thich-Nhat-Hahn heeft de term 'Mindfulness' geïntroduceerd omdat hij vond dat de oorspronkelijke boeddhistische term 'Ãnãpãnasati' te onduidelijk was voor westerlingen]] | |||
Deels is dit even een herhaling van het voorgaande proces: 'de 4 vormen van cultiveren van aandacht'. Alleen daar doorloop je de 4 factoren één-voor-één en nu, nadat je de laatste (aandacht bij de mentale processen) geheel hebt doorlopen zie je het geheel. Het geheel inzien van aandacht is de eerste van de 7 factoren van het ontwaken. | |||
Je bent nu in staat altijd en volledig aandachtig te zijn in alle situaties en in elk proces. | |||
===aandachtig onderzoeken van de leer=== | |||
Voorheen deed je aan meditatie, geloofde je de mindfulness of het boeddhisme en grotendeels was de informatie rationeel tot je gekomen d.m.v. lezingen of het lezen van boeken. Deze rationele kennis wordt Suta-mayã-pannã genoemd (kennis vanuit ratio verkregen). Nu je volledig aandacht hebt ga je kennis herkennen in je handelen (samsara) en in je meditaties (zazen). Er ontstaat Cinta-mayã-pannã (kennis vanuit ervaring verkregen). | |||
Alleen als je volledig aandacht hebt kan je deze kennis herkennen en vanaf nu ben je aandachtig in het onderzoeken van de leer. | |||
=== | ===ontwaken van energie=== | ||
Het ontwaken van energie (prana) is een direct gevolg van het aandachtig onderzoeken van de leer. Deze energie is prana en er zal een vergelijking opkomen met het stadium aandacht bij de geest. De herkenning dat je niets anders bent dan prana en dat deze prana onuitputtelijk en altijd aanwezig is. | |||
===vreugde=== | |||
Prana is de energie van de balans, van mededogen en compassie. De onwetende mens is bezig energie te krijgen vanuit begeerte en aversie en dit levert allerlei emoties en gemoedstoestanden op. We ervaren nu dat deze niet nodig zijn omdat prana onuitputtelijk is en vreugdevol aanvoelt. Je beleeft het stadium van het ervaren van deze vreugde. | |||
===innerlijke rust=== | |||
Dit is vaak een klap-in-het-gezicht-moment wanneer we ons realiseren dat we altijd energie hebben proberen te krijgen vanuit anderen, met anderen, door anderen en dat we zodoende in energiegevechten zijn gekomen en van daaruit het gevoel van identiteit ontstaat en de wens situaties maakbaar te maken zodat we ons in die situatie goed voelen. | |||
Nu zien we in dat dat geheel onnodig is omdat we de prana hebben ontdekt. We hoeven die energiegevechten niet meer te voeren en er ontstaat een innerlijke rust. | |||
===concentratie=== | |||
Doordat je situaties niet meer hoeft te monitoren en je je niet meer hoeft aan te passen, je niet meer geleid wordt door emoties en gemoedstoestanden ontstaat er innerlijke rust en daaruit concentratie. Je focus hoef je niet meer buiten jezelf te leggen maar gaat naar binnen. | |||
Dit naar binnen richten van de focus gaat nu zonder de wens jezelf te veranderen omdat we ervaren dat we niets anders zijn dan prana. Zodoende kunnen we meer geconcentreerd naar onszelf kijken en zien we wat prana werkelijk is n.l. pure gelijkmoedigheid. | |||
===gelijkmoedigheid=== | |||
Dit is de laatste en misschien wel belangrijkste van de 7 factoren. Zonder gelijkmoedigheid is het moeilijk om de andere factoren tot ontwikkeling te brengen. Daarom noemt de Boeddha gelijkmoedigheid één van [[de 4 onbegrensde gemoedstoestanden]] (de andere zijn liefdevolle vriendelijkheid, mededogen en de altruïstische vreugde in de voorspoed en het geluk van anderen). | |||
Gelijkmoedigheid wordt in het boeddhisme gedefinieerd als het kunnen accepteren van verlies en winst, lof en blaam, succes en falen zonder gehechtheid zowel voor jezelf alsook voor anderen. Gelijkmoedigheid is een gemoedstoestand waarin een ontspannen rust en stilte én een glimlach aanwezig is, de vreugde van factor 4. Er is geen oordeel over onszelf of anderen aanwezig, geen voorkeur of afkeer. Het is het kunnen zijn, zonder oordeel, met wat zich in en aan ons voordoet. | |||
==Ware kennis en bevrijding== | |||
Hoe vreemd het ook mag klinken, we zijn nu pas met het voorstadium bezig van de echte meditatie: Vipassana. Mindfulness c.q. Ãnãpãnasati is een concentratie meditatie (zie stap 6 van de 7 factoren van het ontwaken). Het werkelijk inzien en het verkrijgen van kennis en bevrijding gebeurt niet in de concentratie-meditatie maar in de [[vipassana|inzicht-meditatie]]: Vipassana. Tot nu toe hebben we Cinta-mayã-pannã gekregen (kennis vanuit ervaring verkregen). Bij Vipassana gaan we Bhãvãna-mayã-pannã kennis verkrijgen door zelf ondervinden. | |||
==Uitleg op film== | |||
<youtube service="youtube">https://www.youtube.com/watch?v=irGwKmkK_50"</youtube> | |||
[[categorie: | [[categorie: boeddhistische dharma]] | ||
Versie van 15 mei 2023 01:58
| Categorie indeling |
|---|
| Home |
| Boeddhisme |
| 4 edele waarheden en het 8 voudige pad |
|
| 4 edele waarheden en het 8 voudige pad |
| De 4 edele waarheden |
| De 5, 8 en 10 voorschriften |
| De 5 voorschriften van de boeddhistische moraal |
| Het 8 voudige pad |
| Mindfulness |
| Vipassana |
|
Mindfulness wordt tegenwoordig veelvuldig aangeboden in verschillende varianten. Vele maken er een eigen interpretatie van en combineren het met dansen, schilderen of andere activiteiten. Het wordt vaak vertaald als: bewust zijn, bewust handelen, meditatief handelen maar mindfulness is véél meer dan dat. Wat Mindfulness in oorsprong is weten we want Gautama de Boeddha heeft het namelijk zelf ontwikkeld en het is als zodanig in dharma (Pali-canon: Majjhima-Nikãya, Ãnãpãnasati-Sutta) opgenomen en heet Ãnãpãnasati. De eigenlijke term mindfulness is dus Ãnãpãnasati en deze is onderdeel van het 8-voudige pad dat het hart van de Boeddhistische dharma is. Mindfulness is een (concentratie) meditatietechniek gericht op het observeren van de ademhaling en kan op 2 manieren toegepast worden:
- in meditatie (zazen) als voorbereiding op de vipassana (inzicht-meditatie)
- in het dagelijks leven (samsara)
In de Ãnãpãnasati-Sutta staat letterlijk dat aandacht voor de ademhaling grote vruchten zal afwerpen mits juist beoefenend. Het brengt in volgorde de volgende processen op gang:
- het juist observeren van de ademhaling (creëert de 4 vormen van cultiveren van aandacht)
- de 4 vormen van cultiveren van aandacht (brengen de 7 factoren van het ontwaken)
- de 7 factoren van ontwaken (brengen ware kennis en bevrijding)
- ware kennis en bevrijding
Het juist observeren van de ademhaling
Het juist observeren van de ademhaling is geconcentreerd, gefocust en neutraal kijken naar de ademhaling zonder deze te sturen of te tellen. Je laat de ademhaling gaan zoals deze gaat zonder een mening of gedachte er over te hebben:
- als je lang inademt, weet dat je lang inademt
- als je kort inademt, weet dat je kort inademt
- heeft je ademhaling een schokje, weet dat je ademhaling een schokje heeft
- adem je voornamelijk door je linkerneusgat, weet dat je voornamelijk door je linkerneusgat ademt
- zit er een piepje in je neus, weet dat er een piepje in je neus zit.
Observeer de ademhaling zoals deze op dit moment is. Laat je niet afleiden maar blijf bij de ademhaling en blijf daar langdurig. Als je dit juist doet dan cultiveer je vanzelf de '4 vormen van aandacht'.
de 4 vormen van cultiveren van aandacht
Door een juiste observatie van de ademhaling wordt, in volgorde, het volgende ontwikkeld:
aandacht op het (fysieke) lichaam
Door steeds minder (snel) afgeleid te worden en de focus geheel bij de ademhaling te houden en deze ook neutraal observeert dan ga je de uitwerking van de ademhaling én de wisselwerking tussen ademhaling en het (fysieke) lichaam steeds beter inzien.
aandacht bij de gevoelens
Door de wisselwerking tussen de ademhaling en het (fysieke) lichaam steeds beter in te zien ga je opmerken dat de gewaarwordingen op het (fysieke) lichaam ontstaan vanuit de emoties. Dat emoties beladen zijn met begeerte of met aversie en dat emotie altijd onbalans is. Als emoties wegvallen blijft gevoel over. En dat gevoel is altijd balans, neutraal en zuiver.
aandacht bij de geest
Door in te zien wat emotie is en doet en om het verschil tussen emotie en gevoel te ervaren krijgen we inzicht in wat de geest is. Deze is niet individueel en zit anders in elkaar dat je wellicht altijd denkt. In dit stadium van cultiveren leer je wat de geest is (en niet is).
aandacht bij de mentale factoren
De geest heeft een wisselwerking met de mentale factoren. Deze kun je vrij vertalen als gemoedstoestanden die voortkomen uit de emoties en het handelen of door onze gedachten worden gecreëerd. Alle gemoedstoestanden (en dus alle emoties) ontstaan uit begeerte of uit aversie dat op hun beurt weer gecreëerd wordt door onwetendheid. Dit geheel zijn de mentale factoren.
De 4 vormen van cultiveren van aandacht dienen volledig ontwikkeld te worden. Is dit juist gedaan dan brengt dit de '7 factoren van het ontwaken' met zich mee.
De 7 factoren van het ontwaken | 7 mentale factoren
In de boeddhistische dharma worden de mentale vergiften benoemd als de keten die de mens vasthoudt aan samsara. De opsomming betreft 10 vergiften met als basis onwetendheid, begeerte en aversie. Dit zijn dus de negatieve eigenschappen van een mens die uiteindelijk lijden doet veroorzaken. Aan de andere kant staan 7 mentale factoren die ontwikkeld worden op het pad naar verlichting/realisatie. Dit pad is het doorlopen van de 9 verschillende jhãna's waarbij dus gaandeweg de mentale vergiften worden losgelaten en de mentale factoren worden gecreëerd. De '7 factoren van het ontwaken' zijn 7 verschillende processen en/of inzichten die altijd in volgorde verlopen.
aandacht
.jpg)
Deels is dit even een herhaling van het voorgaande proces: 'de 4 vormen van cultiveren van aandacht'. Alleen daar doorloop je de 4 factoren één-voor-één en nu, nadat je de laatste (aandacht bij de mentale processen) geheel hebt doorlopen zie je het geheel. Het geheel inzien van aandacht is de eerste van de 7 factoren van het ontwaken. Je bent nu in staat altijd en volledig aandachtig te zijn in alle situaties en in elk proces.
aandachtig onderzoeken van de leer
Voorheen deed je aan meditatie, geloofde je de mindfulness of het boeddhisme en grotendeels was de informatie rationeel tot je gekomen d.m.v. lezingen of het lezen van boeken. Deze rationele kennis wordt Suta-mayã-pannã genoemd (kennis vanuit ratio verkregen). Nu je volledig aandacht hebt ga je kennis herkennen in je handelen (samsara) en in je meditaties (zazen). Er ontstaat Cinta-mayã-pannã (kennis vanuit ervaring verkregen). Alleen als je volledig aandacht hebt kan je deze kennis herkennen en vanaf nu ben je aandachtig in het onderzoeken van de leer.
ontwaken van energie
Het ontwaken van energie (prana) is een direct gevolg van het aandachtig onderzoeken van de leer. Deze energie is prana en er zal een vergelijking opkomen met het stadium aandacht bij de geest. De herkenning dat je niets anders bent dan prana en dat deze prana onuitputtelijk en altijd aanwezig is.
vreugde
Prana is de energie van de balans, van mededogen en compassie. De onwetende mens is bezig energie te krijgen vanuit begeerte en aversie en dit levert allerlei emoties en gemoedstoestanden op. We ervaren nu dat deze niet nodig zijn omdat prana onuitputtelijk is en vreugdevol aanvoelt. Je beleeft het stadium van het ervaren van deze vreugde.
innerlijke rust
Dit is vaak een klap-in-het-gezicht-moment wanneer we ons realiseren dat we altijd energie hebben proberen te krijgen vanuit anderen, met anderen, door anderen en dat we zodoende in energiegevechten zijn gekomen en van daaruit het gevoel van identiteit ontstaat en de wens situaties maakbaar te maken zodat we ons in die situatie goed voelen. Nu zien we in dat dat geheel onnodig is omdat we de prana hebben ontdekt. We hoeven die energiegevechten niet meer te voeren en er ontstaat een innerlijke rust.
concentratie
Doordat je situaties niet meer hoeft te monitoren en je je niet meer hoeft aan te passen, je niet meer geleid wordt door emoties en gemoedstoestanden ontstaat er innerlijke rust en daaruit concentratie. Je focus hoef je niet meer buiten jezelf te leggen maar gaat naar binnen. Dit naar binnen richten van de focus gaat nu zonder de wens jezelf te veranderen omdat we ervaren dat we niets anders zijn dan prana. Zodoende kunnen we meer geconcentreerd naar onszelf kijken en zien we wat prana werkelijk is n.l. pure gelijkmoedigheid.
gelijkmoedigheid
Dit is de laatste en misschien wel belangrijkste van de 7 factoren. Zonder gelijkmoedigheid is het moeilijk om de andere factoren tot ontwikkeling te brengen. Daarom noemt de Boeddha gelijkmoedigheid één van de 4 onbegrensde gemoedstoestanden (de andere zijn liefdevolle vriendelijkheid, mededogen en de altruïstische vreugde in de voorspoed en het geluk van anderen).
Gelijkmoedigheid wordt in het boeddhisme gedefinieerd als het kunnen accepteren van verlies en winst, lof en blaam, succes en falen zonder gehechtheid zowel voor jezelf alsook voor anderen. Gelijkmoedigheid is een gemoedstoestand waarin een ontspannen rust en stilte én een glimlach aanwezig is, de vreugde van factor 4. Er is geen oordeel over onszelf of anderen aanwezig, geen voorkeur of afkeer. Het is het kunnen zijn, zonder oordeel, met wat zich in en aan ons voordoet.
Ware kennis en bevrijding
Hoe vreemd het ook mag klinken, we zijn nu pas met het voorstadium bezig van de echte meditatie: Vipassana. Mindfulness c.q. Ãnãpãnasati is een concentratie meditatie (zie stap 6 van de 7 factoren van het ontwaken). Het werkelijk inzien en het verkrijgen van kennis en bevrijding gebeurt niet in de concentratie-meditatie maar in de inzicht-meditatie: Vipassana. Tot nu toe hebben we Cinta-mayã-pannã gekregen (kennis vanuit ervaring verkregen). Bij Vipassana gaan we Bhãvãna-mayã-pannã kennis verkrijgen door zelf ondervinden.
Uitleg op film