Prana (vitale levensstroom)

Uit dharma-lotus.nl
Versie door Admin (overleg | bijdragen) op 26 jun 2023 om 06:10 (→‎Prana Vayu binnen de Yoga)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
De richting van de 5 levensstromen in het lichaam
Vayu, Hoofdgod van de Wind

De vitale levensstromen maken deel uit van de hindoeïstische filosofie en yoga. Van deze stromen wordt geloofd dat ze worden opgewekt door het lichaam en alle biologische processen beheersen.

In samengestelde zin wordt de term Prana gebruikt, die gerelateerd is aan Vayu, de God van de Wind. In functionele zin wordt Prana ook afzonderlijk gebruikt naast de andere vier stromen:

  • Prana Vayu inademing en is tegenovergesteld aan de Apana Vayu. Stroomt naar boven en is naar binnen gericht
  • Apana Vayu; uitademing en is tegenovergesteld aan de Prana Vayu. Stroomt naar beneden en is naar buiten gericht. Je zou deze stroom dus kunnen zien als de stroom die het loslaten stimuleert
  • Udana Vayu; een omhoog gerichte stroming die de Keel-Chakra voedt
  • Samana Vayu; in- én uitademing. Stroomt van buiten naar binnen en wordt gezien als de balancerende of gelijkmakende ademhaling.
  • Vyana Vayu; verzorgt de beheersing van energie door het gehele lichaam heen. Het beweegt naar buiten én naar binnen. Het is eigenlijk de stroming die alle andere Vayu’s coördineert.

Als al deze 5 stromingen individueel én als groep in balans zijn is er pas werkelijke balans. Middels meditatie, yoga en de Prana apana samyukta beoefening kan iemand controle hebben over deze levensstromen.

Prana

Hindoeïsme

Binnen de yoga is Prana een van de vijf vitale levensstromen, met een verwijzing naar dezelfde goden uit de hindoeïstische mythologie. Prana wordt ook als gelijkstelling van Vayu gebruikt, waarbij het alle vijf stromen samen vertegenwoordigt. Van deze stromen wordt geloofd dat ze worden opgewekt door het vitaliteitslichaam (pranamaya kosha) en alle biologische processen beheersen. Het zou verantwoordelijk zijn voor de hartslag en ademhaling. Het zou het lichaam binnenkomen door de ademhaling en via het bloedvatenstelsel vervoerd worden naar alle lichaamscellen.

Met prana zou er als het ware energie worden ingeademd en vormt het de levenskracht die iedereen nodig zou hebben om op mentaal, emotioneel en fysiek niveau te kunnen functioneren. Deze levensstromen zouden met elkaar in contact staan via de verschillende chakra's die op hun beurt weer met elkaar verbonden zijn via een stelsel van energiekanalen, nadi's genoemd. Het prana zou naar de verschillende delen van het lichaam kunnen worden gestuurd of weer in goede bewegingen gebracht kunnen worden, waardoor de vitaliteit van een yogabeoefenaar vergroot wordt. Technieken die hiervoor gebruikt worden zijn het richten van de aandacht, het inzetten van de ademhalingstechnieken uit de pranayama en doen van meditatie.

Boeddhisme

Het boeddhisme kijkt geheel anders naar het concept prana. Gautama de Boeddha bereikte zijn verlichting door in te zien dat er geen ik bestaat. Volgens hem is er geen individuele identiteit en is er alleen maar prana. Volgens zijn visie (Dharma) is alles een manifestatie van prana en is prana de samenhang tussen alles. Prana is de gebonden energie daar waar chi de vrije energie is. Chi is aanwezig in lucht en ether en als chi gebonden wordt benoemde hij het als prana. Zolang de mens geloof hecht aan een individuele ik zal chi gebonden zijn en dus prana blijven, aldus zijn Dharma. Inzicht krijgen dat het ik niet bestaat zal de prana weer terug veranderen in chi, wat de uiteindelijke verlichting inhoudt.

Prana is volgens het boeddhisme datgene dat de mens werkelijk is. Het hindoeïsme gaat uit van meerdere energiestromingen, voor het boeddhisme is elke andere energiestroming een transformatie van prana. Naropa was de eerste die dit helemaal uitwerkte en beschreef dat prana kan transformeren in warmte (tummo), kracht, inzicht of helende energie.

Yoga

De Prana Vayu wordt soms wel eens verward met Prana zelf, de levensenergie. Echter is deze Vayu ook één van de vijf stromingen in ons lichaam. Deze ademhalingsstroom vindt plaats in de longen. De belangrijkste plek is het hart. Prana Vayu is de ademhalingsstroom die energie-verrijkend werkt. Deze Vayu geeft ons vitaliteit, motivatie, snelheid en energie. Deze Vayu is de basis, want alle energetische processen zijn hiervan afhankelijk.

De Prana Vayu keert naar binnen, want het neemt energie op in het lichaam. Doordat deze stroom ook voor de verspreiding van energie zorgt in ons lichaam, wordt de beweging ook wel eens opwaarts genoemd. De belangrijkste functie van deze Vayu is gaswisseling. Dit kun je al duidelijk zien in de longen, want daar vindt deze Vayu plaats. In de longen wordt de ingeademde lucht omgezet en door het hele lichaam heen gestuurd. Als je uitademt in de lucht weer omgezet, vanuit je lichaam.

Alle andere processen in het lichaam hangen samen met deze Vayu. Prana Vayu heeft invloed op het kloppen van het hart, het denken, de zintuigen, de bloedsomloop en de zenuwen. De naar binnen kerende energie zorgt ook voor ontvangen en onze ademhaling. Prana Vayu is verbonden aan het element lucht en stimuleert ons brein, hart, keel, zintuigen en longen.

ademhaling

Zoals al eerder benoemd is Prana Vayu belangrijk voor de ademhaling. Prana Vayu zorgt ervoor dat we kunnen ontvangen, net zoals we de ademhaling kunnen ontvangen in ons lichaam. Zeker als we een diepe buikademhaling kunnen creëren, kunnen we veel ontvangen. Deze Vayu staat voor de gaswisseling. Door diep adem te halen kunnen we alle nieuwe lucht, prana, energie tot ons nemen om ons lichaam te geven wat het nodig heeft. Door diep in te ademen verrijk je jouw lichaam en hierdoor worden alle andere processen gestimuleerd. Deze Vayu is de basis van alle andere stromingen in jouw lichaam.

de geest

Prana Vayu is een ademhalingsstroom die naar binnen gaat, het neemt immers de Prana op van buitenaf. Deze Vayu stimuleert het ontvangen. Het ontvangen van ademhaling en het ontvangen op veel meer gebieden. Prana Vayu stimuleert het ontvangen van alles wat we tot ons nemen. Dit kan lucht zijn, voeding, maar ook indrukken en ideeën. Wanneer deze Vayu vloeiend stroomt door het lichaam, kan onze energie ook vrij stromen. Zo kan ook onze creativiteit vrij stromen.

Prana Vayu zorgt er ook voor dat al onze zintuigen gestimuleerd worden. Doordat onze energie vrijer kan stromen zullen al onze zintuigen nog gevoeliger worden. Het kan dus zijn dat we nog meer informatie van buitenaf zullen ontvangen en opnemen. Je zou dus ook kunnen zeggen dat ons innerlijk bewustzijn, onze intuïtie, dat deze ook versterkt. Dit komt dus ook doordat onze energie versterkt wordt. Wanneer deze stroming sterk is, kunnen we de wereld steeds meer gaan zien als een mooie en fijne plek. Een plek vol met mogelijkheden en kansen. We zullen ons tevreden voelen over waar we zijn.

Als Prana Vayu niet goed doorstroomt, kunnen we last krijgen van verlangens zoals voedsel waarvan we weten dat dat niet goed voor ons is. We kunnen weer terugvallen naar ‘slechte gewoontes’. Onze mind zal rommelig en vertroebeld zijn. Onze zintuigen zijn dan ook vertroebeld en we kunnen de juiste informatie daar niet meer uit opnemen. Ook zal onze intuïtie vertroebeld zijn en we kunnen niet meer zo goed het onderscheid maken tussen onze intuïtie en alle andere gedachtes die we opmerken.

Prana Vayu binnen de Yoga

Uiteraard kun je met Yoga deze Vayu beïnvloeden. Prana Vayu zorgt namelijk voor verlenging in het lichaam. Je kunt hierbij denken aan de houdingen waarbij je veel lengte creëert in het lichaam. Denk bijvoorbeeld aan Parsvakonasana of een hoge plank. Prana Vayu zorgt voor energie verhoging en dat kan dus ook in het lichaam. Telkens wanneer je inademt en je bijvoorbeeld de armen mee omhoog neemt, werk je met deze Vayu. Je zorgt voor ruimte en verlening in het lichaam zodat de energie daar doorheen kan gaan. Ook opent deze Vayu het bovenlichaam, hoofd en armen. Deze ademhalingsstroom wordt dus nog actiever en krijgt nog meer ruimte bij achteroverbuigingen. Denk hierbij aan de brug (Setu Bandhasana) of de koeienkophouding (Gomukhasana). In deze houdingen open je het borstgebied en dat is precies het gebied waar de Prana Vayu doorheen stroomt. Door hier meer ruimte te creëren zal de ademhaling en energie vrijer kunnen stromen.

Als je deze houdingen de volgende keer doet, kijk of je dan heel bewust jouw ademhaling er naar toe kunt sturen. Zo kun je deze Vayu nog meer activeren. Soms voelt dat misschien een beetje ongemakkelijk, maar sluit je ogen en adem naar dit gebied toe en kijk wat er ontstaat.

Uitleg op film