|
|
| Regel 1: |
Regel 1: |
| {{#seo:
| |
| |title=Uitleg over de boeddhistische kijk op Verlichting
| |
| |titlemode=append
| |
| |keywords=boeddhisme, boeddha, boeddhistisch, Dharma, Pali-canon, Gautama, boeddhist, waarheden, soetra, sutta, Dhamma, meditatie, inzicht, Ivar Mol, Dharma-Lotus, mindfulness, India, Nepal
| |
| |description=Uitgebreide uitleg over het boeddhisme in het algemeen en de boeddhistische filosofie, de Dharma en de Pali-canon in het bijzonder.
| |
| }}
| |
| {{boeddhisme}} | | {{boeddhisme}} |
| [[File:Buddha B190843.jpg|thumb|Toen [[Gautama de Boeddha]] de verlichting bereikte raakte hij met zijn rechterhand de aarde aan zodat deze zijn getuige was]]
| | '''Vesak''' ( Pali: Vesakha, Sanskriet: Vaisakha) is een periode waarin de geboorte (in [[Lumbini]]), [[verlichting]] (in [[Bodhgaya]]) én dood ([[Parinirvana]] in [[Kushinagar]]) van [[Gautama de Boeddha]] wordt herdacht. Vesak staat ook bekend onder de namen 'Boeddha Jayanti', 'Buddha Purnima' en 'Buddha Day'. |
| [[File:018 Bodhi Tree (9219396225).jpg|thumb|De Bodhi-tree, kleindochter van de boom waaronder Gautama de Boeddha de verlichting vond, Bodhgaya, India]] | |
| In de [[dharma|boeddhistische dharma]] wordt weinig gesproken over wat precies de '''verlichting/realisatie''' inhoud. Er wordt wel gesproken hoe deze verlichting/realisatie is te bereiken en welke karaktereigenschappen iemand gaat loslaten of creëren op weg naar dit stadium.
| |
|
| |
|
| Iemand die serieus mediteert zal door het aanscherpen van zijn concentratie, neutraliteit en observatie een zuivere staat van bewustzijn gaan ontwikkelen. Deze zuivere staat van bewustzijn zal de 9 jhãna's gaan doorlopen en uiteindelijk bij de vier verwezenlijking uitkomen die wel eens de vier stadia van verlichting worden genoemd. Deze stadia moeten echter niet gezien worden als iets wat bereikt kan worden. Verlichting/realisatie is niets anders dan de ultieme werkelijkheid inzien en dat geschiedt alleen door inzichten te verkrijgen en de mentale vergiften los te laten. Elk stadium van verlichting is dan ook niet iets wat bereikt is maar iets wat losgelaten is.
| | ==De viering== |
|
| |
|
| Kan iedereen de verlichting bereiken? Het antwoord is een een overduidelijk nee. Gautama de Boeddha omschreef [[Pali-canon]]: Kannakatthala-Sutta, MN 90, ii 127-129, 10) vijf voorwaarden waaraan iemand moet voldoen om de verlichting te kunnen bereiken:
| | Vesak duurt meerdere dagen en wordt in de meeste landen in eerste maand van het jaar met 2 volle manen gevierd. Thailand en Singapore vieren Vesak op de 2e volle maan van het jaar vanwege een andere lokale maanviering. |
|
| |
|
| * een beoefenaar dient een onvoorwaardelijk vertrouwen te hebben in de Boeddha, de sangha en de dharma.
| | Op Vesak komen zowel vrome boeddhisten als volgelingen voor zonsopgang bijeen in hun verschillende tempels voor het ceremonieel en eervol hijsen van de boeddhistische vlag en het zingen van hymnen ter ere van de Boeddha, de [[dharma]] (zijn leringen) en de [[Sangha]] (zijn discipelen). Toegewijden kunnen eenvoudige offers brengen van bloemen en kaarsen aan de voeten van hun leraar te liggen. Deze symbolische offers zijn bedoeld om de volgelingen eraan te herinneren dat net zoals de prachtige bloemen na korte tijd zouden verdorren, en de kaarsen en joss-sticks spoedig zouden doorbranden, zo ook het leven onderhevig is aan verval en vernietiging. Toegewijden wordt opgedragen een speciale poging te doen om geen enkele vorm van moord te plegen. Ze worden aangemoedigd om voor die dag alleen vegetarisch voedsel te eten. In sommige landen, met name Sri Lanka, zijn er twee dagen gereserveerd voor de viering van Vesak, en zijn alle slijterijen en slachthuizen tijdens die twee dagen bij regeringsbesluit gesloten. |
| * een beoefenaar is in balans, heeft een evenwichtige spijsvertering en is gematigd.
| |
| * hij is niet sluw of bedrieglijk.
| |
| * hij blijft energie opbrengen om onheilzame mentale factoren op te geven en heilzame mentale factoren te verkrijgen.
| |
| * hij is intelligent.
| |
|
| |
| ==1e verwezenlijking: het pad van stroom-betreden (sotãpatti-maggacitta)==
| |
| Een kind dat in Sinterklaas gelooft is onwetend. Het gelooft en reageert op een fabel en het is moeilijk het kind daar van af te brengen. Als het kind ouder wordt zullen bepaalde dingen gaan opvallen en tezamen met verhalen van anderen komen de eerste twijfels. Het kind doorloopt zodoende enkele stadia (vergelijkbaar met de eerste 3 jhãna's) maar gelooft in elk stadium nog steeds in Sinterklaas. Ook is het voor een ouder mogelijk om alle twijfels weg te krijgen en het geloof weer te versterken.
| |
|
| |
|
| Dit gaat zo door tot het kind een laatste rest onwetendheid inziet en twijfelt. Het kind heeft een volledig doorvoeld en beargumenteerd inzicht gekregen: Sinterklaas bestaat niet. Vanaf dit moment hoort het kind bij de niet-gelovers en zal nooit meer terugvallen in het geloof in Sinterklaas.
| | Ook vogels, insecten en dieren worden bij duizenden vrijgelaten in wat bekend staat als een 'symbolische daad van bevrijding', namelijk het geven van vrijheid aan degenen die in gevangenschap zijn, opgesloten of tegen hun wil gemarteld. (De praktijk is echter in sommige landen, zoals Singapore, verboden, omdat wordt aangenomen dat de vrijgelaten dieren niet op lange termijn kunnen overleven en een nadelige invloed kunnen hebben op het lokale ecosysteem als ze dat wel doen.) |
| In het berggebied van de Himalaya zijn vele waterstromen die naar beneden stromen. Elk stroompje is vergelijkbaar met stromen van inzicht en elke stroompje zou uit kunnen monden in de rivier de Ganges. het pad van stroom-betreden is de samenkomst van vele stromen en het vormen van het brongebied van de Ganges. Als het stroompje eenmaal één is geworden met de Ganges zal het nooit meer een afzonderlijk stroompje worden en ligt zijn bestemming vast: het uitmonden in de oceaan.
| |
|
| |
|
| Op eenzelfde manier doorloopt een beoefenaar de [[Jhãna|jhãna's]] en komt uiteindelijk tot een realiteit die zo sterk en indringend is dat het [[bewustzijn]] fundamenteel een verandering heeft ondergaan en niet meer zal terugvallen in onwetendheid. De persoon heeft drie [[mentale vergiften]] uitgeroeid te weten:
| | Sommige vrome boeddhisten zullen eenvoudige witte kleding dragen en de hele dag in tempels doorbrengen met hernieuwde vastberadenheid om de acht voorschriften na te leven. |
|
| |
|
| ===de onjuiste zienswijze dat er persoonlijkheid is===
| | Vrome boeddhisten verbinden zich ertoe een nobel leven te leiden volgens de leer door dagelijks te bevestigen dat ze de [[5 voorschriften]] naleven. Op speciale dagen, met name nieuwe maan en volle maan, houden ze zich echter aan de acht voorschriften om zichzelf te oefenen in het beoefenen van moraliteit, eenvoud en nederigheid. |
| Om tot dit inzicht te komen moeten eerst twee andere inzichten bereikt zijn: dat niets blijvend is maar alles opkomt en vergaat. Zodoende is alles veranderlijk en continu in beweging. Wat op seconde 1 zo is, is in seconde 2 alweer veranderd en in seconde 3 vergaan en deelprocessen reeds opgegaan in weer iets anders.
| |
|
| |
|
| Een ander inzicht dat verkregen moet worden is dat alles met elkaar te maken kán hebben. Er bestaat dus oorzaak en gevolg en dit is niet lineair. een oorzaak kan 1.000 gevolgen hebben en een gevolg kan 1.000 oorzaken hebben. Het is onmogelijk te beredeneren wat de oorzakelijke verbanden zijn want die achterhaal je nooit.
| | Sommige tempels tonen ook een klein standbeeld van de Boeddha voor het altaar in een kleine bak versierd met bloemen en gevuld met water of zoete thee zodat toegewijden over het beeld kunnen gieten. Dit is symbolisch voor de zuivering van het slechte karma van een beoefenaar en het naspelen van de gebeurtenissen na de geboorte van de Boeddha, toen deva's en geesten hem hemelse offers brachten. |
|
| |
|
| Als deze twee inzichten werkelijk verkregen zijn ontkom je niet aan de conclusie dat de zienswijze dat er een zelf bestaat een onjuiste is.
| | Van toegewijden wordt verwacht dat ze luisteren naar lezingen van monniken. Op deze dag zullen monniken verzen reciteren die de Boeddha vijfentwintig eeuwen geleden heeft uitgesproken om vrede en geluk op te roepen voor de regering en het volk. Boeddhisten worden eraan herinnerd in harmonie te leven met mensen van andere religies en de overtuigingen van andere mensen te respecteren, zoals de Boeddha leerde. |
| Binnen de jhãna's is dit de jhãna van het vormgebied.
| |
|
| |
| ===twijfel omtrent (delen van) de dharma===
| |
| De dharma is niet de visie van Gautama de Boeddha. Dharma is de ultieme werkelijkheid en Gautama de Boeddha legde deze uit omdat hij deze volledig inzag. Er zat geen enkele persoonlijk component in zijn uitleg. De ultieme werkelijkheid is zoals hij is en deze is niet maakbaar of aan interpretatie onderhevig en beantwoord niet aan cultuur of tijdsgeest. Zolang iemand probeert de ultieme werkelijk naar zijn hand te zetten of te interpreteren kan het pad van stroombetreden nooit bereikt worden. Een stroombetreder heeft geen enkele twijfel over de waarde van de dharma omdat hij inherent ervaren heeft dat deze juist is.
| |
|
| |
|
| ===de onjuiste zienswijze dat de geest gezuiverd kan worden middels rituelen of ceremoniën=== | | ==Geluk brengen aan anderen== |
| De vorige twee inzichten komen hierin wederom terug. De geest kan niet gezuiverd worden aangezien er niets persoonlijk is. En als je denkt dat een ritueel of ceremonie effectief zal zijn heb je de dharma niet (volledig) begrepen: een externe input kan je niet zuiverder maken; het gehele proces dien je zelf te doen.
| |
|
| |
|
| ===vernietiging van conditioneringen===
| | Vesak vieren betekent ook speciale inspanningen leveren om geluk te brengen aan de ongelukkigen zoals bejaarden, gehandicapten en zieken. Tot op de dag van vandaag zullen boeddhisten geschenken uitdelen in de vorm van geld of vrijwilligerswerk doen in verschillende liefdadigheidsinstellingen in het hele land. Vesak is ook een tijd van grote vreugde en geluk, niet uitgedrukt door toe te geven aan iemands eetlust, maar door zich te concentreren op nuttige activiteiten zoals het decoreren en verlichten van tempels, of schilderen en het creëren van prachtige scènes uit het leven van de Boeddha voor openbare verspreiding. Vrome boeddhisten wedijveren ook met elkaar om verfrissingen en vegetarisch voedsel te bieden aan volgers die de tempel bezoeken om hulde te brengen aan de Verlichte. |
| Het diepe inherente inzicht dat er geen persoonlijkheid is en het rotsvaste vertrouwen in de dharma leidt ertoe dat enkele conditioneringen vernietigd worden. Deze conditioneringen leiden tot de meest grove emoties en gemoedstoestanden van verlangen, haat en onwetendheid die op hun beurt altijd het reïncarnatieproces op gang hebben gehouden.
| |
| Bij de 2e jhãna (de jhãna's van het vormloze gebied) hebben we ingezien dat vorm niet bestaat, we ervaren echter nog wel in concepten. Vóór de eerste verwezenlijking zien we alles als vorm én conceptueel en zijn we geconditioneerd. Ná de eerdte verwezenlijking zien we niets als vorm maar nog wel conceptueel en zijn daarom deels geconditioneerd en deel ongeconditioneerd. Het ongeconditioneerde deel is echter daar en de beoefenaar is hier. Op momenten kan dit samenvallen maar dit is doorgaans tijdens meditatie en weinig daarbuiten. Dit wordt wel ons streven op weg naar de tweede verwezenlijking genoemd. Door deze realisaties heeft de beoefenaar nog maximaal zeven levens nodig om tot volledige verlichting/realisatie te komen.
| |
|
| |
|
| De eerste verwezenlijking is de duidelijkst merkbare van alle. Dit komt omdat hier voor de alle eerste keer de inzichten bij elkaar komen en een realisatie geven. De volgende verwezenlijkingen zijn voortzettingen hierop. Dit wil echter niet zeggen dat de eerste verwezenlijking ook altijd opgemerkt wordt. Hoewel in de minderheid, kan het voorkomen dat de eerste verwezenlijking wel plaatsvindt maar niet opgemerkt wordt.
| | ==Eerbetoon aan de Boeddha== |
|
| |
|
| ==2e verwezenlijking: het pad van nog-eenmaal-terugkeren (sakadãgãmi-maggacitta)==
| | Volgens de overlevering leerde de Boeddha zijn volgelingen hoe ze hem eer moesten bewijzen. Vlak voordat hij stierf, zag hij zijn trouwe bediende [[Ananda]] huilen. De Boeddha adviseerde hem niet te huilen, maar om de universele wet te begrijpen dat alle samengestelde dingen (zelfs zijn eigen lichaam) moeten uiteenvallen. Hij adviseerde iedereen om niet te huilen over het uiteenvallen van het fysieke lichaam, maar om zijn leringen (de dharma) voortaan als hun leraar te beschouwen, omdat alleen de waarheid van de dhamma eeuwig is en niet onderhevig aan de wet van verandering. Hij benadrukte ook dat de manier om hem hulde te brengen niet alleen was door bloemen, wierook en lichtjes te offeren, maar door er echt en oprecht naar te streven zijn leringen te volgen. |
| De tweede verwezenlijking verzwakt de conditioneringen die leiden tot de minder grovee emoties en gemoedstoestanden van verlangen, haat en onwetendheid. Deze worden echter niet vernietigd, iets wat bij de eerste verwezenlijking wel plaatsvind met de meest grove emoties en gemoedstoestanden. Daarom wordt de tweede verwezenlijking als milder ervaren. Het is als een dimmer van een lamp die opgeschoven wordt zodat er vanaf nu structureel meer licht en helderheid is.
| |
| | |
| Waar het bij de ongeconditioneerde eerste verwezenlijking een streven was omdat het nog niet continue wordt ervaren, daar is het nu geheel bereikt. We zien in dat het ongeconditioneerde ook het enige is wat in reële zin bestaat en het geconditioneerde metaforisch is en alleen bestaat in individuele waarheden. We proberen niet meer verlichting/realisatie te bereiken maar leren onze ongeconditioneerde staat te stabiliseren en meer aarding te geven. Er is ingezien dat vorm én concepten niet bestaan maar we ervaren echter wel in concepten. De loze aard van de persoonlijkheid is gerealiseerd maar de geconditioneerde geest blijft zich verzetten. Realisatie is dus weliswaar bereikt maar het ego is nog aanwezig en heeft zeggenschap.
| |
| | |
| Iemand die de tweede verwezenlijking heeft bereikt heeft nog maximaal een leven nodig om tot volledige verlichting/realisatie te komen.
| |
| Binnen de jhãna's behoort dit tot de vipassana jhãna's.
| |
| | |
| ==3e verwezenlijking: het pad van niet-meer-terugkeren (anãgãmi-maggacitta)==
| |
| De dimmer van de lamp die bij de tweede verwezenlijking al meer open werd gedraaid wordt nu bijna helemaal open gezet. De laatste rest conditioneringen wordt verwijderd zodat alle vormen van zintuiglijk verlangen en aversie verdwijnen.
| |
| | |
| Er is ingezien dat vorm én concepten niet bestaan en we ervaren ook nauwelijks meer in concepten op een enkeling na. Het geloof dat we, hoewel we zelfloos zijn en toch ergens bestaan, herboren gaan worden. Er zijn nog vijf ketens die de beoefenaar boeit:
| |
| | |
| * het verlangen om in het vormgebied herboren te worden.
| |
| * het verlangen om in het vormloze gebied geboren te worden.
| |
| * eigenwaan.
| |
| * mentale rusteloosheid.
| |
| * spirituele onwetendheid.
| |
| | |
| Het is dus mogelijk dat het ontstaan der emoties/vijf aggregaten volledig is ingezien en de zelfloosheid bereikt is en toch niet volledig verlicht/gerealiseerd is omdat we het allerlaatste geloof in iets van bestaansrecht vast blijven houden. Dit geloof is slechts matig aanwezig en de persoon zal in dit leven de verlichting/realisatie bereiken.
| |
| Vanaf nu verkeren we in de bovenwereldse jhãna's.
| |
| | |
| ==4e verwezenlijking: het pad van arhatschap (arahatta-maggacitta)==
| |
| Niets bestaat inherent, zelfs niets bestaat niet alsook het niet is. Zowel het bestaan als het niet-bestaan zijn concepten die nu volledig worden ingezien en daarmee worden ook de laatste vijf ketens losgelaten en treedt het [[arhat|arhatschap]] in.
| |
| | |
| Een arhat is dus volledig verlicht/gerealiseerd en zal niet meer incarneren. Toch heeft hij nog een lichaam en geest maar alle conditioneringen zijn weg evenals alle karma. Nieuw karma wordt niet meer aangemaakt en hiermee vervalt de brandstof waarop het reïncarnatieproces draait.
| |
| In de Sansaka-Sutta (MN 76, i 523, 45) worden vijf eigenschappen van een arhat opgenoemd:
| |
| | |
| * hij is niet meer in staat opzettelijk een levend wezen van het leven te beroven.
| |
| * hij is niet meer in staat te nemen wat niet gegeven is.
| |
| * hij is niet meer in staat seks te bedrijven.
| |
| * hij is niet meer in staat om bewust onwaarheid te spreken.
| |
| * hij is niet meer in staat voorraden aan te leggen of daarvan te genieten.
| |
| | |
| De vraag waar de arhat na zijn dood naartoe gaat is vragen waar het vuur naartoe gaat als de brandstof is opgebrand.
| |
| | |
| ==Stadia van verlichting==
| |
| Bij de jhãna's worden de verschillende stadia van verlichting besproken vanuit het proces gezien. In de Mahã-Assapura-Sutta wordt het beschreven vanuit de beoefenaar bezien:
| |
| | |
| :''Monniken, deze monnik wordt een asceet genoemd, een brahmaan, een ingewijde, een kenner, een geleerde, een edele, een heilige.''
| |
| :''En wanneer is een monnik een asceet (samana)?, Als zijn slechte, onheilzame geestestoestanden tot rust gebracht (samita) zijn, die bezoedelen, tot wedergeboorte leiden, met smart beladen zijn, leed als vrucht hebben en in de :toekomst tot geboorte, ouderdom en dood leiden.''
| |
| :''In dat geval is een monnik een asceet.''
| |
| :''En wanneer is een monnik een brahmaan? Als bij hem zulke slechte, onheilzame geestestoestanden buitengesloten (bãhita) zijn. ''
| |
| :''In dat geval is een monnik een brahmaan.''
| |
| :''En wanneer is een monnik een ingewijde (nahãtaka)? Als bij hem zulke slechte, onheilzame geestestoestanden afgewassen (nahãta) zijn.''
| |
| :''In dat geval is een monnik een ingewijde.''
| |
| :''En wanneer is een monnik een kenner (vedagü)? Als door hem zulke slechte, onheilzame geestestoestanden gekend betekendt (vidita) worden. ''
| |
| :''In dat geval is een monnik een kenner. ''
| |
| :''En wanneer is een monnik een geleerde (sottiya)? Als bij hem zulke slechte, onheilzame geestestoestanden weggestroomd (nissuta) zijn. ''
| |
| :''In dat geval is een monnik een kenner.''
| |
| :''En wanneer is een monnik een edele (ariya)? Als zulke slechte, onheilzame geestestoestanden ver van hem weg (ãraka) zijn. ''
| |
| :''In dat geval is een monnik een edele.''
| |
| :''En wanneer is een monnik een heilige (arahat)? Als zulke slechte, onheilzame geestestoestanden volledig verdwenen zijn. ''
| |
| :''In dat geval is een monnik een heilige.''
| |
| (Mahã-Assapura-Sutta, MN, 39, i 280, 22-29).
| |
| | |
| In onderstaand schema is te zien wie welke [[mentale vergiften]] heeft opgegeven.
| |
| | |
| | |
| | |
| <table border="1" width="600" cellspacing="1" cellpadding="2">
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7"> </td>
| |
| <td width="17%" bgcolor="#F7F3D7">stroom<br>
| |
| betreder</td>
| |
| <td width="17%" bgcolor="#F7F3D7">éénmaal<br>
| |
| terugkeren</td>
| |
| <td width="17%" bgcolor="#F7F3D7">niet<br>
| |
| terugkeren</td>
| |
| <td width="17%" bgcolor="#F7F3D7">arhahat</td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">verlangen (zintuiglijk)</td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%">x</td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">verlangen (overig)</td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%">x</td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">haat </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%">x</td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">onwetendheid</td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%">x</td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">hoogmoed</td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%">x</td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">onjuiste zienswijzen</td>
| |
| <td align="center" width="17%">x</td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">twijfel</td>
| |
| <td align="center" width="17%">x</td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">dufheid</td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%">x</td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">rusteloosheid</td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%"> </td>
| |
| <td align="center" width="17%">x</td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">morele schaamteloosheid</td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center">x</td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">morele onbevreesdheid</td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center">x</td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">jaloezie *</td>
| |
| <td width="17%" align="center">x</td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">gierigheid *</td>
| |
| <td width="17%" align="center">x</td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">wroeging *</td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| <td width="17%" align="center">x</td>
| |
| <td width="17%" align="center"> </td>
| |
| </tr>
| |
| <tr>
| |
| <td width="100%" colspan="5">* in deze opsomming worden
| |
| jaloezie, gierigheid en wroeging als extra mentale
| |
| vergiften opgenomen, omdat deze in andere geschriften
| |
| ook wel eens genoemd worden.<br>
| |
| (Bron: Abhidhamma-pitaka (IV, 38-41).</td>
| |
| </tr>
| |
| </table>
| |
|
| |
|
|
| |
|
| [[categorie: boeddhisme]] | | [[categorie: boeddhisme]] |
Vesak ( Pali: Vesakha, Sanskriet: Vaisakha) is een periode waarin de geboorte (in Lumbini), verlichting (in Bodhgaya) én dood (Parinirvana in Kushinagar) van Gautama de Boeddha wordt herdacht. Vesak staat ook bekend onder de namen 'Boeddha Jayanti', 'Buddha Purnima' en 'Buddha Day'.
De viering
Vesak duurt meerdere dagen en wordt in de meeste landen in eerste maand van het jaar met 2 volle manen gevierd. Thailand en Singapore vieren Vesak op de 2e volle maan van het jaar vanwege een andere lokale maanviering.
Op Vesak komen zowel vrome boeddhisten als volgelingen voor zonsopgang bijeen in hun verschillende tempels voor het ceremonieel en eervol hijsen van de boeddhistische vlag en het zingen van hymnen ter ere van de Boeddha, de dharma (zijn leringen) en de Sangha (zijn discipelen). Toegewijden kunnen eenvoudige offers brengen van bloemen en kaarsen aan de voeten van hun leraar te liggen. Deze symbolische offers zijn bedoeld om de volgelingen eraan te herinneren dat net zoals de prachtige bloemen na korte tijd zouden verdorren, en de kaarsen en joss-sticks spoedig zouden doorbranden, zo ook het leven onderhevig is aan verval en vernietiging. Toegewijden wordt opgedragen een speciale poging te doen om geen enkele vorm van moord te plegen. Ze worden aangemoedigd om voor die dag alleen vegetarisch voedsel te eten. In sommige landen, met name Sri Lanka, zijn er twee dagen gereserveerd voor de viering van Vesak, en zijn alle slijterijen en slachthuizen tijdens die twee dagen bij regeringsbesluit gesloten.
Ook vogels, insecten en dieren worden bij duizenden vrijgelaten in wat bekend staat als een 'symbolische daad van bevrijding', namelijk het geven van vrijheid aan degenen die in gevangenschap zijn, opgesloten of tegen hun wil gemarteld. (De praktijk is echter in sommige landen, zoals Singapore, verboden, omdat wordt aangenomen dat de vrijgelaten dieren niet op lange termijn kunnen overleven en een nadelige invloed kunnen hebben op het lokale ecosysteem als ze dat wel doen.)
Sommige vrome boeddhisten zullen eenvoudige witte kleding dragen en de hele dag in tempels doorbrengen met hernieuwde vastberadenheid om de acht voorschriften na te leven.
Vrome boeddhisten verbinden zich ertoe een nobel leven te leiden volgens de leer door dagelijks te bevestigen dat ze de 5 voorschriften naleven. Op speciale dagen, met name nieuwe maan en volle maan, houden ze zich echter aan de acht voorschriften om zichzelf te oefenen in het beoefenen van moraliteit, eenvoud en nederigheid.
Sommige tempels tonen ook een klein standbeeld van de Boeddha voor het altaar in een kleine bak versierd met bloemen en gevuld met water of zoete thee zodat toegewijden over het beeld kunnen gieten. Dit is symbolisch voor de zuivering van het slechte karma van een beoefenaar en het naspelen van de gebeurtenissen na de geboorte van de Boeddha, toen deva's en geesten hem hemelse offers brachten.
Van toegewijden wordt verwacht dat ze luisteren naar lezingen van monniken. Op deze dag zullen monniken verzen reciteren die de Boeddha vijfentwintig eeuwen geleden heeft uitgesproken om vrede en geluk op te roepen voor de regering en het volk. Boeddhisten worden eraan herinnerd in harmonie te leven met mensen van andere religies en de overtuigingen van andere mensen te respecteren, zoals de Boeddha leerde.
Geluk brengen aan anderen
Vesak vieren betekent ook speciale inspanningen leveren om geluk te brengen aan de ongelukkigen zoals bejaarden, gehandicapten en zieken. Tot op de dag van vandaag zullen boeddhisten geschenken uitdelen in de vorm van geld of vrijwilligerswerk doen in verschillende liefdadigheidsinstellingen in het hele land. Vesak is ook een tijd van grote vreugde en geluk, niet uitgedrukt door toe te geven aan iemands eetlust, maar door zich te concentreren op nuttige activiteiten zoals het decoreren en verlichten van tempels, of schilderen en het creëren van prachtige scènes uit het leven van de Boeddha voor openbare verspreiding. Vrome boeddhisten wedijveren ook met elkaar om verfrissingen en vegetarisch voedsel te bieden aan volgers die de tempel bezoeken om hulde te brengen aan de Verlichte.
Eerbetoon aan de Boeddha
Volgens de overlevering leerde de Boeddha zijn volgelingen hoe ze hem eer moesten bewijzen. Vlak voordat hij stierf, zag hij zijn trouwe bediende Ananda huilen. De Boeddha adviseerde hem niet te huilen, maar om de universele wet te begrijpen dat alle samengestelde dingen (zelfs zijn eigen lichaam) moeten uiteenvallen. Hij adviseerde iedereen om niet te huilen over het uiteenvallen van het fysieke lichaam, maar om zijn leringen (de dharma) voortaan als hun leraar te beschouwen, omdat alleen de waarheid van de dhamma eeuwig is en niet onderhevig aan de wet van verandering. Hij benadrukte ook dat de manier om hem hulde te brengen niet alleen was door bloemen, wierook en lichtjes te offeren, maar door er echt en oprecht naar te streven zijn leringen te volgen.
