Verlichting en Mineralen: verschil tussen pagina's

Uit dharma-lotus.nl
(Verschil tussen pagina's)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Nieuwe pagina aangemaakt met '{{#seo: |title=Uitleg over de boeddhistische kijk op Verlichting |titlemode=append |keywords=boeddhisme, boeddha, boeddhistisch, Dharma, Pali-canon, Gautama, boeddhist, waarheden, soetra, sutta, Dhamma, meditatie, inzicht, Ivar Mol, Dharma-Lotus, mindfulness, India, Nepal |description=Uitgebreide uitleg over het boeddhisme in het algemeen en de boeddhistische filosofie, de Dharma en de Pali-canon in het bijzonder. }} {{boeddhisme}} File:Buddha B190843.jp...')
 
(Nieuwe pagina aangemaakt met '{{voedingsmiddelen}} ''Mineralen'''' zijn, net als vitaminen, voedingsstoffen die in kleine hoeveelheden voorkomen in eten en drinken. Ze zijn nodig voor een goede gezondheid en normale groei en ontwikkeling. Ze leveren geen energie. Mineralen die je lichaam maar weinig nodig heeft heten spoorelementen. Het lichaam kan mineralen en spoorelementen niet zelf aanmaken. Je moet ze daarom binnenkrijgen via je eten en drinken. Er zijn essentiële (onmisbare) en...')
 
Regel 1: Regel 1:
{{#seo:
{{voedingsmiddelen}}
|title=Uitleg over de boeddhistische kijk op Verlichting
''Mineralen'''' zijn, net als [[vitaminen]], voedingsstoffen die in kleine hoeveelheden voorkomen in eten en drinken. Ze zijn nodig voor een goede gezondheid en normale groei en ontwikkeling. Ze leveren geen energie.
|titlemode=append
Mineralen die je lichaam maar weinig nodig heeft heten spoorelementen.
|keywords=boeddhisme, boeddha, boeddhistisch, Dharma, Pali-canon, Gautama, boeddhist, waarheden, soetra, sutta, Dhamma, meditatie, inzicht, Ivar Mol, Dharma-Lotus, mindfulness, India, Nepal
|description=Uitgebreide uitleg over het boeddhisme in het algemeen en de boeddhistische filosofie, de Dharma en de Pali-canon in het bijzonder. 
}}
{{boeddhisme}}
[[File:Buddha B190843.jpg|thumb|Toen [[Gautama de Boeddha]] de verlichting bereikte raakte hij met zijn rechterhand de aarde aan zodat deze zijn getuige was]]
[[File:018 Bodhi Tree (9219396225).jpg|thumb|De Bodhi-tree, kleindochter van de boom waaronder Gautama de Boeddha de verlichting vond, Bodhgaya, India]]
In de [[dharma|boeddhistische dharma]] wordt weinig gesproken over wat precies de '''verlichting/realisatie''' inhoud. Er wordt wel gesproken hoe deze verlichting/realisatie is te bereiken en welke karaktereigenschappen iemand gaat loslaten of creëren op weg naar dit stadium.


Iemand die serieus mediteert zal door het aanscherpen van zijn concentratie, neutraliteit en observatie een zuivere staat van bewustzijn gaan ontwikkelen. Deze zuivere staat van bewustzijn zal de 9 jhãna's gaan doorlopen en uiteindelijk bij de vier verwezenlijking uitkomen die wel eens de vier stadia van verlichting worden genoemd. Deze stadia moeten echter niet gezien worden als iets wat bereikt kan worden. Verlichting/realisatie is niets anders dan de ultieme werkelijkheid inzien en dat geschiedt alleen door inzichten te verkrijgen en de mentale vergiften los te laten. Elk stadium van verlichting is dan ook niet iets wat bereikt is maar iets wat losgelaten is.  
Het lichaam kan mineralen en spoorelementen niet zelf aanmaken. Je moet ze daarom binnenkrijgen via je eten en drinken. Er zijn essentiële (onmisbare) en niet-essentiële mineralen en spoorelementen. Voor essentiële mineralen en spoorelementen bestaan aanbevelingen voor wat je elke dag nodig hebt.


Kan iedereen de verlichting bereiken? Het antwoord is een een overduidelijk nee. Gautama de Boeddha omschreef [[Pali-canon]]: Kannakatthala-Sutta, MN 90, ii 127-129, 10) vijf voorwaarden waaraan iemand moet voldoen om de verlichting te kunnen bereiken:
==Verschil vitaminen, minderalen en spoorelementen==


* een beoefenaar dient een onvoorwaardelijk vertrouwen te hebben in de Boeddha, de sangha en de dharma.
Vitamines en mineralen worden vaak in één adem genoemd. In het lichaam zijn beiden onmisbaar bij veel processen. Lees hier wat precies de overeenkomsten en verschillen zijn.
* een beoefenaar is in balans, heeft een evenwichtige spijsvertering en is gematigd.
Zowel vitamines als mineralen haal je uit een gezonde voeding. Het zijn zogenaamde microvoedingsstoffen die zorgen voor belangrijke processen in het lichaam. Denk bijvoorbeeld aan de opbouw van de botten. Hierbij werken vitamine D en het mineraal calcium intensief samen.
* hij is niet sluw of bedrieglijk.
* hij blijft energie opbrengen om onheilzame mentale factoren op te geven en heilzame mentale factoren te verkrijgen.
* hij is intelligent.
  
==1e verwezenlijking: het pad van stroom-betreden (sotãpatti-maggacitta)==
Een kind dat in Sinterklaas gelooft is onwetend. Het gelooft en reageert op een fabel en het is moeilijk het kind daar van af te brengen. Als het kind ouder wordt zullen bepaalde dingen gaan opvallen en tezamen met verhalen van anderen komen de eerste twijfels. Het kind doorloopt zodoende enkele stadia (vergelijkbaar met de eerste 3 jhãna's) maar gelooft in elk stadium nog steeds in Sinterklaas. Ook is het voor een ouder mogelijk om alle twijfels weg te krijgen en het geloof weer te versterken.


Dit gaat zo door tot het kind een laatste rest onwetendheid inziet en twijfelt. Het kind heeft een volledig doorvoeld en beargumenteerd inzicht gekregen: Sinterklaas bestaat niet. Vanaf dit moment hoort het kind bij de niet-gelovers en zal nooit meer terugvallen in het geloof in Sinterklaas.
Het belangrijkste verschil tussen vitamines en mineralen is een scheikundig verschil. Vitamines komen uit de levende natuur en kunnen door sommige planten of dieren zelf gemaakt worden, terwijl mineralen uit de dode natuur komen en door planten moeten worden opgenomen uit de aarde en door dieren uit voeding of water.
In het berggebied van de Himalaya zijn vele waterstromen die naar beneden stromen. Elk stroompje is vergelijkbaar met stromen van inzicht en elke stroompje zou uit kunnen monden in de rivier de Ganges. het pad van stroom-betreden is de samenkomst van vele stromen en het vormen van het brongebied van de Ganges. Als het stroompje eenmaal één is geworden met de Ganges zal het nooit meer een afzonderlijk stroompje worden en ligt zijn bestemming vast: het uitmonden in de oceaan.


Op eenzelfde manier doorloopt een beoefenaar de [[Jhãna|jhãna's]] en komt uiteindelijk tot een realiteit die zo sterk en indringend is dat het [[bewustzijn]] fundamenteel een verandering heeft ondergaan en niet meer zal terugvallen in onwetendheid. De persoon heeft drie [[mentale vergiften]] uitgeroeid te weten:
Naast mineralen zijn er ook spoorelementen. Het verschil tussen mineralen en spoorelementen is de hoeveelheid waarin het lichaam ze nodig heeft. Van mineralen heb je meer nodig dan van spoorelementen. Bekend is dat de mineralen calcium, magnesium, kalium, natrium, chloride en fosfor essentieel zijn. Essentiële spoorelementen zijn jodium, ijzer, chroom, koper, zink, mangaan, seleen en molybdeen. Voor het gemak zijn alle mineralen en spoorelementen te vinden onder mineralen.


===de onjuiste zienswijze dat er persoonlijkheid is===
==Opname van mineralen en spoorelementen==
Om tot dit inzicht te komen moeten eerst twee andere inzichten bereikt zijn: dat niets blijvend is maar alles opkomt en vergaat. Zodoende is alles veranderlijk en continu in beweging. Wat op seconde 1 zo is, is in seconde 2 alweer veranderd en in seconde 3 vergaan en deelprocessen reeds opgegaan in weer iets anders.


Een ander inzicht dat verkregen moet worden is dat alles met elkaar te maken kán hebben. Er bestaat dus oorzaak en gevolg en dit is niet lineair. een oorzaak kan 1.000 gevolgen hebben en een gevolg kan 1.000 oorzaken hebben. Het is onmogelijk te beredeneren wat de oorzakelijke verbanden zijn want die achterhaal je nooit.  
Het lichaam neemt mineralen en spoorelementen op in de dunne darm. Hoeveel het lichaam opneemt hangt onder andere af van de vorm waarin ze aanwezig zijn en hoe goed ze oplossen in de darm. Het lichaam neemt over het algemeen mineralen uit voedingssupplementen gemakkelijker op dan mineralen uit eten.


Als deze twee inzichten werkelijk verkregen zijn ontkom je niet aan de conclusie dat de zienswijze dat er een zelf bestaat een onjuiste is.
Hoe goed je lichaam mineralen en spoorelementen opneemt hangt ook af van wat je verder hebt gegeten en gedronken. Zo neemt het lichaam mogelijk minder ijzer, zink, mangaan en chroom op als je één van de volgende stoffen binnenkrijgt: oxaalzuur uit rabarber, fytinezuur uit granen en peulvruchten en polyfenolen uit thee en koffie.
Binnen de jhãna's is dit de jhãna van het vormgebied.
 
===twijfel omtrent (delen van) de dharma===
De dharma is niet de visie van Gautama de Boeddha. Dharma is de ultieme werkelijkheid en Gautama de Boeddha legde deze uit omdat hij deze volledig inzag. Er zat geen enkele persoonlijk component in zijn uitleg. De ultieme werkelijkheid is zoals hij is en deze is niet maakbaar of aan interpretatie onderhevig en beantwoord niet aan cultuur of tijdsgeest. Zolang iemand probeert de ultieme werkelijk naar zijn hand te zetten of te interpreteren kan het pad van stroombetreden nooit bereikt worden. Een stroombetreder heeft geen enkele twijfel over de waarde van de dharma omdat hij inherent ervaren heeft dat deze juist is.


===de onjuiste zienswijze dat de geest gezuiverd kan worden middels rituelen of ceremoniën===
Een combinatie van bepaalde stoffen kan juist ook de opname beter maken. Zo neemt het lichaam ijzer uit plantaardige bronnen mogelijk beter op als er ook vitamine C aanwezig is. En voor de opname van calcium is vitamine D nodig. Maar in lange termijnonderzoek blijkt de invloed van andere voedingsstoffen op de opname van mineralen niet of nauwelijks aantoonbaar. Waarschijnlijk komt dat doordat een gevarieerd eetpatroon stoffen bevat die de opname verbeteren en stoffen die deze remmen. Ook is bij het schatten van de gemiddelde behoefte al rekening gehouden met de gemiddelde opname uit de darm. Hierbij is uitgegaan wat de Nederlander gemiddeld eet.
De vorige twee inzichten komen hierin wederom terug. De geest kan niet gezuiverd worden aangezien er niets persoonlijk is. En als je denkt dat een ritueel of ceremonie effectief zal zijn heb je de dharma niet (volledig) begrepen: een externe input kan je niet zuiverder maken; het gehele proces dien je zelf te doen.


===vernietiging van conditioneringen===
==Verlies van mineralen en spoorelementen bij bereiden en bewaren==
Het diepe inherente inzicht dat er geen persoonlijkheid is en het rotsvaste vertrouwen in de dharma leidt ertoe dat enkele conditioneringen vernietigd worden. Deze conditioneringen leiden tot de meest grove emoties en gemoedstoestanden van verlangen, haat en onwetendheid die op hun beurt altijd het reïncarnatieproces op gang hebben gehouden.
Bij de 2e jhãna (de jhãna's van het vormloze gebied) hebben we ingezien dat vorm niet bestaat, we ervaren echter nog wel in concepten. Vóór de eerste verwezenlijking zien we alles als vorm én conceptueel en zijn we geconditioneerd. Ná de eerdte verwezenlijking zien we niets als vorm maar nog wel conceptueel en zijn daarom deels geconditioneerd en deel ongeconditioneerd. Het ongeconditioneerde deel is echter daar en de beoefenaar is hier. Op momenten kan dit samenvallen maar dit is doorgaans tijdens meditatie en weinig daarbuiten. Dit wordt wel ons streven op weg naar de tweede verwezenlijking genoemd. Door deze realisaties heeft de beoefenaar nog maximaal zeven levens nodig om tot volledige verlichting/realisatie te komen. 


De eerste verwezenlijking is de duidelijkst merkbare van alle. Dit komt omdat hier voor de alle eerste keer de inzichten bij elkaar komen en een realisatie geven. De volgende verwezenlijkingen zijn voortzettingen hierop. Dit wil echter niet zeggen dat de eerste verwezenlijking ook altijd opgemerkt wordt. Hoewel in de minderheid, kan het voorkomen dat de eerste verwezenlijking wel plaatsvindt maar niet opgemerkt wordt.
Er gaan geen mineralen en spoorelementen verloren door eten te verhitten. Wel kunnen er mineralen en spoorelementen oplossen in water tijdens het koken. Daarom geldt het advies om zo weinig mogelijk water te gebruiken bij het koken. Door bewaren van eten gaan geen mineralen verloren.


==2e verwezenlijking: het pad van nog-eenmaal-terugkeren (sakadãgãmi-maggacitta)==
==Gezondheidseffecten==
De tweede verwezenlijking verzwakt de conditioneringen die leiden tot de minder grovee emoties en gemoedstoestanden van verlangen, haat en onwetendheid. Deze worden echter niet vernietigd, iets wat bij de eerste verwezenlijking wel plaatsvind met de meest grove emoties en gemoedstoestanden. Daarom wordt de tweede verwezenlijking als milder ervaren. Het is als een dimmer van een lamp die opgeschoven wordt zodat er vanaf nu structureel meer licht en helderheid is.


Waar het bij de ongeconditioneerde eerste verwezenlijking een streven was omdat het nog niet continue wordt ervaren, daar is het nu geheel bereikt. We zien in dat het ongeconditioneerde ook het enige is wat in reële zin bestaat en het geconditioneerde metaforisch is en alleen bestaat in individuele waarheden. We proberen niet meer verlichting/realisatie te bereiken maar leren onze ongeconditioneerde staat te stabiliseren en meer aarding te geven. Er is ingezien dat vorm én concepten niet bestaan maar we ervaren echter wel in concepten. De loze aard van de persoonlijkheid is gerealiseerd maar de geconditioneerde geest blijft zich verzetten. Realisatie is dus weliswaar bereikt maar het ego is nog aanwezig en heeft zeggenschap.
Mineralen en spoorelementen zijn nodig voor een normale groei en ontwikkeling. Ook zijn ze nodig voor een goede gezondheid.  


Iemand die de tweede verwezenlijking heeft bereikt heeft nog maximaal een leven nodig om tot volledige verlichting/realisatie te komen.
* een tekort aan mineralen of spoorelementen komt in de westerse samenleving eigenlijk niet meer voor. Als het voorkomt is er sprake van eenzijdige eetgewoonte, langdurige ziekte of chronisch medicijngebruik.
Binnen de jhãna's behoort dit tot de vipassana jhãna's.  
* bij teveel mineralen krijg je langdurig te veel mineralen of spoorelementen binnen, dan kan dat schadelijk zijn voor de gezondheid. Van natrium, calcium, magnesium, jodium, koper, selenium, zink en molybdeen kan je te veel binnenkrijgen. Een teveel aan mineralen krijg je alleen binnen als je langdurig supplementen met hoge doseringen gebruikt. Een uitzondering hierop vormt natrium. Doordat aan de meeste (bewerkte) voedingsmiddelen zout wordt toegevoegd, krijgt vrijwel iedereen te veel natrium binnen, wat de bloeddruk verhoogt en daardoor de kans op hart- en vaatziekten groter maakt.  


==3e verwezenlijking: het pad van niet-meer-terugkeren (anãgãmi-maggacitta)==
==De mineralen die je lichaam nodig heeft zijn==
De dimmer van de lamp die bij de tweede verwezenlijking al meer open werd gedraaid wordt nu bijna helemaal open gezet. De laatste rest conditioneringen wordt verwijderd zodat alle vormen van zintuiglijk verlangen en aversie verdwijnen.


Er is ingezien dat vorm én concepten niet bestaan en we ervaren ook nauwelijks meer in concepten op een enkeling na. Het geloof dat we, hoewel we zelfloos zijn en toch ergens bestaan, herboren gaan worden. Er zijn nog vijf ketens die de beoefenaar boeit:
===Calcium===
calcium komt vooral voor in zuivelproducten zoals melk en kaas. Brood, groenten, peulvruchten en aardappelen bevatten veel minder calcium dan zuivelproducten, maar dragen wel bij aan de totale calciumvoorziening.


* het verlangen om in het vormgebied herboren te worden.
===Magnesium===
* het verlangen om in het vormloze gebied geboren te worden.
Magnesium komt in bijna alle voedingsmiddelen voor. Het gehalte aan magnesium verschilt per voedingsmiddel. Cacao en bittere chocolade, schelpdieren, garnalen, sojabonen en noten bevatten meer dan 100 milligram magnesium per 100 gram. Ook groene groenten, ongepelde granen en noten zijn rijk aan magnesium. Verder kan drinkwater een belangrijke bijdrage leveren aan de inname van magnesium. Dit is afhankelijk van het magnesiumgehalte van het drinkwater.  
* eigenwaan.
* mentale rusteloosheid.
* spirituele onwetendheid.


Het is dus mogelijk dat het ontstaan der emoties/vijf aggregaten volledig is ingezien en de zelfloosheid bereikt is en toch niet volledig verlicht/gerealiseerd is omdat we het allerlaatste geloof in iets van bestaansrecht vast blijven houden. Dit geloof is slechts matig aanwezig en de persoon zal in dit leven de verlichting/realisatie bereiken.
===Fosfor===
Vanaf nu verkeren we in de bovenwereldse jhãna's.
Fosfor komt in bijna alle voedingsmiddelen voor. Voedingsmiddelen zoals melk, vis, vlees en aardappelen bevatten relatief veel fosfor. Ook wordt fosfor, als bindmiddel, in de vorm van fosfaatzout toegevoegd aan voedingsmiddelen.


==4e verwezenlijking: het pad van arhatschap (arahatta-maggacitta)==
===Kalium===
Niets bestaat inherent, zelfs niets bestaat niet alsook het niet is. Zowel het bestaan als het niet-bestaan zijn concepten die nu volledig worden ingezien en daarmee worden ook de laatste vijf ketens losgelaten en treedt het [[arhat|arhatschap]] in.
Kalium komt bijna in alle voedingsmiddelen voor. Belangrijke bronnen van kalium zijn aardappelen, brood, melk en melkproducten, vlees en vleeswaren en groenten.
Wanneer aardappelen en groenten met veel water worden gekookt gaat kalium verloren.


Een arhat is dus volledig verlicht/gerealiseerd en zal niet meer incarneren. Toch heeft hij nog een lichaam en geest maar alle conditioneringen zijn weg evenals alle karma. Nieuw karma wordt niet meer aangemaakt en hiermee vervalt de brandstof waarop het reïncarnatieproces draait.  
===Natrium===
In de Sansaka-Sutta (MN 76, i 523, 45) worden vijf eigenschappen van een arhat opgenoemd:
Natrium is in bijna alle voedingsmiddelen en dranken aanwezig. In sommige voedingsmiddelen en dranken komt natrium van nature voor. Verder wordt natrium in de vorm van zout tijdens het productieproces, het bereiden van de maaltijd of aan tafel toegevoegd. Omdat er geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid door de Gezondheidsraad is vastgesteld, staan hieronder voor enkele producten de hoeveelheid als percentage van de geadviseerde inname van 2,4 gram natrium (= 6 gram keukenzout) weergegeven. Er staan alleen voedingsmiddelen weergegeven waaraan natrium is toegevoegd.


* hij is niet meer in staat opzettelijk een levend wezen van het leven te beroven.
===Chloor===
* hij is niet meer in staat te nemen wat niet gegeven is.
Chloor regelt de vochtbalans samen met natrium en kalium. Het zit in brood, kaas en bewerkt vlees.
* hij is niet meer in staat seks te bedrijven.
* hij is niet meer in staat om bewust onwaarheid te spreken.
* hij is niet meer in staat voorraden aan te leggen of daarvan te genieten.


De vraag waar de arhat na zijn dood naartoe gaat is vragen waar het vuur naartoe gaat als de brandstof is opgebrand.
==Welke spoorelementen heb je nodig?==


==Stadia van verlichting==
De spoorelementen die je lichaam nodig heeft zijn:
Bij de jhãna's worden de verschillende stadia van verlichting besproken vanuit het proces gezien. In de Mahã-Assapura-Sutta wordt het beschreven vanuit de beoefenaar bezien:


:''Monniken, deze monnik wordt een asceet genoemd, een brahmaan, een ingewijde, een kenner, een geleerde, een edele, een heilige.''
===IJzer===
:''En wanneer is een monnik een asceet (samana)?, Als zijn slechte, onheilzame geestestoestanden tot rust gebracht (samita) zijn, die bezoedelen, tot wedergeboorte leiden, met smart beladen zijn, leed als vrucht hebben en in de :toekomst tot geboorte, ouderdom en dood leiden.''
IJzer komt voor in vlees en vleesproducten, aardappelen, brood en groenten. De belangrijkste leveranciers voor ijzer in de Nederlandse voeding zijn brood en vlees(waren).
:''In dat geval is een monnik een asceet.''
:''En wanneer is een monnik een brahmaan? Als bij hem zulke slechte, onheilzame geestestoestanden buitengesloten (bãhita) zijn. ''
:''In dat geval is een monnik een brahmaan.''
:''En wanneer is een monnik een ingewijde (nahãtaka)? Als bij hem zulke slechte, onheilzame geestestoestanden afgewassen (nahãta) zijn.''
:''In dat geval is een monnik een ingewijde.''
:''En wanneer is een monnik een kenner (vedagü)? Als door hem zulke slechte, onheilzame geestestoestanden gekend betekendt (vidita) worden. ''
:''In dat geval is een monnik een kenner. ''
:''En wanneer is een monnik een geleerde (sottiya)? Als bij hem zulke slechte, onheilzame geestestoestanden weggestroomd (nissuta) zijn. ''
:''In dat geval is een monnik een kenner.''
:''En wanneer is een monnik een edele (ariya)? Als zulke slechte, onheilzame geestestoestanden ver van hem weg (ãraka) zijn. ''
:''In dat geval is een monnik een edele.''
:''En wanneer is een monnik een heilige (arahat)? Als zulke slechte, onheilzame geestestoestanden volledig verdwenen zijn. ''
:''In dat geval is een monnik een heilige.''
(Mahã-Assapura-Sutta, MN, 39, i 280, 22-29).


In onderstaand schema is te zien wie welke [[mentale vergiften]] heeft opgegeven.
===Jodium===
Jodium komt van nature voor in zeewater, in grond en in drinkwater. Via deze wegen komt jodium in voedsel als zeevis en groenten terecht. Ook melk en melkproducten leveren een bijdrage aan de jodiuminname. In de Warenwet is vastgelegd dat brood en broodvervangers, vleesproducten en keukenzout en keukenzoutvervangers verrijkt mogen zijn met jodium.


===Koper===
Koper komt vooral voor in orgaanvlees, zeevis, schaal- en schelpdieren, noten en graanproducten. Ook groente en fruit en cacaoproducten bevatten koper.


===Zink===
Zink zorgt voor de opbouw van eiwitten, groei en ontwikkeling van weefsel en een goede werking van het afweersysteem. Zink komt vooral voor in vlees, vis, volkorenbrood, peulvruchten en rijst.


<table border="1" width="600" cellspacing="1" cellpadding="2">
===Selenium===
<tr>
Seleen is in bijna alle voedingsmiddelen aanwezig. Het gehalte aan seleen in plantaardige producten hangt af van het gehalte aan seleen van de bodem. Granen zijn over het algemeen rijker aan seleen dan groenten.
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">&nbsp;</td>
Orgaanvlees zoals lever en nier bevat veel seleen en hetzelfde geldt voor vis en schelpdieren.
<td width="17%" bgcolor="#F7F3D7">stroom<br>
betreder</td>
<td width="17%" bgcolor="#F7F3D7">éénmaal<br>
terugkeren</td>
<td width="17%" bgcolor="#F7F3D7">niet<br>
terugkeren</td>
<td width="17%" bgcolor="#F7F3D7">arhahat</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">verlangen (zintuiglijk)</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">x</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">verlangen (overig)</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">x</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">haat </td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">x</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">onwetendheid</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">x</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">hoogmoed</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">x</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">onjuiste zienswijzen</td>
<td align="center" width="17%">x</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">twijfel</td>
<td align="center" width="17%">x</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">dufheid</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">x</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">rusteloosheid</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">&nbsp;</td>
<td align="center" width="17%">x</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">morele schaamteloosheid</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">x</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">morele onbevreesdheid</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">x</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">jaloezie *</td>
<td width="17%" align="center">x</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">gierigheid *</td>
<td width="17%" align="center">x</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="32%" bgcolor="#F7F3D7">wroeging *</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
<td width="17%" align="center">x</td>
<td width="17%" align="center">&nbsp;</td>
</tr>
<tr>
<td width="100%" colspan="5">* in deze opsomming worden
jaloezie, gierigheid en wroeging als extra mentale
vergiften opgenomen, omdat deze in andere geschriften
ook wel eens genoemd worden.<br>
(Bron: Abhidhamma-pitaka (IV, 38-41).</td>
</tr>
</table>


===Mangaan===
Mangaan komt voor in granen, rijst, noten, bladgroenten, fruit, vlees, vis en thee. Er zijn geen algemene gegevens beschikbaar over de hoeveelheid mangaan in voedingsmiddelen in Nederland.


[[categorie: boeddhisme]]
===Molybdeen===
Molybdeen komt vooral voor in peulvruchten, granen en noten. Andere goede bronnen van molybdeen zijn orgaanvlees, melk en eieren. Het gehalte aan molybdeen in plantaardige voedingsmiddelen is afhankelijk van de hoeveelheid molybdeen in de bodem waarop de voedingsmiddelen groeien.
Er zijn geen algemene gegevens beschikbaar over de hoeveelheid molybdeen in voedingsmiddelen in Nederland.
 
===Chroom===
Graanproducten met een hoog gehalte aan zemelen bevatten veel chroom. Het is niet duidelijk of chroom uit deze producten ook goed opgenomen kan worden. Verder komt chroom vooral voor in biergist, volkorenbrood, groente, rietsuikermelasse, vlees en lever. Vlees, gevogelte, en vis bevatten per portie tussen de 1- 2 microgram chroom. Het gehalte aan chroom in groente en fruit is zeer wisselend.
 
===Fluoride===
Fluoride beschermt tegen tandbederf en wordt toegevoegd aan tandpasta.
 
===welke spoorelementen heb je niet nodig===
Er bestaan ook spoorelementen die niet essentieel (onmisbaar) zijn. Het gaat om arseen, borium, kobalt, lithium, lood, nikkel, silicium, tin en vanadium. Hiervoor bestaan daarom ook geen aanbevelingen voor wat je elke dag nodig hebt. In grotere hoeveelheden dan van nature aanwezig in de voeding, zijn de meeste van deze stoffen giftig.
 
 
[[categorie: Voedingsmiddelen]]

Huidige versie van 19 nov 2022 om 06:52

Categorie indeling
Home
Voeding
Paardenbloem.jpg
Voedingsmiddelen
Calorieën/Joule
Eiwitten
Koolhydraten
Mineralen
Vetten
Suiker
Vitaminen
Voedingsmiddelen (overzicht)
Persimmon.svg

Mineralen'' zijn, net als vitaminen, voedingsstoffen die in kleine hoeveelheden voorkomen in eten en drinken. Ze zijn nodig voor een goede gezondheid en normale groei en ontwikkeling. Ze leveren geen energie. Mineralen die je lichaam maar weinig nodig heeft heten spoorelementen.

Het lichaam kan mineralen en spoorelementen niet zelf aanmaken. Je moet ze daarom binnenkrijgen via je eten en drinken. Er zijn essentiële (onmisbare) en niet-essentiële mineralen en spoorelementen. Voor essentiële mineralen en spoorelementen bestaan aanbevelingen voor wat je elke dag nodig hebt.

Verschil vitaminen, minderalen en spoorelementen

Vitamines en mineralen worden vaak in één adem genoemd. In het lichaam zijn beiden onmisbaar bij veel processen. Lees hier wat precies de overeenkomsten en verschillen zijn. Zowel vitamines als mineralen haal je uit een gezonde voeding. Het zijn zogenaamde microvoedingsstoffen die zorgen voor belangrijke processen in het lichaam. Denk bijvoorbeeld aan de opbouw van de botten. Hierbij werken vitamine D en het mineraal calcium intensief samen.

Het belangrijkste verschil tussen vitamines en mineralen is een scheikundig verschil. Vitamines komen uit de levende natuur en kunnen door sommige planten of dieren zelf gemaakt worden, terwijl mineralen uit de dode natuur komen en door planten moeten worden opgenomen uit de aarde en door dieren uit voeding of water.

Naast mineralen zijn er ook spoorelementen. Het verschil tussen mineralen en spoorelementen is de hoeveelheid waarin het lichaam ze nodig heeft. Van mineralen heb je meer nodig dan van spoorelementen. Bekend is dat de mineralen calcium, magnesium, kalium, natrium, chloride en fosfor essentieel zijn. Essentiële spoorelementen zijn jodium, ijzer, chroom, koper, zink, mangaan, seleen en molybdeen. Voor het gemak zijn alle mineralen en spoorelementen te vinden onder mineralen.

Opname van mineralen en spoorelementen

Het lichaam neemt mineralen en spoorelementen op in de dunne darm. Hoeveel het lichaam opneemt hangt onder andere af van de vorm waarin ze aanwezig zijn en hoe goed ze oplossen in de darm. Het lichaam neemt over het algemeen mineralen uit voedingssupplementen gemakkelijker op dan mineralen uit eten.

Hoe goed je lichaam mineralen en spoorelementen opneemt hangt ook af van wat je verder hebt gegeten en gedronken. Zo neemt het lichaam mogelijk minder ijzer, zink, mangaan en chroom op als je één van de volgende stoffen binnenkrijgt: oxaalzuur uit rabarber, fytinezuur uit granen en peulvruchten en polyfenolen uit thee en koffie.

Een combinatie van bepaalde stoffen kan juist ook de opname beter maken. Zo neemt het lichaam ijzer uit plantaardige bronnen mogelijk beter op als er ook vitamine C aanwezig is. En voor de opname van calcium is vitamine D nodig. Maar in lange termijnonderzoek blijkt de invloed van andere voedingsstoffen op de opname van mineralen niet of nauwelijks aantoonbaar. Waarschijnlijk komt dat doordat een gevarieerd eetpatroon stoffen bevat die de opname verbeteren en stoffen die deze remmen. Ook is bij het schatten van de gemiddelde behoefte al rekening gehouden met de gemiddelde opname uit de darm. Hierbij is uitgegaan wat de Nederlander gemiddeld eet.

Verlies van mineralen en spoorelementen bij bereiden en bewaren

Er gaan geen mineralen en spoorelementen verloren door eten te verhitten. Wel kunnen er mineralen en spoorelementen oplossen in water tijdens het koken. Daarom geldt het advies om zo weinig mogelijk water te gebruiken bij het koken. Door bewaren van eten gaan geen mineralen verloren.

Gezondheidseffecten

Mineralen en spoorelementen zijn nodig voor een normale groei en ontwikkeling. Ook zijn ze nodig voor een goede gezondheid.

  • een tekort aan mineralen of spoorelementen komt in de westerse samenleving eigenlijk niet meer voor. Als het voorkomt is er sprake van eenzijdige eetgewoonte, langdurige ziekte of chronisch medicijngebruik.
  • bij teveel mineralen krijg je langdurig te veel mineralen of spoorelementen binnen, dan kan dat schadelijk zijn voor de gezondheid. Van natrium, calcium, magnesium, jodium, koper, selenium, zink en molybdeen kan je te veel binnenkrijgen. Een teveel aan mineralen krijg je alleen binnen als je langdurig supplementen met hoge doseringen gebruikt. Een uitzondering hierop vormt natrium. Doordat aan de meeste (bewerkte) voedingsmiddelen zout wordt toegevoegd, krijgt vrijwel iedereen te veel natrium binnen, wat de bloeddruk verhoogt en daardoor de kans op hart- en vaatziekten groter maakt.

De mineralen die je lichaam nodig heeft zijn

Calcium

calcium komt vooral voor in zuivelproducten zoals melk en kaas. Brood, groenten, peulvruchten en aardappelen bevatten veel minder calcium dan zuivelproducten, maar dragen wel bij aan de totale calciumvoorziening.

Magnesium

Magnesium komt in bijna alle voedingsmiddelen voor. Het gehalte aan magnesium verschilt per voedingsmiddel. Cacao en bittere chocolade, schelpdieren, garnalen, sojabonen en noten bevatten meer dan 100 milligram magnesium per 100 gram. Ook groene groenten, ongepelde granen en noten zijn rijk aan magnesium. Verder kan drinkwater een belangrijke bijdrage leveren aan de inname van magnesium. Dit is afhankelijk van het magnesiumgehalte van het drinkwater.

Fosfor

Fosfor komt in bijna alle voedingsmiddelen voor. Voedingsmiddelen zoals melk, vis, vlees en aardappelen bevatten relatief veel fosfor. Ook wordt fosfor, als bindmiddel, in de vorm van fosfaatzout toegevoegd aan voedingsmiddelen.

Kalium

Kalium komt bijna in alle voedingsmiddelen voor. Belangrijke bronnen van kalium zijn aardappelen, brood, melk en melkproducten, vlees en vleeswaren en groenten. Wanneer aardappelen en groenten met veel water worden gekookt gaat kalium verloren.

Natrium

Natrium is in bijna alle voedingsmiddelen en dranken aanwezig. In sommige voedingsmiddelen en dranken komt natrium van nature voor. Verder wordt natrium in de vorm van zout tijdens het productieproces, het bereiden van de maaltijd of aan tafel toegevoegd. Omdat er geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid door de Gezondheidsraad is vastgesteld, staan hieronder voor enkele producten de hoeveelheid als percentage van de geadviseerde inname van 2,4 gram natrium (= 6 gram keukenzout) weergegeven. Er staan alleen voedingsmiddelen weergegeven waaraan natrium is toegevoegd.

Chloor

Chloor regelt de vochtbalans samen met natrium en kalium. Het zit in brood, kaas en bewerkt vlees.

Welke spoorelementen heb je nodig?

De spoorelementen die je lichaam nodig heeft zijn:

IJzer

IJzer komt voor in vlees en vleesproducten, aardappelen, brood en groenten. De belangrijkste leveranciers voor ijzer in de Nederlandse voeding zijn brood en vlees(waren).

Jodium

Jodium komt van nature voor in zeewater, in grond en in drinkwater. Via deze wegen komt jodium in voedsel als zeevis en groenten terecht. Ook melk en melkproducten leveren een bijdrage aan de jodiuminname. In de Warenwet is vastgelegd dat brood en broodvervangers, vleesproducten en keukenzout en keukenzoutvervangers verrijkt mogen zijn met jodium.

Koper

Koper komt vooral voor in orgaanvlees, zeevis, schaal- en schelpdieren, noten en graanproducten. Ook groente en fruit en cacaoproducten bevatten koper.

Zink

Zink zorgt voor de opbouw van eiwitten, groei en ontwikkeling van weefsel en een goede werking van het afweersysteem. Zink komt vooral voor in vlees, vis, volkorenbrood, peulvruchten en rijst.

Selenium

Seleen is in bijna alle voedingsmiddelen aanwezig. Het gehalte aan seleen in plantaardige producten hangt af van het gehalte aan seleen van de bodem. Granen zijn over het algemeen rijker aan seleen dan groenten. Orgaanvlees zoals lever en nier bevat veel seleen en hetzelfde geldt voor vis en schelpdieren.

Mangaan

Mangaan komt voor in granen, rijst, noten, bladgroenten, fruit, vlees, vis en thee. Er zijn geen algemene gegevens beschikbaar over de hoeveelheid mangaan in voedingsmiddelen in Nederland.

Molybdeen

Molybdeen komt vooral voor in peulvruchten, granen en noten. Andere goede bronnen van molybdeen zijn orgaanvlees, melk en eieren. Het gehalte aan molybdeen in plantaardige voedingsmiddelen is afhankelijk van de hoeveelheid molybdeen in de bodem waarop de voedingsmiddelen groeien. Er zijn geen algemene gegevens beschikbaar over de hoeveelheid molybdeen in voedingsmiddelen in Nederland.

Chroom

Graanproducten met een hoog gehalte aan zemelen bevatten veel chroom. Het is niet duidelijk of chroom uit deze producten ook goed opgenomen kan worden. Verder komt chroom vooral voor in biergist, volkorenbrood, groente, rietsuikermelasse, vlees en lever. Vlees, gevogelte, en vis bevatten per portie tussen de 1- 2 microgram chroom. Het gehalte aan chroom in groente en fruit is zeer wisselend.

Fluoride

Fluoride beschermt tegen tandbederf en wordt toegevoegd aan tandpasta.

welke spoorelementen heb je niet nodig

Er bestaan ook spoorelementen die niet essentieel (onmisbaar) zijn. Het gaat om arseen, borium, kobalt, lithium, lood, nikkel, silicium, tin en vanadium. Hiervoor bestaan daarom ook geen aanbevelingen voor wat je elke dag nodig hebt. In grotere hoeveelheden dan van nature aanwezig in de voeding, zijn de meeste van deze stoffen giftig.