|
|
| Regel 1: |
Regel 1: |
| {{#seo: | | {{#seo: |
| |title=Niet-zelf | | |title=11 daagse vipassana retraite |
| |titlemode=append | | |titlemode=append |
| |keywords=zelf, niet-zelf, egoloos, egoloosheid, zelfloos, zelfloosheid, Boeddhisme, Boeddha, historische, dharma, mediteren, Mahayana, tibetaans, meditatie, goden, India, Nepal, Tibet. | | |keywords=meditatie, mediteren, Vipassana, inzichtmeditatie, Jhana, concentratiemeditatie, concentratie, cursus, workshop, meerdaags, meerdaagse, training, leren, oefenen, boeddhisme, boeddhistisch, energetisch, lichaam |
| |description=Volgens de Boeddhistische filosofie is er geen zelf, ik, mijn, ons of ziel. Maar als we zelfloos zijn, wat zijn we dan? | | |description=11 daagse vipassana retraite volgens de oorspronkelijke Satipatthana-Sutta gegeven op retraitecentrum ekãyano. |
| }} | | }} |
| {{Boeddhisme}} | | {{logo-Ekayano}} |
| Het concept van niet-zelf (Zelfloos, Anatta) is misschien wel een van de meest centrale leringen in het [[boeddhisme]], waardoor het onderscheidend en uniek is in vergelijking met alle andere grote bestaande religies in de wereld. Zonder een juist begrip en realisatie van het concept van niet-zelf, is het voor iemand onmogelijk om de essentie van de [[Dharma|leer van Gautama de Boeddha]] te begrijpen of vooruitgang te boeken op het boeddhistische pad van [[verlichting|bevrijding]]. Een snelle blik op de momenteel beschikbare boeddhistische literatuur onthult echter het feit dat de niet-zelf-doctrine nog steeds het meest verkeerd begrepen en verkeerd geïnterpreteerde aspect is van de leer van de Boeddha onder zowel niet-boeddhisten als boeddhisten.
| | [[Bestand:Meditatie retraite-2.png|thumb|350px|ink=https://www.ekayano.nl/11-daagse-vipassana-retraite|[https://www.ekayano.nl/11-daagse-vipassana-retraite 11-daagse Vipassana retraite op Ekãyano, 08 t/m 19 november]]] |
| | {{cursus Ekayano}} |
| | Tijdens deze '''11-daagse Vipassana retraite''' gaan we de [[Vipassana|Vipassana meditatie]] aanleren en beoefenen. Vipassana is één van de belangrijkste meditatie-technieken onderwezen door [[Gautama de Boeddha]] en is opgetekend in de [[Satipatthana Sutta]]. |
| | Naast het mediteren is er ruimte voor stilte-wandelingen, Satsang en [[Dharma|boeddhistische filosofie]]. De retraite staat open voor iedereen en ervaring of kennis is niet nodig. In de retraite begin je helemaal bij het begin van meditatie. |
|
| |
|
| In andere geloven, religies en filosofieën zijn er 2 heersende doctrines met betrekking tot het leven na de dood;
| | ==Satipatthana soetra== |
|
| |
|
| * de theorie van het eeuwigheid, waarin men geloofde dat er een permanente en blijvende entiteit is (atman, ziel), die na de dood van het fysieke lichaam in een hemel of hel terecht komt, of [[wedergeboorte|reincarneert]] in een volgend leven.
| | De oorsprong van de Vipassana Meditatie-techniek ligt in de Satipatthana-soetra welke ontwikkeld en onderwezen is door Gautama de Boeddha. Nadat hij [[monnik]] werd en 6 jaar zelfonderzoek deed bereikte hij in [[Bodhgaya]] de [[verlichting]]. Vervolgens bleef hij daar en doorliep het gehele proces welke hij had doorgemaakt en ontwikkelde zodoende deze vipassana methode. In de rest van zijn leven heeft hij aan beginnende monniken en aan leken deze meditatie-techniek onderwezen. Hij stelde dat hij 11 dagen nodig had om deze techniek goed te kunnen aanleren en te beoefenen. Deze vipassana methode onderwees hij ook aan monniken die net als hij leraar waren en hij beschreef deze meditatie-techniek middels de Satipatthana-soetra. |
| * de theorie van het nihilisme waarin men geloofde dat het lichaam en de ziel beide zullen vernietigen op het moment van overlijden zonder dat er iets overblijft.
| |
|
| |
|
| [[Gautama de Boeddha]] verwierp beide doctrines omdat beide geloofden in het bestaan van een blijvende en vaste entiteit of een ziel, hetzij op een eeuwige of tijdelijke basis.
| | Ook al is deze soetra 2.500 jaar oud, hij is zo praktisch, logisch en toepasbaar dat wij zo dicht mogelijk bij deze soetra blijven. |
|
| |
|
| ==3 kenmerken van bestaan== | | ==Vipassana== |
|
| |
|
| Volgens de boeddhistische leer zijn de [[3 grote waarheden|drie universele kenmerken van het bestaan]] (tilakkhana):
| | Binnen de vipassana observeren we de lichamelijke, emotionele en geestelijke gewaarwordingen zoals wij die ervaren. Echter, wie is wij? Zijn wij het lichaam en zijn wij de emoties en zijn wij de geest? En als wij dat niet zijn, wat nemen we dan eigenlijk waar en wie neemt waar? |
|
| |
|
| * afhankelijkheid
| | De stress en onrust die wij dagelijks ervaren komt door de identificatie én binding tussen datgene wij zintuigelijk waarnemen en onze geest. Doordat we conditioneringen hebben, hebben we vaak een opvatting, gevoel of mening van datgene we waarnemen. Vanuit deze identificatie én binding voelen wij de innerlijke behoefte dingen te gaan veranderen, vast te houden (begeerte) of van ons weg te duwen (aversie) en dit is de stress en onrust zoals wij die ervaren. Vanuit hier komen gemoedstoestanden naar voren als: angst, boosheid, ons niet goed genoeg voelen, controle-drang, perfectionisme of een slecht zelfbeeld. |
| * veranderlijkheid
| |
| * Niet-zelf
| |
|
| |
|
| Die met elkaar verbonden en onderling afhankelijk zijn. Dit zijn de kenmerken die gemeenschappelijk zijn voor alles wat in het universum bestaat, zowel levend als levenloos, evenals de fysieke en mentale verschijnselen.
| | We kunnen niet zomaar van deze stress en onrust afkomen, omdat de bron de conditioneringen zijn. Deze conditioneringen kunnen we wel veranderen en de vipassana meditatie-techniek is één van de weinige manieren waarop dat kan. |
|
| |
|
| Elk object (Nãman) of situatie (Rüpa) is onderheving aan zowel interne als externe omstandigheden en veranderd daardoor continu. Iets kan dus nooit Zelf zijn, want zodra je het ziet als een individueel iets, is het alweer veranderd. Alles wat naar een Zelf verwijst is dan ook niet bestand zoals Zelf, Ik, Mijn, Ons, Atman of Ziel. De kenmerken van veranderlijkheid en afhankelijkheid bestonden al in de doctrines van andere religies die in India heersten in de tijd van Gautama de Boeddha, maar het kenmerk van niet-zelf is uniek voor de boeddhistische leer. Gautama de Boeddha realiseerde zich deze drie kenmerken tijdens het proces van het bereiken van volledige verlichting.
| | ==Wat gaan we doen== |
|
| |
|
| → [[3 grote waarheden|lees hier verder over dit onderwerp...]]
| | Mediteren kan op 5 verschillende manieren: |
|
| |
|
| ==De onjuiste visie: bestaan van een Zelf==
| | * de bekendste vorm is de zithouding. Dit kan op een matje, krukje, op een stoel, tegen een uur, als je maar een (redelijk) rechte rug hebt. |
| | * de loop-meditatie (vaak in combinatie met de sta-meditatie) |
| | * de sta-meditatie (vaak in combinatie met de loop-meditatie) |
| | * de moeilijkste vorm is de lig-meditatie |
| | * meditatie in beweging |
|
| |
|
| De Sanskriet-term "Atman" of de Pali-term "Atta" verwijst naar een permanent blijvende entiteit, een metafysisch "zelf", dat ook kan worden omschreven als "ego" of "ziel". Het werd beschouwd als een autonome en onafhankelijke entiteit, persoonlijkheid of een agent binnen de persoon die eeuwig en eeuwig is, functionerend als de denker van de gedachten en de voeler van de gevoelens. Iemand die in zo'n entiteit gelooft, zal geloven dat het die entiteit is, zelf, ziel of ego, die geluk en ongeluk ervaart, goede of slechte daden verricht ([[karma|kamma]]) en zal herboren worden in een [[6 bestaansvormen|goed of slecht bestaansniveau]], afhankelijk van de kwaliteit van het kamma. Wanneer de term zelf in de [[Pali-canon|boeddhistische geschriften]] wordt gebruikt, is dat alleen als een louter didactisch instrument en niet als een aanduiding voor iets dat werkelijk in een persoon bestaat.
| | In deze retraite beoefenen we 4 van deze meditatie-vormen, alleen de lig-meditatie doen wij niet omdat deze te moeilijk is voor de meeste leerlingen. |
|
| |
|
| Gautama de Boeddha verwierp categorisch het bestaan van een autonome, onafhankelijke en eeuwige entiteit of een substantie in een individueel bestaan die kan worden omschreven als ego, zelf of ziel. Gautama de Boeddha verklaarde dat er geen metafysisch zelf is en dat een individu of persoonlijkheid niets anders is dan een psychofysisch complex (naman-rupa), bestaande uit de [[5 khanda's|vijf aggregaten]] van vastklampen die onderling afhankelijk zijn en geen van hen kan bestaan zonder de aanwezigheid van anderen.
| | ==Maatwerk== |
|
| |
|
| ==De vijf aggregaten van vastklampen (aan het Zelf)==
| | Niet iedereen is hetzelfde en niet iedereen maakt hetzelfde mee. Onze retraites zijn kleinschalig (6-10 deelnemers en 2 begeleiders) en indien nodig krijg je een aangepaste meditatie-techniek of oefening aangeboden. Je kunt altijd één van de leraren aanspreken. |
| | Je mediteert deels in de zaal waar ook de uitleg van de meditatie wordt gegeven. verder kan je in de tuin, in de serre, in het bos of op je kamer mediteren. |
|
| |
|
| * Vorm of materie (Rupa)
| | ==En verder...== |
| * Gevoel of gewaarwording (vedana)
| |
| * Perceptie (sanna)
| |
| * Mentale vorming (Sankhara)
| |
| * Bewustzijn (Vinnana)
| |
|
| |
|
| In de Khandha sutta van de Samyutta Nikaya (verzameling van de Boeddha's verbonden verhandelingen), heeft de Boeddha een verzameling van vastklampen beschreven als elke vorm, gevoel, perceptie, mentale formatie of bewustzijn, hetzij verleden, heden of toekomst, intern of extern, grof of subtiel, inferieur of superieur, ver of dichtbij, dat verband houdt met mentale verontreiniging en onderhevig is aan vastklampen. Deze vijf aggregaten vormen samen het psycho-fysieke complex van geest en materie (naman-rupa), beschreven als een wezen of persoonlijkheid, en het kan worden gezegd dat het het hele scala aan ervaringen van een levend wezen omvat.
| | * elke dag is er een lezing waarbij we vanuit de boeddhistische filosofie uitleg geven van zowel de meditatie-techniek als de processen welke je gaat ervaren. Onderwerpen als 'de 4 edele-waarheden' en 'het 8-voudige pad' zullen hier voorbij komen. |
| | * elke dag is er een satsang waarbij je vragen kunt stellen, dit doen we in de groep |
| | * we maken een paar keer een stilte-wandeling in de omgeving van een kleine 2 uur |
| | * je wordt ingedeeld in een corvee-dienst waarbij je na de maaltijd, in stilte, de afwas doet |
|
| |
|
| De [5 khanda's|5 aggregaten]] functioneren samen als een groep om al onze persoonlijke ervaringen te produceren. Het eerste aggregaat van vorm vertegenwoordigt het materiële aspect, terwijl de andere vier aggregaten een verscheidenheid aan mentale acties vertegenwoordigen. Ze ontstaan als gevolg van fysieke en mentale voorafgaande omstandigheden, maar houden onmiddellijk op en zijn in een constante staat van verandering zonder stabiele of permanente entiteit. Degenen die deze realiteit niet kennen, geloven misschien dat het fysieke lichaam of de geest iemands zelf kan vertegenwoordigen. Het fysieke lichaam wordt oud, wordt ziek, vergaat en sterft uiteindelijk en er is geen controle of invloed op dat natuurlijke proces. Op dezelfde manier rent ook onze geest rond als een aap met gedachten, beelden, herinneringen en meningen en ook op dat mentale proces hebben we geen controle of invloed vanwege hun zeer voorbijgaande aard.
| | ==Stilte== |
|
| |
|
| De Boeddha heeft de vijf aggregaten van het vasthouden aan vijf verschillende niet-substantiële verschijnselen als volgt vergeleken;
| | Het grootste deel van de dag heerst er stilte. Zo zal de meditatie ook doorwerken als je bezig bent met andere dingen. Alleen tijdens de lezing de pauze erna (15:00 - 17:00) mag er gesproken worden. Gedurende enkele dagen zal er volledige stilte-dag zijn. |
|
| |
|
| * Materiële vorm tot een brok schuim (Rupa)
| | ==Mini-retraite== |
| * Gevoel voor een waterbel (Vedana)
| |
| * Perceptie tot een luchtspiegeling (Sanna)
| |
| * Mentale vorming tot een stam van een weegbree-boom zonder centraal hardhout (Sankhara)
| |
| * Bewustzijn naar een illusie (Vinnana)
| |
|
| |
|
| → [[5 khanda's|lees hier verder over dit onderwerp...]]
| | Vind je 11 dagen te lang, blijf dan korter. Verblijf minimaal 3 dagen en je kunt helemaal meedraaien met de rest van de groep. Je krijgt elke dag een prive moment met de leraar en de meditatie wordt helemaal aangepast aan jouw kunnen en de duur van je verblijf. |
| | * De prijs is 60,= per dag inclusief overnachtingen, eten en programma. All-in dus. |
|
| |
|
| ==2 soorten waarheid== | | ==Programma== |
|
| |
|
| Er zijn [[2 soorten waarheden]] in de wereld
| | {| class="wikitable" |
| | ! Tijden || Gaan we doen... || |
| | |- |
| | |06:00 || opstaan || stilte |
| | |- |
| | |06.30 - 08.30 || meditatie || stilte |
| | |- |
| | |08.30 - 10.00 || ontbijt & pauze || stilte |
| | |- |
| | |10.00 - 11.30 || meditatie || stilte |
| | |- |
| | |11.30 - 11.45 || pauze || stilte |
| | |- |
| | |11.45 - 13.15 || meditatie || stilte |
| | |- |
| | |13.15 - 15.00 || lunch & pauze || stilte |
| | |- |
| | |15:00 - 16:00 || Dharma-lezing en satsang || |
| | |- |
| | |16:00 - 17:00 || pauze || |
| | |- |
| | |17:00 - 18:00 || meditatie || stilte |
| | |- |
| | |18:00 - 19:30 || lunch en pauze || stilte |
| | |- |
| | |19:30 - 21:00 || meditatie || stilte |
| | |- |
| | |21:00 || klaar voor vandaag... || stilte |
| | |} |
|
| |
|
| * Conventionele waarheid (sammuthi sacca)
| | ==De voordelen om Vipassana bij Ekãyano te doen== |
| * Ultieme waarheid (paramaththa sacca)
| |
|
| |
|
| Volgens de boeddhistische leer is de ultieme waarheid dat er geen permanente, onveranderlijke metafysische entiteit is die zelf wordt genoemd, maar dat een individu kan worden beschreven als een empirisch zelf dat niets anders is dan een psychofysisch complex van geest-materie (naman–rupa) bestaande uit de afhankelijk ontstane vijf aggregaten. Het gebruik van termen als 'individu', 'persoon', 'ik' of 'jij' is slechts een conventionele manier om dit empirische zelf te beschrijven, wat de conventionele waarheid is.
| | * Er zijn meerdere Vipassana centra. Waarom je zou kunnen overwegen Vipassana bij ons te komen volgen: |
| | * wij geven de retraites in kleine groepen van 3-10 deelnemers |
| | * er zijn continu 2 leraren aanwezig dus een persoonlijke benadering |
| | * een Vipassana retraite duurt traditioneel 11 dagen en dat zijn bij ons ook 11 volle dagen, exclusief aankomst en vertrekdag |
| | * elke dag satsang waarbij iedereen vragen kan stellen |
| | * niet alleen zit-meditatie in de zaal maar ook buiten, sta- en loop-meditatie. |
| | * niet de gehele periode is stilteperiode, zo kan je overleggen met mede studenten. Er zijn we stilteruimtes als je toch de stilte prefereert |
| | * in de middag is er meer ruimte voor eigen invulling, een wandeling of 'je eigen ding'. |
|
| |
|
| Gautama de Boeddha kreeg in de Cula-Malunkyovada sutta de vraag:
| | ==Waarom 650,= (en niet Dãna)== |
|
| |
|
| :''"Zijn de ziel en het lichaam hetzelfde?"''
| | Er zijn Vipassana centra, zoals die van S.N. Goenka, waar je zelf achteraf kunt bepalen hoeveel je voor de cursus geeft. Dat heet [[Dana|Dãna]]. |
| :''"Is de ziel het ene en het lichaam het andere?"''
| | Dergelijke centra kunnen dat doen omdat zij gemiddeld 200 deelnemers per keer hebben. Wij maximaal 10, maar doorgaans 3-6. Zij kunnen steunen op een grote groep vrijwilligers, ook de leraren zijn dat. En zij krijgen veel andere donaties in de vorm van levensmiddelen, etc. |
|
| |
|
| Gautama de Boeddha antwoorde:
| | Wij hebben 3 kostenposten: |
|
| |
|
| ''“Omdat ze niet verbonden zijn met het doel, zijn ze niet fundamenteel voor het heilige leven. Ze leiden niet tot onttovering, kalmte, stopzetting, kalmering, directe kennis, zelfontwaking, ontbinding. Daarom zijn ze niet door mij aangegeven”''.
| | * vaste lasten: afschrijvingen van het huis, komende investeringen, onderhoud, belastingen, internet, etc. |
| | * verbruikskosten: water, gas, electra, voeding, hout |
| | * loon: tot 4 deelnemers is er 1 leraar, vanaf 5 leraren zijn dat er 2 |
|
| |
|
| In de Anatta-lakkhana Sutta legt Gautama de Boeddha uit:
| | Wij laten onze retraites altijd doorgaan, ook al zijn er 3 deelnemers. Stel dat deze 3 deelnemers 200,= elk zouden doneren dan hebben wij vast en zeker een hele mooie retraite gedraaid, maar financieel zitten we dan klem. Daarom hebben we een vast bedrag waarbij het voor ons vanaf 5 deelnemers rendabel is. Krijgen we een keer 8 deelnemers, dan kunnen we daarmee een komende retraite financieren waar slechts 3 deelnemers komen. |
|
| |
|
| :''Vorm is veranderlijkheid, omdat vorm veranderlijk is, is het pijnlijk en omdat vorm veranderlijk en pijnlijk is, kan het niet worden beschouwd als "dit is van mij", "dit ben ik" en "dit is mijn zelf".''
| | ==Op film== |
| :''Gevoel is veranderlijk , omdat gevoel veranderlijk is, is het pijnlijk en omdat het veranderlijk en pijnlijk is, kan het niet worden beschouwd als "dit is van mij", "dit ben ik" en "dit is mijn zelf".''
| | ===uitgebreide uitleg op film=== |
| :''Waarneming is veranderlijk veranderlijk, omdat waarneming veranderlijk is, is het pijnlijk en omdat hetveranderlijk en pijnlijk is, kan het niet worden beschouwd als "dit is van mij", "dit ben ik" en "dit is mijn zelf".'' | | <youtube service="youtube">https://www.youtube.com/watch?v=BMiGRxxZ1EM"</youtube> |
| :''Mentale vorming is veranderlijk, omdat mentale vorming veranderlijk is, is het pijnlijk en omdat het veranderlijk en pijnlijk is, kan het niet worden beschouwd als "dit is van mij", "dit ben ik" en "dit is mijn zelf".''
| |
| :''Bewustzijn is veranderlijk, omdat bewustzijn veranderlijk is, is het pijnlijk en omdat het veranderlijk en pijnlijk is, kan het niet worden beschouwd als "dit is van mij", "dit ben ik" en "dit is mijn zelf".''
| |
|
| |
|
| En ook in de Chachakka sutta wordt dit door Gautama de Boeddha nog eens uitgelegd:
| | ===Vipassana op Ekãyano=== |
| | <youtube service="youtube">https://youtu.be/vUoDpDMi7AM"</youtube> |
|
| |
|
| :''Het oog is niet-zelf,''
| | ===Rondje Ekãyano=== |
| :''Vormen zijn niet-zelf,''
| | <youtube service="youtube">https://youtu.be/l3oU6k-gPaQ"</youtube> |
| :''Oogbewustzijn is niet-zelf,''
| |
| :''Ooggebaseerde zintuiglijke indruk (contact) is niet-zelf,''
| |
| :''Gevoel dat daaruit voortkomt is niet-zelf en''
| |
| :''Verlangen dat ermee geassocieerd is, is niet-zelf ”'' | |
|
| |
|
| Als men het oog, de vormen, het oogbewustzijn, het oogcontact, het gevoel dat voortkomt uit het oogcontact en het bijbehorende verlangen beschouwt als "van mij", "ik ben dit" en "dit ben ikzelf", zal dit leiden tot de vorming van het concept van een permanent zelf. Omdat ze allemaal het kenmerk van ontstaan en vergaan hebben, zou het ook het ontstaan en vergaan van het zelf betekenen. Hetzelfde geldt voor de andere vijf zintuigbasissen oor, neus, tong, lichaam en geest.
| | ==Gegevens== |
|
| |
|
| ==De visie op Zelf-identificatie== | | * van dinsdag 08 november (20:00 uur) t/m zondag 19 november (10:00 uur) gegeven door Ivar |
| | * voor deze 11-daagse compleet verzorgde retraite met een individuele benadering, vragen we een bijdrage van 650,= all-in (verblijf, programma, eten en drinken) |
| | * kom je voor enkele dagen dan zijn de kosten 60,= per dag |
| | * 3-10 deelnemers en 1-2 begeleiders |
| | * er is mogelijkheid om te kamperen (vraag naar de voorwaarden) |
| | * [https://www.ekayano.nl/11-daagse-vipassana-retraite| kijk hier voor meer informatie] |
| | * [https://www.ekayano.nl/inschrijfformulier| aanmelden kan hier] |
|
| |
|
| Vragen zoals: Was ik vroeger? Was ik niet in het verleden? Wat was ik in het verleden? Hoe was ik vroeger? Wat ben ik geworden in het verleden? Ben ik? Ben ik niet? Wat ben ik? Hoe gaat het met mij? Waar komt dit wezen vandaan? Waar zal het heen gaan? Zal ik in de toekomst zijn? Zal ik niet in de toekomst zijn? Wat zal ik in de toekomst zijn? Hoe zal ik in de toekomst zijn? Wat ben ik geweest, wat zal ik in de toekomst worden?
| |
|
| |
|
| Wanneer men aandacht schenkt aan kwesties die niet geschikt zijn om aandacht aan te besteden zoals hierboven, kan een van de volgende zes verkeerde opvattingen ontstaan die iemand voortdurend in de cyclus van geboorte en dood ([[Samsara]]) kunnen houden met al het lijden van dien:
| | [[Categorie: cursussen Ekãyano]] |
| | |
| * ik heb een zelf
| |
| * ik heb geen zelf
| |
| * Het is precies door middel van het zelf dat ik het zelf waarneem
| |
| * Het is precies door middel van het zelf dat ik het niet-zelf waarneem
| |
| * Het is precies een middel van niet-zelf dat ik het zelf waarneem
| |
| * Het zelf van mij is constant, eeuwigdurend, eeuwig en niet aan verandering onderhevig
| |
| | |
| In plaats van ongepaste aandacht te besteden aan die vragen, is het advies van Gautama de Boeddha om gepaste aandacht te schenken aan de [[4 edele waarheden]]:
| |
| | |
| * 1e edele waarheid: dhukka - het leven bestaat uit lijden
| |
| * 2e edele waarheid: Samudaya - de oorzaak van dit lijden
| |
| * 3e edele waarheid: Nirodha - de waarheid van het verdwijnen van het lijden
| |
| * 4e edele waarheid: Magga - de waarheid (Dharma) van de weg. Magga verwijst naar het [[8-voudige pad]]
| |
| | |
| Om de waarheid door wijsheid te realiseren, heeft Gautama de Boeddha geadviseerd om het lijden volledig te begrijpen, de oorzaken van het lijden achterwege te laten, Nibbana te realiseren en het pad te ontwikkelen. Doen we dit niet, dan kan Zelf-identificatie een patroon gaan worden.
| |
| | |
| ===Zelf-identificatie als patroon===
| |
| | |
| Zelf-identificatie (persoonlijkheidsgeloof, zelfbedrog) is de onjuiste visie van identificatie met een van de vijf aggregaten van het psycho-fysieke complex van geest-materie (naman-rupa) dat vormt wat wordt een individu of persoonlijkheid genoemd als "zelf", "ziel", "ik" of "mij". Er zijn drie mogelijke manieren waarop zelfidentificatie kan plaatsvinden:
| |
| | |
| * Dit is van mij – vanwege verlangen ( tanha )
| |
| * Dit ben ik - vanwege verwaandheid ( mana )
| |
| * Dit ben ik zelf – door verkeerde kijk ( ditthi )
| |
| | |
| In de boeddhistische leer wordt het vasthouden aan de aggregaten, in de overtuiging dat ze een permanente en absolute entiteit vormen zoals 'ik' of 'ik', beschreven als een illusie die alleen kan resulteren in uiteindelijk lijden en een continu bestaan in de cyclus van geboorte en dood ( samsara ) . Identificatie met een zelf is beschreven als verantwoordelijk voor de ontwikkeling van mentale verontreinigingen zoals egoïsme, verwaandheid, begeerte, gehechtheid, egoïsme, kwade wil, haat enz.
| |
| | |
| ==10 ketens==
| |
| | |
| De Boeddha heeft het zelfidentiteitsbeeld beschreven als de eerste van de [[10 ketens]] die fungeren voelende wezens gebonden te houden aan de cyclus van geboorte en dood (samsara). Desze 10 ketens zijn:
| |
| | |
| * Geloof in persoonlijkheid; De noties van 'ik ben', 'dit is van mij' of 'dit ben ik' komen nog steeds in hem op en soms valt hij er nog voor en beleeft ze als echt, maar het besef dat ze eigenlijk niet waar zijn (zie anatta) is diep in hem gevestigd. Hij gelooft niet meer in een persoonlijke essentie. Hij gelooft, en heeft zelf met diep inzicht gezien, dat de vijf khandhas, die samen het conventionele 'persoon' vormen, onderhevig zijn aan de drie karakteristieken.
| |
| * Sceptische twijfel; Hij ervaart geen 'sceptische twijfel' meer ten opzichte van de Dhamma, de leer van de Boeddha.
| |
| * Gehechtheid aan regels en rituelen; Hij is niet meer gehecht aan regels en rituelen. Hij weet dat dit slechts wereldse conventies zijn. Al is hij er niet gehecht aan, hij observeert ze wel en ze hebben nog steeds waarde voor hem.
| |
| * verlangen naar sensueel genot; Hij ervaart geen sensuele verlangens en begeerten meer.
| |
| * kwade wil en haat; Hij wenst mensen slechts het beste toe. Hij ervaart geen boosheid en haat meer.
| |
| * verlangen naar fijn-materieel bestaan; Hij ervaart geen verlangen naar de hoge stadia van meditatie die als fijn-materieel beschreven worden (de vier lagere jhanas).
| |
| * verlangen naar immaterieel bestaan; Hij ervaart geen verlangen meer naar de hoge stadia van meditatie die als immaterieel beschreven worden (de vier hogere jhanas).
| |
| * verwaandheid; hij ervaart geen verwaandheid meer.
| |
| * rusteloosheid; hij ervaart geen rusteloosheid meer en is altijd innerlijk vredig.
| |
| * ignorantie; Hij beleeft geen ignorantie van de drie karakteristieken van het bestaan meer. Hij hoeft geen moeite meer te doen om onwetendheid of ignorantie te verdrijven door zijn geest in de waarheid te vestigen. Ignorantie kan niet meer in zijn geest ontstaan door zijn.
| |
| | |
| → [[10 ketens|lees hier verder over dit onderwerp...]]
| |
| | |
| ==Niet-zelf en afhankelijk ontstaan==
| |
| | |
| [[Afhankelijk ontstaan]] is een ander centraal en belangrijkste aspect van de boeddhistische leer en er is een nauw verband tussen het concept van niet-zelf en afhankelijk ontstaan. Afhankelijk ontstaan bestaande uit twaalf conditionerende factoren verklaart hoe de fysieke en mentale fenomenen in het universum ontstaan door de aanwezigheid van andere oorzaken en omstandigheden en ophouden te bestaan wanneer die oorzaken en omstandigheden veranderen of ophouden te bestaan. Gebeurtenissen in het universum ontstaan niet door toeval of schepping door een schepper, maar door het bestaan van bepaalde ondersteunende voorwaarden. De Boeddha beschreef dit geconditioneerde proces als volgt;
| |
| | |
| # wanneer er dit is, komt dit tot stand
| |
| # met het ontstaan hiervan, dit ontstaat
| |
| # als dit er niet is, komt dit niet tot stand
| |
| # met het stoppen hiervan, houdt dit op
| |
| | |
| De voorwaartse keten van afhankelijk ontstaan, bestaande uit de 12 factoren die onderling afhankelijk zijn, toont het proces van ontstaan dat de oorzaak van lijden weerspiegelt:
| |
| | |
| * Ontwetendheid
| |
| * [[Mentale vergiften]]
| |
| * [[Bewustzijn]]
| |
| * Naam en Vorm
| |
| * [[6 zintuigpoorten|De Zes Zintuigen]]
| |
| * Contact
| |
| * Gewaarwording en Gevoel
| |
| * Verlangen / Begeerte
| |
| * Gehechtheid
| |
| * [[ego|Het aannemen van een identiteit]]
| |
| * Geboorte
| |
| | |
| Volgens de leer van de Boeddha zijn de vijf aggregaten die de bestanddelen zijn van het psycho-fysieke complex dat bekend staat als een persoon of een wezen afhankelijk van elkaar ontstaan ( paccuppanna), en daarom kan er in of los van hen geen onafhankelijke entiteit zijn die een zelf wordt genoemd. Telkens wanneer de Boeddha werd geconfronteerd met vragen over de mogelijkheid van een onafhankelijk zelf, zoals wie de gevoelens voelt, wie lijdt of wie wordt herboren, antwoordde de Boeddha bijna altijd door te verwijzen naar de afhankelijk ontstaande aard van de verschijnselen in kwestie in plaats van een onafhankelijke entiteit, zelf of een ziel in de ultieme zin. Bijvoorbeeld, in de Phagguna sutta van de Samyutta Nikaya, toen de eerwaarde Moliya Phagguna de Boeddha vroeg: "Wie, Heer, is het die voelt?" het antwoord van de Boeddha was: "Geen juiste vraag", de juiste vraag zou moeten zijn "Uit wat als vereiste voorwaarde komt gevoel voort" en dan zal het juiste antwoord zijn: "Door zintuiglijke indruk (contact) is gevoel geconditioneerd
| |
| | |
| → [[Afhankelijk ontstaan|lees hier verder over dit onderwerp...]]
| |
| | |
| ==Niet-zelf en karma==
| |
| | |
| Het woord [[karma|kamma (karma)]] in Pali betekent actie, niet alle acties maar opzettelijke, vrijwillige en opzettelijke acties die vroeg of laat tot consequenties zullen leiden. Het boeddhistische concept van kamma is een natuurlijk proces dat werkt met al onze vrijwillige acties en het heeft geen externe instantie of macht nodig die oordeelt. De geest (citta) kan op zichzelf geen enkele mentale, verbale of fysieke actie uitvoeren of sturen en het is de intentie, wil, mentale inspanning of de wil ( cetana ) die elke mentale, verbale of fysieke actie stuurt. Zo verklaarde Gautama de Boeddha;
| |
| | |
| Kamma kan niet worden beschreven als een entiteit, aangezien het een proces, energie of een onzichtbare kracht is die wordt voortgebracht door iemands opzettelijke acties. In de taal van de oogst is kamma als volgt uitgelegd;
| |
| | |
| "Als men goede zaden zaait, zal men een goede oogst oogsten.
| |
| Als men slechte zaden zaait, zal men een slechte oogst binnenhalen"
| |
| | |
| Kamma wordt ook wel de wet van oorzaak en gevolg genoemd, elke oorzaak heeft een gevolg. Het is ook de wet van morele oorzakelijkheid, die werkt in het morele rijk, net zoals de fysieke wet van actie en reactie werkt in het fysieke rijk. Heilzame of ongezonde fysieke, verbale en mentale acties die vrijwillig worden uitgevoerd, zullen uiteindelijk positieve of negatieve resultaten opleveren in dit leven of in toekomstige levens. Degenen die de afwezigheid van een permanent zelf niet door wijsheid hebben gerealiseerd, zullen geloven dat het "ik" is die de heilzame en onheilzame daden verricht en dat het "ik" is die de positieve en negatieve gevolgen van die acties zal ervaren.
| |
| | |
| Als er geen permanent zelf is, zal een legitieme vraag zijn om te vragen wie de vrijwillige acties uitvoert en wie de resultaten van die acties plukt. Het is de aard van bewustzijn en de bijbehorende mentale factoren om onmiddellijk op te komen en te stoppen met een onvoorstelbaar hoge snelheid, terwijl ze tegelijkertijd het daaropvolgende bewustzijn beïnvloeden. Wanneer iemand een vrijwillige fysieke, verbale of mentale actie uitvoert, zullen zowel het bewustzijn ( citta ) als de wilskracht ( cetana) geassocieerd met die specifieke actie zal onmiddellijk ophouden te bestaan en alleen kammische energie over te laten of het potentieel om een resultaat te produceren dat doorgaat met de stroom van bewustzijn. Deze energie wordt echter niet opgeslagen in een specifiek deel van het bewustzijn of het fysieke lichaam, die beide ook van moment tot moment opkomen en ophouden. Dit proces is vergeleken met een mangoboom die geen mangovruchten opslaat, maar als de omstandigheden goed zijn, produceert de mangoboom de mangovruchten. Het is de som van de resterende kamma-energie die in dit leven en in vorige levens is verzameld die ervoor zorgt dat wedergeboorte de gevolgen van vorig kamma draagt.
| |
| | |
| Met betrekking tot de vraag wie het kamma doet en wie de vruchten plukt van dat kamma, Ven. Buddhagosa in het pad van zuivering ( Visuddhimagga ) vermeldt als volgt;
| |
| | |
| "Er is geen doener die de daad verricht,
| |
| noch is er iemand die de vrucht voelt"
| |
| | |
| → [[Karma|lees hier verder over dit onderwerp...]]
| |
| | |
| ==Niet-zelf en wedergeboorte==
| |
| | |
| Het Pali-woord voor [[wedergeboorte]], Punabbhava, betekent "opnieuw worden", maar in de boeddhistische geschriften wordt het over het algemeen wedergeboorte genoemd. In tegenstelling tot reïncarnatie waarbij een blijvende entiteit, de 'ziel' genaamd, na de dood van het ene lichaam naar het andere overgaat, omvat het proces bij wedergeboorte alleen een constant veranderende stroom van bewustzijn die een nieuwe stroom van bewustzijn beïnvloedt bij een volgende geboorte. Tijdens iemands leven is er in plaats van een permanente en onafhankelijke entiteit een terugkerende opeenvolging van bewustzijnsstromen en elke bewustzijnseenheid doorloopt drie stadia. Het ontstaat ( uppada ), duurt voort ( tithi ) en houdt op ( bhanga), allemaal in een heel kort moment, alleen om te worden gevolgd door de oorsprong van een andere eenheid van bewustzijn. De volgende eenheid van bewustzijn is volledig nieuw en niet dezelfde als zijn voorganger. Het is echter ook niet volledig onafhankelijk van de voorganger, aangezien het nieuwe bewustzijn wordt getriggerd en beïnvloed door de kammische energie van de vorige.
| |
| | |
| Het proces van geboorte en dood vindt dus van moment tot moment gedurende iemands leven plaats zonder betrokkenheid van een blijvende entiteit die de ziel of het zelf wordt genoemd. Er wordt gezegd dat de terugkerende stroom van bewustzijn doorgaat tussen het einde van het ene levensproces (de dood van het ene leven zoals wij dat kennen) en het begin van een ander levensproces (de geboorte van het ene leven zoals wij dat kennen). Afgezien van dit continue proces is er geen ziel of een permanent zelf dat van het ene leven naar het andere overgaat. Het pasgeboren wezen in het volgende leven is beschreven als noch dezelfde persoon, noch een andere persoon. De wedergeboorte is gewoon een andere fase van het voortdurende proces van het bestaan.
| |
| | |
| Wat er gebeurt bij de dood van een individu en wedergeboorte is het einde van een psychofysisch fenomeen ( nama-rupa ) en het opnieuw verschijnen van een ander in het nieuwe bestaan. Dit proces is vergeleken met een vlam die van de ene lamp naar de andere lamp gaat. Wanneer de ene lamp door een andere lamp wordt aangestoken, gaat er niets wezenlijks over van de eerste lamp naar de tweede, maar toch is de eerste lamp de oorzaak van de vlam in de tweede lamp. Als je er goed over nadenkt, ging de vlam niet over van de eerste lamp naar de tweede, maar verhoogde alleen de temperatuur van de tweede lamp, waardoor de voorwaarde werd geschapen die nodig was om de tweede lamp aan te steken.
| |
| | |
| In plaats van een onafhankelijke metafysische entiteit die zelf of ziel wordt genoemd, legt de boeddhistische leer uit dat de termen zoals een wezen, persoon of individu slechts conventionele termen zijn om een verzameling fysieke en mentale aggregaten te beschrijven die geen substantiële entiteiten zijn en constant in een toestand verkeren van stroom. Gehechtheid aan deze tijdelijke fenomenen als 'van mij', 'ik ben dit' of 'mezelf' kan leiden tot negatieve gevoelens zoals begeerte, haat, egoïsme, verwaandheid en kwade wil, wat leidt tot lijden voor zichzelf en anderen. Zolang iemand een persoonlijkheidsvisie ( sakkaya ditthi ) koestert met betrekking tot deze aggregaten of zelfs de verwaandheid van 'ik ben' ( asmimana ), loopt men de kans om herboren te worden in een van de eenendertig niveaus van bestaan en door te gaan met zijn leven. bestaan in de cyclus van geboorte en dood (samsara ). Alleen wanneer iemand het concept van niet-zelf ( anatta ) volledig heeft gerealiseerd door middel van wijsheid in het vierde en laatste bovenaardse stadium van Arahant, door het Edele Achtvoudige Pad te cultiveren, zal men Nibbana bereiken en niet onderworpen zijn aan tot wedergeboorte.
| |
| | |
| → [[Wedergeboorte|lees hier verder over dit onderwerp...]]
| |
| | |
| ==Bronnen==
| |
| | |
| * Narada Maha thera 2000, Dhammapada, verzen 277-279, Boeddhistisch Cultureel Centrum, Sri Lanka.
| |
| * Bhikkhu Bodhi 2012, Vipallasa sutta, The Numerical Discourses of the Buddha, Anguttara Nikaya, Wisdom Publications.
| |
| * Bodhi 1999, Khandha Sutta, The Connected Discourses of the Buddha, een vertaling van de Samyutta Nikaya, Wisdom Publications.
| |
| * Bodhi 1999, Phenapindupama Sutta, The Connected Discourses of the Buddha, een vertaling van de Samyutta Nikaya, Wisdom Publications.
| |
| * Bhikkhu Nanamoli en Bhikkhu Bodhi, 1995, Cula-Malunkyovada sutta, vertaling van de middellange verhandelingen van de Boeddha, Wisdom Publications.
| |
| * Bodhi 1999, Anatta-lakkhana Sutta, The Connected Discourses of the Buddha, een vertaling van de Samyutta Nikaya, Wisdom Publications.
| |
| * Bodhi 1999, Nakulapita Sutta, The Connected Discourses of the Buddha, een vertaling van de Samyutta Nikaya, Wisdom Publications.
| |
| * Bhikkhu Nanamoli en Bhikkhu Bodhi, 1995, Chachakka sutta, vertaling van de middellange verhandelingen van de Boeddha, Wisdom Publications.
| |
| * Bodhi 1999, Assutava Sutta, The Connected Discourses of the Buddha, een vertaling van de Samyutta Nikaya, Wisdom Publications.
| |
| * Bhikkhu Pesala, 'Het debat van koning Milinda', Buddha Dharma Education Association Inc., www.buddhanet.net )
| |
| * Bhikkhu Nanamoli en Bhikkhu Bodhi, 1995, Sabbasava sutta, vertaling van de middellange verhandelingen van de Boeddha, Wisdom Publications.
| |
| * Bodhi 1999, Radha Sutta, The Connected Discourses of the Buddha, een vertaling van de Samyutta Nikaya, Wisdom Publications.
| |
| * Bhikkhu Bodhi 2012, Panha sutta, The Numerical Discourses of the Buddha, Anguttara Nikaya, Wisdom Publications.
| |
| * Bodhi 1999, Ananda Sutta, The Connected Discourses of the Buddha, een vertaling van de Samyutta Nikaya, Wisdom Publications.
| |
| * Bodhi 1999, Phagguna Sutta, The Connected Discourses of the Buddha, een vertaling van de Samyutta Nikaya, Wisdom Publications.
| |
| * Bhikkhu Bodhi 2012, Nibbedhika sutta, The Numerical Discourses of the Buddha, Anguttara Nikaya, Wisdom Publications.
| |
| * Visuddhimagga, The Path of Purification, vertaald uit het Pali door Bhikkhu Nanamoli, 1991, Buddhist Publication Society, Kandy, Sri Lanka.
| |
| * Dr. Ari Ubeysekara; Concept van niet-zelf ( anatta ) in het Theravada-boeddhisme
| |
| | |
| | |
| | |
| [[Categorie: Boeddhisme]] | |
