Yin yang verhouding voeding

Uit dharma-lotus.nl
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Categorie indeling
Home
Tantra
Tantra en voeding
Fruit-49741 - bananas apples tangerines close-up - Hans Braxmeier.jpg

Tantristische voedingsleer

Tantristische voedingsleer
Yin yang verhouding voeding
Lijst yin yang verhouding voeding
Lijst zuur base verhouding voeding
Zuur base verhouding voeding
Het vasten
Voedingsstoffen
Kruiden en specerijen
Do's and don'ts in voeding
EndlessKnot03d.png

De tantristische voedingsleer bestaat 3 deelgebieden:

Het 3e onderdeel is de verhouding tussen usna en sita; ofwel de verhouding tussen ying en yang voeding. Binnen het taoïsme wordt dit als een zelfstandige voedingsleer beschreven en heeft een grotere bekendheid dan de term "usna en sita". Om die reden gebruiken we de taoïstische termen, aangezien het qua filosofie niets uitmaakt.

De yin-yang voedingsleer legt uit dat bepaalde voedingsgewassen verkoelend zijn en dat andere voedingsmiddelen juist verwarmend zijn. In elke voedingsmiddel zit kalium (K) en/of natrium (Na) waarbij K een verkoelend effect heeft op het lichaam en Natrium een verwarmend effect. Als een voedingsmiddel een verhouding K/Na van 5:1 heeft, dan kan het lichaam hier direct prana uit genereren en noemen we dit voedingsmiddel neutraal. Is de verhouding lager dan 5:1 dan is het voedingsmiddel yang, is de verhouding hoger dan 5:1 dan is het yin. Dit verkoelende en verwarmende effect is belangrijk omdat veel ziekten, emoties, gedachten en gedragingen voortkomen uit een lichaam welk te hard moet werken om zichzelf in balans te houden of structureel yin of yang is.

Yin energie

yin staat voor al het tastbare en zichtbare zoals lichaamsvloeistoffen, botten, spieren, pezen, weefsel, organen, huid, hersenmassa, enz...
yin is verkoelend
yin organen yin organen zijn de opslagorganen: lever, hart, milt, longen en nieren
yin emoties de zogenaamde koude emoties zoals frustratie, misnoegen, jaloersheid, gierigheid en verdriet
gevolgen bij tekort een tekort aan yin energie wordt bloedgebrek genoemd waarbij het bloed een verminderde kwaliteit, hoeveelheid en functie heeft met als gevolg dorst, duizeligheid, latentheid, gelaten, zwakke conditie en uithoudingsvermogen en mogelijk gewichtsverlies.
gevolgen bij een overschot een overschot aan yin geeft ophoping van de lichaamsvloeistoffen en koelt het lichaam teveel af met als gevolg oedeemvorming, diarree, sterke slijmvorming en verkoudheid, winderigheid en mogelijk overgewicht.


Yang energie

yang staat voor alles wat niet tastbaar of zichtbaar is zoals gevoel, emotie, gemoedstoestanden, gedachten, warmtehuishouding, afweersysteem, evenwicht, balans en al het geestelijke
yang is verwarmend
yang organen yang organen zijn holteorganen en dienen de assimilatie, uitscheiding, vertering en het transport: galblaas, dunne darm, dikke darm, blaas
yang emoties de zogenaamde hete emoties zoals woede, haat, ergernis en agressie
gevolgen bij tekort een tekort aan yang energie is een tekort aan warmte wat koude tot gevolg heeft; huiveren, koude handen en voeten of een algeheel koud gevoel maar ook concentratieverlies, vermoeidheid, futloosheid, angsten, impotentie en mogelijk gewichtsverlies
gevolgen bij een overschot een overschot aan yang energie geeft hitteverschijnselen zoals een rode gelaatskleur, driftige uitbarstingen, verhoogde bloeddruk, dominant gedrag, hyperactiviteit, slaapgebrek, hoofdpijn en mogelijk overgewicht


Als yin en yang perfect in balans zijn (in de verhouding 5:1) zal er prana ontstaan en deze zal zijn doorstroom hebben in de Drievoudige verwarmer. Is de verhouding niet in balans dan zal er een onbalans zijn tussen yin en yang en deze zullen door de verschillende orgaangroepen in balans gebracht worden.

Yin en yang voedingsmiddelen

De natuur zorgt zeer goed voor zichzelf. In de tropen is het van nature warm en er groeien voedingsmiddelen die afkoelen. Dit zijn bijvoorbeeld vruchten die veel water (yin) bevatten en door deze te consumeren koelt het lichaam af. Vanuit deze kennis is het opeens minder verstandig in onze winterperiode veel geïmporteerd fruit te gaan eten. We krijgen weliswaar vitamine C binnen, maar in de koude periode zorgen we er nog eens extra voor dat we afkoelen. Beter is het om goed naar de natuur te luisteren en datgene te eten wat de natuur ons in dit gebied en in deze periode geeft. Om de verhouding yin (afkoelend) of yang (opwarmend) van een gewas te kunnen bepalen zijn er 3 gegevens van belang:

  • het watergehalte; Hoe meer water een gewas bevat des te meer yin energie (afkoelend) hij zal zijn. Gewassen die in kassen en op substraatteelt worden gekweekt met bemestingsmiddelen in de helft van de tijd hebben een zeer lage voedingswaarde en bevatten heel veel vocht. Deze gewassen zullen meer yang (opwarmend) zijn als ze in de aarde, zon en zonder extra kunstmest worden opgekweekt.
  • de teeltplaats; Hoe meer een plant aan de zon en hogere temperaturen wordt blootgesteld des te afkoelender (yin) hij zal gaan worden. Een sinaasappel gekweekt dichtbij de evenaar zal zodoende meer yin energie bevatten dan een sinaasappel gekweekt in Italië.
  • de verhouding Kalium (K is yin) en Natrium (Na is yang); Een voedingsmiddel is neutraal als de K:Na verhouding 5:1 is. Is de verhouding lager dan 5:1 dan is het voedingsmiddel yang, is het hoger dan is het yin.

Neutrale voeding

Om vanuit voeding tot prana te komen moet de yin:yang verhouding 5:1 zijn. Van alle voedingsmiddelen heeft komt granen daar het dichtst bij en om die reden vormt granen een belangrijk onderdeel van de tantristische voedingswijze. Graan is een verzamelnaam voor de vruchten van eenzaadlobbige cultuurgewassen uit de familie van de grassen. Onder graan wordt verstaan: Gerst, haver, rogge, kamut (een in Egypte voorkomende tarwevariëteit), tarwesoorten (spelt, emmertarwe en eenkoorn, kamut), durumtarwe (harde tarwe of macaronitarwe) gewone tarwe, broodtarwe, mais, rijst, teff, gierst, amarant, sago en sorghum. De voordelen van graanconsumptie is:

  • het bezit een K:Na verhouding van 5:1 zodat er nauwelijks onbalans tussen yin - yang ontstaat er er direct prana aangemaakt wordt.
  • graan geeft een voldaan gevoel na het eten, de eerste uren zal er normaal gesproken geen trek meer ontstaan.
  • graan kalmeert de geest
  • graan in gekookte toestand kan gifstoffen uit het lichaam

Er zijn echter ook nadelen aan graanconsumptie. Veel mensen hebben een glucose intolerantie of kunnen granen zeer moeilijk verteren. Granen bevatten verder koolhydraten wat in het lichaam omgezet wordt tot suikers. Tot slot is granen over het algemeen zuurvormend, terwijl een ander deel van de tantristische voedingswijze juist aanraadt veel base te eten. Hetzelfde geldt voor rundvlees. Rundvlees is neutraal in de yin/yang verhouding, maar is tegelijk sterk zuurvormend.

De meeste voedingsmiddelen hebben geen K:Na verhouding van 5:1 en zijn dus yin of yang. Door een onbalans van yin en yang in ons lichaam kan er geen of weinig prana aangemaakt worden en krijgen we tekorten of overschotten van yin of yang energie. Gelukkig is er een methode om dit tegen te gaan; het yiniseren of yangiseren van de voedingsstoffen.

Yangiseren van voedsel

Naast yang voedingsmiddelen is ook de bereidingswijze van voeding van belang. Zo kan je voeding yiniseren en yangiseren.  yangiserende kookmethoden zijn: grilleren, roken, scherp aanbraden, braden, bakken, lang koken in vocht, koken met alcohol, het gebruik van hete en verwarmende specerijen.

grillen en barbecueën

Grillen en barbecueën geeft de meeste hitte aan het voedsel, aangezien het eten in direct contact met grote hitte of het vuur komt. Vooral vlees krijgt door grilleren een sterk verhittende werking.  Vlees heeft afzettingen in het lichaam tot gevolg, omdat het zwaar verteerbaar is. Als gevolg van de hitte waarmee het tijdens het grillen in aanraking komt, en de rook die ontstaat wanneer het druipende vet in het vuur verbrandt, zijn deze afzettingen giftig. In het lichaam vormen zich dan toxische ophopingen, die volgens de wetenschappelijk onderzoek één van de oorzaken van het ontstaan van (maag)kanker zijn. Het is bij grilleren of roosteren belangrijk om alle zwart geblakerde stukken te verwijderen. De verkoolde resten zijn het gevaarlijkst wat de vorming van gifstoffen betreft. Een bijkomend nadeel van grillen is dat er vaak en veel vlees gebruikt wordt en weinig groente en fruit. Barbecueën wordt vaak gezien als een feestelijke manier van samen eten waarbij ook wijn gedronken wordt. De combinatie van gegrild vlees met de looizuurbevattende wijn veroorzaakt in grote mate maagkanker. 

roken

Roken is minder verhittend dan grilleren. Bovendien komt de voeding niet rechtstreeks met het vuur in aanraking. Niettemin valt het of te raden om geregeld gerookte producten te eten, ook omdat ze veelal erg zout zijn. Gerookte vis, vooral zalm, toniseert en verwarmt de nieren. Van deze werking zou men in de winter of en toe moeten profiteren.

scherp aanbranden

Scherp aanbraden van vlees heeft een gelijksoortig effect als grillen, doordat het voedingsmiddel aan grote hitte blootgesteld wordt. Vooral mensen die naar inwendige hitte neigen, zouden zo zelden mogelijk scherp aangebraden steaks moeten eten.  Wegens de ziektes in vlees, voornamelijk kip, wordt aangeraden het vlees goed aan te braden. Dit hoeft niet perse scherp aanbranden zijn, maar kan ook middels zacht en langzaam braden.

zacht en langzaam braden

Zacht, langzaam braden in olie (in plaats van boter) bij matige hitte neutraliseert de verfrissende werking van groenten als Chinese kool, mangelwortel en tomaat. Men dient er evenwel altijd hoogwaardige, plantaardige olie voor te gebruiken. In onze tegenwoordige welstandsmaatschappij is het braden met boter wegens de smakelijke finesse ervan wijd verbreid. Gebraden dierlijk vet leidt echter, zoals vlees, tot giftige resten en blokkeert de spijsvertering, in het bijzonder de functie van de galblaas. Houdt u nu eenmaal van de smaak van de boter, dan kunt u beter aan het einde van het kookproces wat boter over het gerecht doen.

in de oven bakken

In de oven bakken is een verstandige methode voor het neutraliseren van de verfrissende effecten van groenten. De sapvormende werking blijft behouden en te sterke afkoeling wordt vermeden. Wanneer bijvoorbeeld tomaten in de oven gebakken worden met een korstje mozzarella, is het gerecht wezenlijk minder afkoelend dan rauw gegeten. Met name vegetariërs zouden van deze, de warmte vergrotende kookmethode gebruik kunnen maken, aangezien zij dikwijls te weinig lichaamswarmte ontwikkelen, vooral in de winter.

lang koken van soep en stamppot

Het lang koken van soep is een zeer eenvoudig, maar effectief middel voor het yangiseren van het lichaam. Vleesbouillon en groentesoepen worden in China vaak dagenlang gekookt, wanneer het erom gaat inwendige koude te verdrijven of energie op te bouwen, bijvoorbeeld na langdurige ziekte of de bevalling. Voor de gastronomie moeten de soepbenen van een krachtige soep 10, tot 15 uur uitgekookt worden, voordat ze deze naam verdienen. Bij deze bereidingswijze gaat het niet om de voedingswaarde of vitaminen, aangezien na enkele uren koken de vitaminen natuurlijk verkookt zijn. Het gaat er veeleer om door de hitte van het koken zoveel mogelijk energie in de voeding op te slaan.In de Middeleeuwen kwam in Midden- en Noord-Europa een bijzondere kookmethode wijd verbreid voor. In elke keuken hing een grote, vast geïnstalleerde pan boven de stookplaats. ledere dag werd alles wat huis en tuin te bieden hadden in de nooit leeg rakende pan gedaan, terwijl het vuur nooit uitging. Deze krachtige soep vormde de hoofdvoeding. Onze tegenwoordige stamppotten zijn een overblijfsel van deze gewoonte. Stamppotten in de winter zijn een voortreffelijke bron van warmte en energie. Hoe langer de benen en het vlees gekookt worden, des te yangiserender het effect is. Bij vegetarische stamppotten wordt een lange kooktijd afgeraden, daar verkookte groenten geen grote voedingswaarde meer hebben en de yangiserende werking ook door verhittende specerijen bereikt kan worden.

gebruik van specerijen bij het yangiseren

Specerijen zijn niet alleen een smakelijke verrijking bij het koken, maar ze oefenen ook een sterke energetische werking uit. Nootmuskaat, peper, chilipoeder, kruidnagel en kaneel zijn heet. Paprikapoeder, koriander, komijn en alle gedroogde kruiden zijn warm. Evenzo verse kruiden als dille, peterselie en bieslook. Zulke ingrediënten verwarmen de spijsverteringsorganen en vergemakkelijken daardoor het afbreken van de voeding en de winning van postnatale energie. In de winter zijn ze onontbeerlijk voor de bescherming tegen uitwendige kou. 

Veel wintergroenten, zoals rodekool, witte kool, zuurkool en peulvruchten, worden in de Duitse keuken traditioneel bereid met verwarmende kruiden, bijvoorbeeld laurier, jeneverbes, komijn en kruidnagel. Deze gerechten hebben een langere kooktijd, waardoor het verwarmend effect nog versterkt wordt. 

De meeste fruitsoorten zijn verfrissend en zodoende een belangrijke leverancier van sappen. Daar minstens de helft van de bevolking, vooral vrouwen, ouderen en ook al veel kinderen, met een zwakke spijsvertering kampt, is de afkoelende werking van vers fruit ongewenst. Daarom is het vooral in de winter goed om de vruchten als compote te bereiden. Doe eenvoudig stukjes appel samen met een weinig water of vruchtensap en wat kaneel in een pan en laat het mengsel koken. Op dezelfde wijze kunt u te werk gaan met alle zure fruitsoorten, zoals aalbessen, rabarber en kruisbessen, aan te zoeten met honing.  

Kaneel, kruidnagelpoeder, kardemom en gemberpoeder neutraliseren de afkoelende werking van fruit en door het koken kan het organisme des te meer lichaamseigen sappen aanmaken. Bij fruitsoorten met een hoog watergehalte, zoals aardbeien, perziken en nectarines, volstaat het om ze kort te verhitten. Zo blijven smaak en voedingswaarde behouden.  Gember heeft een zeer intense, tamelijk scherpe smaak en wordt in Aziatische gerechten toegepast. Gember past uitstekend bij alle vleessoorten, Chinese kool, sojaboonspruiten en tofu. Een kippensoep smaakt heerlijk, wanneer men ze toebereidt met een stuk gember, sojaboonspruiten en Indiase specerijen. Men zou gember alleen in kleine hoeveelheden en overwegend in de koude tijd van het jaar moeten gebruiken. Gember is ook een goed middel tegen verkoudheid en voedselvergiftiging (Schil een stuk gember, ongeveer zoveel als twee grote knoflookteentjes, snijd het in schijfjes en kook deze 20 tot 30 minuten in een halve liter water. Zeef de gember en drink de thee bij het inzetten van een verkoudheid of bij misselijkheid. Door de zeer scherpe smaak van dit drankje wordt inwendige kou verdreven en korte metten gemaakt met alle schadelijke bacteriën in de darmen).

Alle Indiase specerijen, zoals marsala, kurkuma, komijn en kerrie en ook verse gember ontplooien hun smaak het beste, wanneer men ze direct in de in een pan verhitte olie doet. Men verhit de specerijen kort, zodat ze hun smaak ontplooien, maar laat ze niet aanbranden en doe er aansluitend eerst de klein gesneden ingrediënten zoals vlees, groenten, spruiten of tofu bij. Deze 'spaarzame' kookmethode is vooral geschikt voor de wok, aangezien de kooktijd in de wok zeer kort is en alle ingrediënten hun eigen smaak bewaren.

Yiniseren van voedsel

Bij het yiniseren gaat het erom de verwarmende werking van spijzen te neutraliseren of de afkoelende werking te versterken. Voedingsmiddelen die voor het neutraliseren in aanmerking komen, zijn vooral de warme vleessoorten zoals gevogelte, wild, het hete lams- en geitevlees, scherp aangebraden rundvlees en warme vissoorten als baars, forel, zalm enz. Een versterking van de verfrissende werking kan wenselijk zijn bij verfrissende groenten als Chinese kool, bloemkool, komkommer en courgette.  Voor het yiniseren zijn de volgende methoden geschikt: blancheren, koken in veel water, koken met verfrissende ingrediënten als fruit, zuidvruchten, spruiten, champignons, algen en vruchtensappen.

koken in weinig water of blanceren

Bij koken in weinig water of blancheren behouden groenten en fruit hun verfrissend karakter. Ze worden door het kort verhitten alleen maar beter verteerbaar. Kort koken in veel water vermindert de verwarmende werking van de voeding en de vitaminen gaan erdoor verloren.

koken met koude vruchten

Koken met koude vruchten, zoals kiwi's, verfijnt kleingesneden gevogeltegerechten en werkt neutraliserend, wanneer er verwarmende specerijen als kerrie en cayennepeper gebruikt worden. Bij een dergelijke schotel volstaat het, wanneer men de in schijfjes gesneden vruchten aan het einde van de bereiding over het gerecht verdeelt en het dan meteen opdient. Hetzelfde gaat men te werk met spruiten van tuinkers en luzerne. Spruiten van graan en peulvruchten kunnen kort mee gekookt worden. 

Risotto past bij asperges en vele andere groente- en vleesgerechten. Behalve hun verfrissende werking hebben champignons nog een goede eigenschap, ze maken vlees- en eigerechten beter verteerbaar en gaan daardoor toxische neerslag tegen. Daar champignons geteeld worden, zijn ze niet zoals wilde paddenstoelen verontreinigd met zware metalen; men kan ze dan ook naar hartenlust eten. Voor de Chinezen zijn ze wegens hun veelvoudige, harmoniserende werking een lang-leven-medicijn. Ze versterken de spijsverteringsorganen, reduceren de inwendige hitte, harmoniseren de Qi-stroom en kalmeren het gemoed. De yiniserende en yangiserende methoden kunnen u helpen met grotere creativiteit en fantasie te koken. Voor het bereiken van een bepaald doel, bijvoorbeeld wanneer u in de zomer een gerecht een verfrissend effect wilt geven, moet u wellicht een andere kooktechniek toepassen dan u gewend bent.